μύθος του Αισώπου «Ο γεωργός και τα παιδιά του» –που διδάσκει την εργατικότητα– είναι μία από τις τοιχογραφίες που κοσμούν τον αύλειο χώρο του 58ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, διά χειρός του 28χρονου ζωγράφου Φίκου

Οι σχολικοί τοίχοι έχουν τη δική τους φαντασία

Οταν συμβαίνουν καλά πράγματα στην πόλη, σκέφτεσαι πόσο θετικό θα ήταν να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση. Αλλά και πάλι, κάθε τι έχει την αξία του και γίνεται κοινωνός μιας ιδέας. Μπροστά στη θέα του προαυλίου στο 58ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών γεμίζεις σκέψεις και αναλογίζεσαι… Από πάνω ώς κάτω, όλος ο μεγάλος, εσωτερικός, αύλειος χώρος έχει γεμίσει τοιχογραφίες με την τόσο προσωπική γραφή του Φίκου, του 28χρονου ζωγράφου που έχει ήδη κερδίσει την προσοχή με τη νεοβυζαντινή του τέχνη.

Το σχολείο είναι στα Σεπόλια, Λένορμαν 268. Κοντά στη λεωφόρο Κηφισού, σε μια περιοχή με πολλά παιδιά αλλά με λίγη φροντίδα, το σχολείο πήρε την πρωτοβουλία να καλλωπιστεί. «Οταν μου ζήτησαν να ζωγραφίσω τον μεγάλο τοίχο του 58ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, δέχτηκα με έναν όρο», λέει ο Φίκος. «Να αναλάβω την εξ ολοκλήρου εικαστική αναδιαμόρφωση του αύλειου χώρου. Διέκρινα στην πρόταση αυτή μια ευκαιρία να υλοποιήσω το όραμά μου για μια -έστω και σε μικρή κλίμακα- αναβίωση όχι της αρχαίας τέχνης αλλά της φιλοσοφίας που τη διέπει».

Στη γυμνή μεσοτοιχία παρακείμενου κτιρίου ζωγραφίστηκε ο Ερμής και το παιδί με το «Αλφαβητάρι».

Και αυτό που εννοεί ο Φίκος είναι «τέχνη που δεν αποτελεί μέσο αυτοέκφρασης του εκάστοτε καλλιτέχνη αλλά σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης ήθους της κοινωνίας με χαρακτήρα ιστοριογραφικό και διδακτικό». Koιτάζεις ολόγυρα τις τοιχογραφίες και βλέπεις θέματα προερχόμενα κυρίως από ελληνικούς μύθους, «που διδάσκουν αρχές, όπως εντιμότητα, θέληση για μάθηση και συλλογικότητα».

Δύσκολο να βρει κανείς στη χώρα ένα άλλο πρότζεκτ σε δημόσιο κτίριο που να τυλίγεται με την προσωπική σφραγίδα ενός δημιουργού. «Πιστεύω πως είναι σημαντικό εγχείρημα, καθώς είναι ίσως η πρώτη φορά που ζωγραφίζεται ένα ολόκληρο σχολείο το οποίο διαπνέεται από διδακτικό χαρακτήρα αλλά και υφολογική ενότητα», λέει ο Φίκος.

Η βασική τοιχογραφία (20 μέτρα ύψος) απεικονίζει τον θεό Ερμή («ο οποίος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, έδωσε στους Ελληνες το αλφάβητο») με έναν μαθητή ο οποίος κρατάει το παλαιό «Αλφαβητάρι». Αλλος τοίχος έχει διακοσμηθεί με το αλφάβητο ως μοτίβο, ενώ σε άλλο τοίχο αποδόθηκε εικαστικά ένας διδακτικός μύθος του Αισώπου, ο Γεωργός και τα παιδιά του. Αυτός ο μύθος διδάσκει την εργατικότητα, ενώ στα δεξιά του τοίχου φαίνεται ο ίδιος ο Αίσωπος με την Αλεπού και και τον Κόρακα. «Υπάρχει επίσης το λαϊκό παραμύθι “Το περιστέρι και το μυρμήγκι” αλλά και μια πιο δημοφιλής ιστορία, όπως αυτή της Κοκκινοσκουφίτσας, η οποία μάλιστα παρουσιάζεται παραλλαγμένη, θέλοντας αυτήν και τον λύκο συμφιλιωμένους».


Ζωγραφίζοντας το μοτίβο του Αλφαβήτου.

Μέλισσες που πετούν γίνονται περάσματα από τη μια σύνθεση στην άλλη. «Τις μέλισσες διάλεξα γιατί είναι από τα αγαπημένα μου ζώα και επίσης φημίζονται για την εργατικότητά τους αλλά και την εξαιρετικά δομημένη κοινωνία τους. Εχω φτιάξει μια κηρήθρα από την οποία διασκορπίζονται προς το υπόλοιπο προαύλιο».

Ο Φίκος έχει δική του σκέψη. Μαθητής στη βυζαντινή ζωγραφική του Γιώργου Κόρδη, εξέλιξε γρήγορα το προσωπικό ζωγραφικό του ιδίωμα. Είναι ένας αυτόφωτος δημιουργός, διαβασμένος, με θεωρητική υποδομή και ισορροπία ανάμεσα στην παράδοση και την ελευθερία της καινοτομίας. Βρίσκεται στον αντίποδα κάθε έννοιας στασιμότητας στον ζωγραφικό κανόνα και, όπως είχε γράψει κάποτε, «τίποτε στη φύση δεν μπορεί να παραμείνει ζωντανό αν δεν κινείται και αναπαράγεται». Γι’ αυτό και συνδυάζει με έναν απολύτως ιδιοσυγκρασιακό τρόπο την κουλτούρα των γκραφίτι και της τέχνης του δρόμου, την εικονογράφηση και την ποπ κουλτούρα με τις αρχές της βυζαντινής ή παραδοσιακής ζωγραφικής. Και παρά το εγγενές ενδιαφέρον του για την ελληνική παράδοση, ο Φίκος έχει αναπτύξει σοβαρή διεθνή εμπειρία, με πρότζεκτ στο εξωτερικό και ανοιχτούς διαύλους.

Αυτή η ανοιχτή ματιά αποτυπώνεται στις τοιχογραφίες του 58ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών. Και ταιριάζει στη φύση και τη λειτουργία του κτιρίου, καθώς ο Φίκος με το αξιακό του σύστημα επενδύει στις αρχές της τέχνης ως «κοινωνικού γεγονότος» και κατ’ επέκταση στον οικουμενικό χαρακτήρα της.