To STEAM ως επιταχυντής στο μάθημα της ιστορίας

Πώς θα φαινόταν στους μαθητές να σκέφτονται και να βρίσκουν λύσεις, μέσα στην τάξη, για τα καθημερινά – αυθεντικά προβλήματα;  Ή να ‘ερευνούσαν’ στην τάξη ως επιστήμονες;  Και πώς όλα αυτά θα μπορούσαν να συνδυαστούν με το μάθημα της ιστορίας;

Κώστας Καλοβρέκτης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής STEM, Διδάσκων ΠΔ407 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,

Τμήμα Πληροφορικής.

Σπύρος Κούρτης, Φιλόλογος ΕΚΠΑ Med Eπιστήμες της Αγωγής.

Πολύδωρος Σταυρόπουλος, Μηχανολόγος  εκπαιδευτικός, MSc STEM στην εκπαίδευση, Επόπτης ασφάλειας, υγείας και ποιοτικού ελέγχου.

Συνεχώς αυξάνεται η ανάγκη ενσωμάτωσης των κοινωνικών επιστημών στην προσέγγιση κατά STEΑM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, τέχνες και μαθηματικά) προκειμένου να καλλιεργηθεί η δημιουργικότητα, να αυξηθεί η ενσυναίσθηση και να γίνει καλύτερη κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης μεταξύ των επιστημόνων.

Ωστόσο όταν ακούμε την πρόταση, “Να διδάξουμε STEAM μέσω της ιστορίας”, ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας πώς θα μπορούσε κάτι τέτοιο να πραγματοποιηθεί. Πρώτη περίπτωση προς διερεύνηση: Ένα διαχρονικό ζήτημα – πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουν πολλοί μαθητές είναι η δυσκολία να τοποθετήσουν σε σειρά τα ιστορικά γεγονότα. Η μεγάλη σε έκταση ύλη σε συνδυασμό με τα δαιδαλώδη αναλυτικά προγράμματα καθιστούν αναγκαία την ύπαρξη μιας χρονομηχανής όπου οι ίδιοι οι μαθητές θα δημιουργήσουν μέσω της χρήσης STEAM. Οι μαθητές μέσω της κατά προσέγγισης STEAM μπορούν να κατανοήσουν ιστορικά γεγονότα ερωτήματα μέσω της σχεδίασης ενός αλληλεπριδραστικού χρονοαυτοκινήτου (STEAM), που θα μεταφέρει τη γνώση στη αντίστοιχη χρονική περίοδο επάνω σε μια χρονογραμμή.  Βέβαια καθίσταται αναγκαία η ύπαρξη αξιολόγησης για την διάγνωση των αποτελεσμάτων που είχε η δραστηριότητα στην μάθηση, στην κατανόηση και στις δεξιότητες των μαθητών. Παράλληλα όλα τα παραπάνω απαιτείται να βασίζονται επάνω στο αναλυτικό πρόγραμμα ώστε να υπάρχει ένας κύκλος όπου ξεκινάμε και τελειώνουμε και σε αυτά που πρέπει να διδαχθούν οι μαθητές βάσει αναλυτικού προγράμματος. Δεύτερη περίπτωση προς διερεύνηση: Οι Αιγύπτιοι αντιμετώπισαν την πρόκληση να χτίσουν τάφους για τους Φαραώ τους. Έφτιαξαν την πυραμίδα ως σχέδιο για την επίλυση του προβλήματος. Οι καθηγητές ιστορίας μπορεί να βοηθήσουν τους μαθητές να σκεφθούν τις πυραμίδες ως λύση σε ένα πρόβλημα και στη συνέχεια να εμβαθύνουν ζητώντας από τους μαθητές:Ποιες ήταν οι τεχνικές ικανότητες που έπρεπε να αντιμετωπιστούν για την οικοδόμηση μιας πυραμίδας;Ορισμένες προκλήσεις που θα αντιμετώπιζαν οι Αιγύπτιοι στην οικοδόμηση αυτής της πυραμίδας περιλαμβάνουν τον υπολογισμό των διαστάσεων, τη μεταφορά 2,3 εκατομμυρίων τεμαχίων πέτρας κατά μέσο όρο περίπου 2,5 τόνους το καθένα και στη συνέχεια τη συναρμολόγησή τους σε πυραμίδα καθώς και το σχεδιασμό των εσωτερικών στρωμάτων της πυραμίδας.Για αναλογιστείτε οι μαθητές να εργάζονται σε ομάδες για να σχεδιάσουν μια λύση για ένα από τα προβλήματα που εντοπίστηκαν και στη συνέχεια να δημιουργήσουν πρωτότυπα των σχεδίων τους. Τα παραπάνω συνδέονται με τη διαδικασία της ανακάλυψης και της καινοτομίας η οποία είναι η θεμελιώδης έννοια της διεπιστημονικής προσέγγισης.

Έχει αναφερθεί ότι η μέθοδος της επίλυσης προβλήματος που προτείνεται στις δύο περιπτώσεις προς διερεύνηση αλλά και η συνεργατικότητα προάγουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτά μέσα από τη μεθοδολογία STEAM ενεργοποιούν τις κομβικές δεξιότητες (ATS 2020 – Το έργο Αξιολόγηση Κομβικών Δεξιοτήτων (ATS2020) συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αφορά στην πιλοτική εφαρμογή καινοτόμων μαθησιακών προσεγγίσεων με στόχο τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής. Στο έργο συμμετέχουν 17 εταίροι από 11 Ευρωπαϊκές χώρες.).

Σταδιακά ο “παραδοσιακός” εκπαιδευτικός μεταλλάσσεται σε εκπαιδευτικό με διάθεση ένταξης και άλλων επιστημών στην κλασική διδασκαλία που ακολουθούσε. Οι καινοτομίες κάνουν την εμφάνισή τους και αλλάζει ο τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας.

Γενικότερα, η ιστορία παρέχει μια συναρπαστική προοπτική για τη διαδικασία της επιστημονικής ανακάλυψης. Γνωρίζουμε μέσω της έρευνας ότι οι ιστορικές αναφορές μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να ξεκαθαρίσουν τις κοινές παρανοήσεις σχετικά με επιστημονικά θέματα, από την πλανητική κίνηση έως την εξέλιξη. Κλείνοντας αναφέρουμε ότι ο στόχος της προσέγγισης STEAM, είναι να κάνουμε το υλικό πιο προσιτό μέσω μιας ολιστικής άποψης της μάθησης της ιστορίας και της σύνδεσης με την κοινή κληρονομιά μας μέσω των Φυσικών επιστημών, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής και των Μαθηματικών!