Με παράδοση που συνεχίζεται από τα βάθη του χρόνου, η βασιλόπιτα και η «τελετή» της κοπής της, είναι ένα από τα πιο αρχέγονα έθιμα που συνηθίζονται μέχρι και σήμερα.
Η Πρωτοχρονιάτικη Βασιλόπιτα κόβεται συνήθως είτε με την αλλαγή του χρόνου ή ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, και αφού ο καθένας πάρει το κομμάτι του αναζητάει το τυχερό νόμισμα ή φλουρί που συμβολίζει την “τύχη” .
Εκτός από τις άπειρες, διαφορετικές, κατά τόπους συνταγές και οι ιστορίες αυτής της πίτας είναι πάρα πολλές!
Για την Ιστορία
Η ρίζες για την κοπή της πίτας, συμβολικά προέρχονται από τα αρχαία χρόνια όπου ο «Θαλύσιος άρτος», ήταν από τις σπουδαιότερες γιορτές!
Επίσης λέγεται ότι ι Φράγκοι συνέχισαν, ένα έθιμο από την αρχαία γιορτή των «Κρονίων», βάζοντας το νόμισμα σε μια πίτα, όποιος έβρισκε το νόμισμα ανακηρύσσονταν ο «Βασιλιάς της βραδιάς»! Όμως το έθιμο που είναι το επικρατέστερο και το πιο διαδεδομένο είναι η ιστορία του Αγίου Βασίλη και για να είμαστε ακριβέστεροι του Μέγα Βασιλείου!
Ο καλόκαρδος δεσπότης της Καισαρείας, σε μια προσπάθεια να σώσει τους συνανθρώπους του από την φτώχεια και την πείνα, βρέθηκε αντιμέτωπος με τον «αχόρταγο» στρατηγό και την κακία του, οι χριστιανοί τότε συγκέντρωσαν όλα τα χρυσαφικά της πόλης για να σώσουν τον Μέγα Βασίλειο, προσφέροντάς τα στον στρατηγό!
Όταν πήγε να το ανοίξει ο στρατηγός έγινε το θαύμα και αφανιστήκαν αυτός και οι στρατιώτες τους από προσώπου Γής!
Τότε ο Μέγας Βασίλειος μη ξέροντας τι ανήκει σε ποιον, αποφάσισε να τα μοιράσει σε όλους τους κατοίκους, κρύβοντάς μέσα σε πίτες! Έκτοτε η πίτα αυτή ονομάστηκε Βασιλόπιτα, συμβολίζοντας την ευλογία και την χαρά!
Οι Συμβολισμοί
Τα συστατικά, το νόμισμα, τα συμβολικά στοιχεία, τα στολίσματα, το μοίρασμα είναι συμβολισμοί με ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτό το παραδοσιακό έθιμα που υποδέχεται με τον καλύτερο τρόπο τον νέο χρόνο!
Εκτός από το κλασικό φλουρί, μέσα στην βασιλόπιτα ανάλογα τον τόπο και τις ενασχολήσεις της οικογένειας έβαζαν διάφορα συμβολικά αντικείμενα, όπως όσπρια ή δημητριακά, ένα μικρό κομμάτι ξύλου ή άχυρο!
Επίσης και τα συστατικά έπαιζαν συμβολικό ρόλο ή γλυκιά, αφράτη βασιλόπιτα υποδεχόταν «γλυκά» τον νέο χρόνο όπως και η αλμυρή πίτα με τα πολλά φύλλα, συμβόλιζε την αφθονία των οικιακών αγαθών!
Τα στολίσματα της πίτας ήταν πολλά και με διαφορετικούς συμβολισμούς, σταυροί, κλειδιά, η δαχτυλήθρα, τα γράμματα αλλά και αναπαραστάσεις από γεωργικές, κτηνοτροφικές και άλλες ασχολίες της οικογένειας ή όπως τον δικέφαλο αετό της μικρασιάτικης βασιλόπιτας, που συμβόλιζε τον ευσεβή πόθο για την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας!
O τρόπος κοπής επίσης είναι συμβολικός, αφού σταυρωθεί τρείς φορές κόβετε σε κομμάτια και μοιράζεται στα μέλη της οικογένειας και τους επισκέπτες!
Εκτός από τα βασικά κομμάτια εις ανάμνηση του Χριστού και του Αγίου Βασιλείου, ονοματίζονται συχνά κομμάτια και ανάλογα τον τόπο, όπως για τον «φτωχό, την Παναγία, το σπίτι, κτλ.».
Πολλές φορές μοιράζονταν κομμάτια από την πίτα ή έφτιαχναν ξεχωριστή πίτα για τα ζώα ή τα χωράφια!
Οι συνταγές κατά τόπους
Η βασιλόπιτα σήμερα πλέον έχει πάρει την μορφή μιας γλυκιάς πίτας, ένα κατάλοιπο από την επιλογή των αστικών κέντρων, που προτιμούσαν την Μικρασιάτικη βασιλόπιτα με τα πολλά μπαχαρικά, την αφράτη και νόστιμη πίτα!
Πάραυτα διαφορετικών ειδών πίτες αλμυρές και γλυκές απαντώνται σε όλη την Ελλάδα!
Βασιλόπιτες αλμυρές από ζυμάρι κεντημένες με σχέδια!
Στην Ήπειρο και την Θεσσαλία, θα συναντήσουμε αλμυρές πίτες με φύλλα, όπως κρεατόπιτα, πρασόπιτα, τυρόπιτα ή τραχανόπιτα, που πολλές φορές οι πίτες αυτές εμπλουτίζονταν με σταφίδες ή ρύζι.
Οι γλυκές βασιλόπιτες φτιάχνονται συνήθως σαν κέικ ή τσουρέκι. Επιπλέον πολλές φορές προστίθενται υλικά όπως ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα και μπαχαρικά!
Τα τελευταία χρόνια οι μοντέρνες εκδοχές της βασιλόπιτας έχουν γίνει ιδιαίτερα αγαπητές!
Βασιλόπιτες με ζαχαρόπαστα και ζαχαρωτά σχέδια, με σοκολάτα, σε διάφορα σχέδια και σχήματα, ακόμη σε στυλ cupcake!
Όποια βασιλόπιτα και να επιλέξετε, σίγουρα η σπιτική βασιλόπιτα, είναι η καλύτερη για να υποδεχτείτε τον νέο χρόνο με τις καλύτερες αισιόδοξες προϋποθέσεις και να έχετε μια υπέροχη νέα χρονιά, γεμάτη ευτυχία!
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
