Το ζήτημα των αξιών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Στη Σίλικον Βάλεϊ και στο Πάλο Άλτο, στους “τεχνολογικούς παραδείσους” της Καλιφόρνιας με τα αξιοζήλευτα σχολεία, οι μαθητικές αυτοκτονίες είναι πολλές. Στα σχολεία αυτά που ονειρεύονται οι γονείς και που στην πλειοψηφία τους προσφέρουν δραστηριότητες κάθε ενδιαφέροντος (από θέατρο μέχρι ρομποτική), στα σχολεία αυτά με τις υπερεξοπλισμένες εγκαταστάσεις, το ποσοστό αυτοκτονιών είναι πενταπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο των ΗΠΑ. Τα μέσα ενημέρωσης μιλούν για “κύμα αυτοκτονιών” (suicide cluster) ανάμεσα σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες.

Μεταξύ 2009 και 2010 αυτοκτόνησαν πέντε μαθητές. Το 2014 και 2015 ακολούθησαν στα ίδια σχολεία της Καλιφόρνια τέσσερις αυτοκτονίες. Έρευνα του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης αναδεικνύει το στρες που βιώνουν οι μαθητές για την εισαγωγή τους στα πανεπιστήμια, αλλά και για την εξέλιξη της καριέρας τους. Το 49% έρχεται αντιμέτωπο με το άγχος των μαθημάτων και των εξετάσεων καθημερινά. Την ίδια ώρα, το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων θεωρεί την αυτοκτονία ως τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-24.

Στις ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει μεγάλη δημόσια συζήτηση με πρωτοβουλία 100 κορυφαίων πανεπιστημίων. Με σύνθημα “Turning The Tide” (“Αντιστρέφοντας την παλίρροια”) για πρώτη φορά συνασπίζονται τόσοι εκπαιδευτικοί γύρω από έναν στόχο. Το πανεπιστήμιο του Harvard μπαίνει στον διάλογο με το πρότζεκτ “Making Caring Common”, για το οποίο μίλησε χθες στο υπουργείο Παιδείας η Alison Cashin, καθηγήτρια στο Harvard. Αναφερόμενη στον τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ, περιέγραψε την αποσύνδεση της τριτοβάθμιας από το εξεταστικοκεντρικό σύστημα, υπερασπιζόμενη την αξιολόγηση και συμπερίληψη της κοινωνικής προσφοράς και της συμμετοχικής κουλτούρας που διέπει τους μαθητές. Στην κατεύθυνση, λοιπόν, της αλλαγής των στόχων της εκπαίδευσης, χιλιάδες εκπαιδευτικοί στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού αναμετρώνται με την επαναφορά της αλληλεγγύης και του αλληλοσεβασμού ανάμεσα στους μαθητές. Εξάλλου, πρόσφατη έρευνα σε χιλιάδες Αμερικανούς φοιτητές έδειξε πως μόνο το 22% τάχθηκε υπέρ των αξιών αυτών ως σημαντικών για τη ζωή.

Μπορεί το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να διαφέρει από το αμερικανικό, όμως το μαθητικό στρες, το άγχος των Πανελλαδικών και της αποστήθισης είναι υπαρκτό. Έτσι, στο πλαίσιο των εκδηλώσεών της με τίτλο “Ημέρες Προβληματισμού”, η Επιτροπή Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία προσκάλεσε την Alison Cashin, προκειμένου να θιγεί το ζήτημα των αξιών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. “Οι μόνες λέξεις που ακούγονται ώς τώρα είναι ‘αριστεία’ και ‘αξιολόγηση’. Έχουν κάποιο ηθικό περιεχόμενο, ή αδιαφορούμε εντελώς γι’ αυτό; Μπορούμε να ελπίσουμε σε μια εκπαίδευση που ετοιμάζει αλληλέγγυους πολίτες; Βρίσκεται η αλληλεγγύη και η φροντίδα για τους άλλους στο περιεχόμενο του δημοκρατικού και αειφόρου σχολείου που θέλουμε;

Μπορούμε να συνηθίσουμε τα παιδιά από τώρα, μέσα από τις καθημερινές τους πρακτικές στην τάξη στην εθελοντική προσφορά, στη βοήθεια, στο να νοιάζονται τους άλλους;”. Αυτά τα ερωτήματα βρέθηκαν ανάμεσα στους προβληματισμούς που ακούστηκαν χθες.

avgi.gr ΜΙΝΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