Η δραματική κατάληξη του 20χρονου σπουδαστή Βαγγέλη Γιακουμάκη…
-ο οποίος είναι το πρώτο, επίσημα τουλάχιστον, καταγεγραμμένο θύμα bullying στην Ελλάδα- ανέδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο ένα πρόβλημα που έχει λάβει πλέον διαστάσεις «επιδημίας».

Για ποιον λόγο ασκούν ενδοσχολική βία τα αγόρια και για ποιον τα κορίτσια;

Ποιος εκφοβίζει ποιον και ποιος ζητά βοήθεια;

Πώς αντιδρούν τα αγόρια, πώς τα κορίτσια;

Τι συμβαίνει στο δημοτικό και τι στο γυμνάσιο;

Το TheTOC.gr δημοσιεύει ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο «Σχολικός εκφοβισμός –Bullying: Αποτελεσματικές δεξιότητες επικοινωνίας- Τρόποι αντιμετώπισης (ένας πρακτικός οδηγός για εκπαιδευτικούς» της ψυχολόγου Χριστίνας Ρασιδάκη, που κυκλοφόρησε μόλις (εκδόσεις Πατάκη).

Πρόκειται για ένα βιβλίο – εργαλείο γραμμένο κυρίως για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν καθημερινά, χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία και κατάρτιση, από απλά περιστατικά παιδικών καβγάδων έως πιο σύνθετα τα οποία αφορούν συχνά ολόκληρη τη σχολική κοινότητα αλλά και την οικογένεια των εμπλεκομένων.

Ενδοσχολική βία: Αγόρια & Κορίτσια

«Δεν έχει παρά να περάσει κανείς μερικά διαλείμματα σ’ ένα σχολείο, για να παρατηρήσει τις διαφορές στον τρόπο που συμπεριφέρονται και αλληλεπιδρούν οι μαθητές ανάλογα με το φύλο τους.

Αγόρια – κορίτσια: Βία για διαφορετικούς λόγους

«… Τα αγόρια ασκούν ενδοσχολική βία για εξουσία και υπερίσχυση, ενώ στα κορίτσια η βία αφορά τη συσχέτιση, την αναγνώριση και την ανάγκη για εγγύτητα.

Η βία στα αγόρια είναι περισσότερο σωματική παρά λεκτική (ένα αγόρι έχει τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να δεχθεί σωματική επίθεση), ενώ των κοριτσιών –παρότι πιο έμμεση και ψυχολογική λόγω του κοινωνικού της χαρακτήρα και λιγότερο σωματική– έχει εξίσου βλαβερό αντίκτυπο.

Παρόλο που οι έρευνες δείχνουν πως τα αγόρια ασκούν περισσότερο bullying απ’ ό,τι τα κορίτσια, αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι η ανάρμοστη συμπεριφορά των κοριτσιών λόγω της ψυχολογικής της ιδιομορφίας συχνά δεν εκλαμβάνεται ως bullying.

Οι τύποι μαθητών που «πέφτουν» θύμα bullying

Τρεις τύποι μαθητών αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες πιθανότητας να υποστούν εκφοβισμό:

• τα εξαιρετικά όμορφα κορίτσια,

• κορίτσια που θεωρούνται μη ελκυστικά,

• αγόρια με μη στερεότυπη αρσενική συμπεριφορά,

• μαθητές που οι άλλοι θεωρούν ομοφυλόφιλους.

Αγόρια εκφοβίζουν αγόρια και κορίτσια εκφοβίζουν κορίτσια

Ο εκφοβισμός ανάμεσα σε μαθητές του ίδιου φύλου είναι πιο συνηθισμένος απ’ ό,τι σε άτομα του αντίθετου φύλου. Όμως, τα αγόρια δύσκολα θα αναφέρουν ότι τα εκφόβισε ένα κορίτσι, όπως αντίστοιχα και τα κορίτσια ότι τα εκφόβισε κάποια άλλη μαθήτρια.

