Βήμα βήμα οι αλλαγές στην εκπαίδευση

Σε βάθος διετίας, με μικρά νομοθετικά βήματα – δηλαδή, όχι με ένα πολυνομοσχέδιο και για τις τρεις βαθμίδες- και εάν καταστεί εφικτό, με τη συναίνεση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, θα ολοκληρωθούν οι αλλαγές που σχεδιάζει το υπ. Παιδείας στην ελληνική εκπαίδευση. Ο γενικός γραμματέας του υπ. Παιδείας, πανεπιστημιακός Γιάννης Παντής, σε μία παρέμβασή του με νόημα στην «Κ», τονίζει ότι «ο εθνικός διάλογος για την παιδεία είναι σε εξέλιξη». Ενδεικτικά, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», την προσεχή Τρίτη η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, υπό την προεδρία του πανεπιστημιακού Κώστα Γαβρόγλου, θα παρουσιάσει έκθεση 100 σελίδων με τα όσα έχει αποφασίσει, ύστερα από τον δικό της διάλογο. Η απόφαση επί των τελικών αλλαγών θα ληφθεί από το υπ. Παιδείας. Αρα δεν υπάρχουν ειλημμένες αποφάσεις. Μάλιστα, είναι σαφής η απόσταση που παίρνει ο κ. Παντής από τον Αντώνη Λιάκο, πρόεδρο τις Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου, ο οποίος πρόσφατα παρουσίασε την έκθεση προόδου της Επιτροπής.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πολλά εξ όσων περιλαμβάνονται στην έκθεση προόδου έχουν αποδομηθεί ήδη (π.χ. το σχέδιο για αναδιάρθρωση της δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης σε 4 χρόνια Γυμνασίου και 2 Λυκείου), καθώς έχουν προκαλέσει αντιδράσεις (στον ΣΥΡΙΖΑ και όχι μόνο). Παράλληλα, ο κ. Λιάκος επικρίνεται «διότι με τις κινήσεις του δείχνει να θέλει την πρωτοκαθεδρία του διαλόγου», όπως ευθέως επισημαίνει στην «Κ» κυβερνητικό στέλεχος. Την ίδια στιγμή βέβαια, θεωρείται ότι οι αλλαγές που θα υιοθετηθούν τελικά θα προκαλέσουν αντιδράσεις. Χαρακτηριστικά, ο κ. Παντής τονίζει ότι «κινούμαστε μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο», άρα η ελληνική εκπαίδευση θα εναρμονισθεί με τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε ζητήματα όπως το «ακανθώδες», της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών.

Οι τέσσερις «κύκλοι»

Ειδικότερα, αυτή τη στιγμή διοργανώνονται τέσσερις «κύκλοι» διαλόγου για αλλαγές στην εκπαίδευση: Στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων Ελλάδος-ΟΟΣΑ, στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και στην Επιτροπή Εθνικού Διαλόγου που αποτελείται από πανεπιστημιακούς και εκπαιδευτικούς. «Ο διάλογος είναι σε εξέλιξη. Συνεπώς, όσο θεμιτό και χρήσιμο είναι να κοινοποιούνται οι ιδέες για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην Παιδεία μας, άλλο τόσο πρόωρο είναι να προδικάζονται, πριν από την ολοκλήρωση του διαλόγου», σχολιάζει ο κ. Παντής.

Εως τον Ιούνιο θα παρουσιαστεί και η πρώτη έκθεση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων Ελλάδος και ΟΟΣΑ που θα αποτυπώνει τον νέο χάρτη του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος όπως διαμορφώθηκε την περίοδο της κρίσης (π.χ. έγιναν μαζικές συνταξιοδοτήσεις εκπαιδευτικών σε συνδυασμό με τους μηδενικούς διορισμούς, συγχωνεύσεις σχολείων, αύξηση ωραρίου εκπαιδευτικών, υπάρχει πολυκερματισμός ειδικοτήτων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, διαπιστώνεται κάποιες ειδικότητες λόγω αντικειμένου να πλεονάζουν και άλλες να έχουν ελλείψεις).

