Βήματα προς τα πίσω η ελληνική εκπαίδευση

Η ελληνική εκπαίδευση οπισθοδρομεί. Αυτό αποτυπώνεται στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Εχουν μεν ληφθεί μέτρα για την καλύτερη αξιοποίηση του προσωπικού και τη συγκράτηση των δαπανών, ωστόσο οι πολιτικές επιλογές των κυβερνώντων κατά την τελευταία διετία βάζουν τροχοπέδη σε όποια ποιοτική μεταρρυθμιστική προσπάθεια στον χώρο της Παιδείας.

Ευρύτερα, η έκθεση παρατηρεί την έλλειψη αυτονομίας και των μηχανισμών αξιολόγησης και λογοδοσίας των εκπαιδευτικών δομών, αλλά και την ανατροπή νόμων προτού αξιολογηθούν οι επιπτώσεις των αλλαγών τους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συνέχεια στις μεταρρυθμίσεις. Ειδικότερα, η έκθεση επισημαίνει ότι στις δύο πρώτες βαθμίδες συνεχίζεται η κομματικοποίηση στη διοικητική πυραμίδα, ενώ στα ΑΕΙ επικρίνει την κατάργηση των Συμβουλίων. Ουσιαστικά, οι αλλαγές που είχαν δρομολογηθεί από το 2011 ανεκόπησαν με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.

Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση, στις αναφορές της για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, επικρίνει το «πάγωμα» της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, την κατάργηση των ολοήμερων σχολείων ΕΑΕΠ και την αντικατάστασή τους από ένα «οικονομικότερο» ολοήμερο (χωρίς πολλές ειδικότητες και αντικείμενα), καθώς και την ουσιαστικά κατάργηση των Πρότυπων Πειραματικών, με αλλαγή της φιλοσοφίας τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι συνεχίζεται η κομματικοκρατία είναι ο τελευταίος νόμος για την επιλογή διευθυντών στα σχολεία. Παρότι ο προηγούμενος επί υπουργίας Αριστείδη Μπαλτά – Τάσου Κουράκη κρίθηκε αντισυνταγματικός από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ο νυν νόμος, σύμφωνα με την έκθεση, «δεν εγγυάται την αξιοκρατία και αποπολιτικοποίηση, καθώς τα περισσότερα μέλη συμβουλίων επιλογής έχουν σχέσεις με συνδικαλιστικούς φορείς ή με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας». Βεβαίως, εκτός από την απουσία αξιολόγησης, στην ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου δεν βοηθάει το «πάγωμα» των διορισμών μόνιμων εκπαιδευτικών. Ενδεικτικά, το 6% των δασκάλων είναι κάτω των 30 ετών, ενώ το 42% των καθηγητών πάνω από 50 ετών. Από την άλλη, θετικά κρίνονται οι αλλαγές που υιοθετήθηκαν επί υπουργίας Γαβρόγλου στον νόμο Φίλη για τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων.

Για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η έκθεση στηλιτεύει την κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρύματος, και θεωρεί ότι έτσι καταργήθηκε κάθε δυνατότητα για εξωτερικό έλεγχο ενώ διατηρήθηκε η ισορροπία μεταξύ των πόλων ηγεσίας εντός των ΑΕΙ. Επίσης, επικρίνει την «επιστροφή» των περίπου 170.000 «αιωνίων» φοιτητών.

Ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου έχει υιοθετήσει ένα τριετές πλάνο για την Παιδεία με βάση τις συστάσεις του ΟΟΣΑ. Οπως αναφέρει η έκθεση, στο τέλος του 2017 θα υπάρξει ένα προσχέδιο και η τελική έκθεση του οργανισμού θα εκδοθεί την άνοιξη του 2018, σύμφωνα με την Καθημερινή.