Πώς αντιδρούν τα κορίτσια στο bullying

Τα κορίτσια σχετικά με τον εκφοβισμό τείνουν να…

Νιώθουν θλίψη, ντροπή και εξευτελισμό.
Συνεργάζονται περισσότερο με κάποιον που θέλει να τα βοηθήσει.
Υπερασπίζονται πιο εύκολα έναν συμμαθητή που εκφοβίζεται.
Θεωρούν τη σωματική βία λιγότερο σοβαρό πρόβλημα.
Πώς αντιδρούν τα αγόρια στο bullying

Τα αγόρια σχετικά με τον εκφοβισμό τείνουν να…

Νιώθουν και αντιδρούν περισσότερο με οργή.
Εκδηλώνουν σωματική βία περισσότερο απ’ ό,τι τα κορίτσια.
Αποζητούν ή να αποδέχονται βοήθεια πιο δύσκολα από τα κορίτσια.
Θεωρούν τη σωματική βία λιγότερο σοβαρό πρόβλημα.
Η μετάβαση: Από το δημοτικό στο γυμνάσιο

Όσο μεγάλη σημασία κι αν έχουν στο δημοτικό οι φίλοι και οι παρέες, κύρια σημεία αναφοράς του παιδιού αποτελούν η μητέρα και ο πατέρας, ο δάσκαλος ή η δασκάλα της τάξης, ο διευθυντής ή η διευθύντρια του σχολείου.
Οι θεσμοί που περιβάλλουν τα παιδιά καθώς και οι ενήλικες που τα περιστοιχίζουν και στους οποίους προσβλέπουν παρέχουν στα παιδιά του δημοτικού ένα απαραίτητο γι’ αυτά πλαίσιο φροντίδας, υποστήριξης, ασφάλειας, πληροφόρησης, δικαιοσύνης, μέσα στο οποίο θα αναπτυχθούν.
Στα χρόνια του γυμνασίου όμως αυτή η συμβιωτική σχέση αλλάζει (Sullivan κ.ά., 2004).

Από τα 12 μέχρι τα 18 τα παιδιά θα εδραιώσουν σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό την προσωπική, κοινωνική και σεξουαλική τους ταυτότητα· ωστόσο, για να γίνει αυτό, τα παιδιά θα πρέπει να απομακρυνθούν από τους ενήλικες που τα περιστοιχίζουν.
Ταυτόχρονα, οι σωματικές αλλαγές, οι οποίες παρουσιάζονται κατά τα πρώτα χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κάνουν τους εφήβους εξαιρετικά ανασφαλείς για το ποιοι είναι, για το παρουσιαστικό τους, για
τη σεξουαλικότητά τους, για το κατά πόσο είναι αποδεκτοί ή δημοφιλείς στους άλλους.

Ειδικά, όσον αφορά την εμφάνισή τους, οι μαθητές προσπαθούν να «σκανάρουν» τους συνομηλίκους τους, για να διαπιστώσουν αν εξελίσσονται φυσιολογικά, να καταλάβουν πού βρίσκονται σε σχέση με τους άλλους και να πάρουν επιβεβαίωση από αυτούς. Η κατάταξη των ενηλίκων σε αντίπαλο στρατόπεδο κάνει τα παιδιά να απορρίπτουν τις απόψεις, τις γνώμες, τις πεποιθήσεις και τα γούστα των ενηλίκων ως παρωχημένα και άσχετα με αυτά της κουλτούρας των εφήβων στην οποία ανήκουν τα ίδια.

Οι ενήλικες μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα και ο κόσμος των συνομηλίκων έρχεται έντονα στο προσκήνιο ασκώντας τεράστια επιρροή επάνω τους. Το γεγονός αυτό καθιστά τις ενήλικες παρεμβάσεις σε θέματα bullying μια πιο σύνθετη και ομολογουμένως πιο δύσκολη υπόθεση από ό,τι ήταν τα προηγούμενα χρόνια…»