Σε πολιτικό επίπεδο

Ετσι, το υπ. Παιδείας θα συγκεντρώσει τα συμπεράσματα των τεσσάρων κύκλων διαλόγου και θα προχωρήσει σε πολιτικό επίπεδο στην πρότασή του. Οι παρεμβάσεις θα είναι μικρές και εστιασμένες κάθε φορά, καθώς επιδιώκεται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συναίνεση του πολιτικού και εκπαιδευτικού κόσμου. «Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι μεταρρυθμίσεις που επιχειρήθηκαν στο παρελθόν, ακόμη και όταν -και όσο- είχαν ειλικρινή πρόθεση να εισάγουν χρήσιμες αλλαγές – εκ του αποτελέσματος απέτυχαν, όπως άλλωστε δείχνει ο μεγάλος αριθμός τους. Το πρόβλημα εστιάζεται στην σύνταξη μιας πρότασης για το εκπαιδευτικό σύστημα, η οποία ταυτόχρονα πρέπει να είναι τολμηρή αλλά και με χαρακτηριστικά που να της προσδίδουν πειστικότητα και συνεπώς αποδοχή, από όλες τις συνιστώσες που θα την εφαρμόσουν», λέει ο κ. Παντής.

Η πρόταση θα θέτει τις κατευθύνσεις για την ανανέωση και τον εξορθολογισμό των προγραμμάτων σπουδών, των βιβλίων και των μεθόδων διδασκαλίας. «Θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι η σχολική μονάδα θα λειτουργεί ως μία ζωντανή κοινότητα, που θα έχει ελευθερία να θέτει τους δικούς της στόχους, να πειραματίζεται, να διαμορφώνει το πλαίσιο των δραστηριοτήτων της, σύμφωνα με τις ανάγκες, τις προσδοκίες των μελών της και τα χαρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας».

Βεβαίως, δεν πρέπει να παραβλέπονται οι υποχρεώσεις της χώρας, όπως η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που θα προχωρήσει. Και όπως λέει ο κ. Παντής: «Η Ελλάδα δεν είναι απομονωμένο νησί. Οφείλει να βηματίσει στη διεθνή κοινότητα -και στο πεδίο του εκπαιδευτικού συστήματος- λαμβάνοντας υπόψη διεθνή πρότυπα και υποχρεώσεις…».

«Σκέψεις» και «όχι ανακοινώσεις»

«Οι περισσότεροι δεν είναι μόνο προοδευτικοί επιστήμονες, είναι και προοδευτικοί πολίτες με αγώνες. Εχω μπροστά μου φωτογραφία από το Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης το ’68 όπου ο κ. Λιάκος δίνει όρθιος μάχη με ψυχή», δήλωνε ο υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης, στις 26 Νοεμβρίου 2015, όταν ανακοίνωνε τα μέλη της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου και τον πρόεδρό της, Αντώνη Λιάκο, ομότιμο καθηγητή Ιστορίας του Παν. Αθηνών, ο οποίος είχε στενές σχέσεις με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη. Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι το μεταρρυθμιστικό προφίλ του κ. Λιάκου ήταν ένα κριτήριο που συνέβαλε στην επιλογή του, καθώς το υπουργείο ήθελε να στείλει το μήνυμα της συνέχειας. Ο πανεπιστημιακός είχε μετάσχει ενεργά στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στην εκπαίδευση και επί υπουργιών Μαριέττας Γιαννάκου και Αννας Διαμαντοπούλου. Ωστόσο, παρότι όλοι αναφέρουν ότι στην Επιτροπή έχει γίνει έργο, θεωρείται ότι ο κ. Λιάκος επιχειρεί να προκαταλάβει αποφάσεις. Ενδεικτικό είναι ότι ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για ελεύθερη πρόσβαση στα ΑΕΙ/ΤΕΙ, ο κ. Φίλης χαρακτήρισε ως «σκέψεις» και «όχι ανακοινώσεις για να εφαρμοστούν άμεσα» τις θέσεις Λιάκου για ελεύθερη πρόσβαση σε τμήματα χαμηλής ζήτησης.