Στην Τρίπολη, έξι μήνες μετά την άλωση, λειτούργησε δωρεάν το πρώτο, σε ελεύθερο έδαφος, δημόσιο ελληνικό σχολείο. Την ίδρυσή του ανακοίνωσε η Πελοποννησιακή Γερουσία τον Μάρτιο του 1822. Στην ιδρυτική πράξη αναφέρεται:

«Τριπολιτσά 16.3.1822
Σύστασις σχολείου.

Η Πελοποννησιακή Γερουσία προκηρύττει ότι : Κάθε πεφωτισµένη Διοίκησις έχει χρέος να φροντίζη δια την ανατροφήν των πολιτών, δια την ηθικήν και δια την καλήν νοµοθεσίαν, καθότι δι’ αυτών ο άνθρωπος εξ απαλών ονύχων ταυτίζεται µε την αρετήν, γνωρίζει τα καθήκοντά του προς τον Θεόν, προς την πατρίδα και προς τους οµοίους του, και χειραγωγείται προς την οδόν της ευδαιµονίας. Οι Λυκούργοι και Σόλωνες επλαστούρργησαν Σωκράτας, Φωκίωνας, Θεµιστοκλέας, Αριστείδας, Δηµοσθένεις, Πλάτωνας και όλους τους αθανάτους ήρωας της Ελλάδος.

Ο δε Μωάµεθ κατεβύθισε την µητέρα της αρετής και της φιλοσοφίας εις τον ζόφον της αµάθειας, της κακοήθειας και του εγκλήµατος. […] Δια τούτο η σεβαστή Πελοποννησιακή Γερουσία, µ’ όλας τας πολυµερίµνους και κατεπειγούσας ανάγκας της πατρίδος, έλαβε πατριωτικήν κηδεμονίαν διά τήν αγωγήν τής νεολαίας προθυμουμένη να συστήση σχολείον είς αυτήν τήν πόλιν ανάλογον της παρούσης περιστάσεων, δια του διωρισµένου επί τούτου Εφόρου Αρχιµανδρίτου κυρίου Γρηγορίου Δικαίου του και Γερουσιαστού. Προσκαλεί αξίους διδασκάλους διά να διδάξουν διά τής Λανκαστερίου μεθόδου κοινά γράμματα, ελληνικά, μαθηματικά, και πρός τούτοις τήν γαλλικήν καί τήν ιταλικήν διάλεκτον, προσκαλεί δέ και τήν φιλομαθή νεολαίαν αφ’ όλην τήν Πελοπόννησον να συντρέξη εδώ διά νά διδαχθή αμισθί…»

To σχολείο στεγάστηκε μέσα σ’ ένα τζαμί, που μετατράπηκε σε διδακτήριο. Πρώτος δάσκαλος ο Νικήτας Νικητόπουλος, καλόγερος από τη Δημητσάνα. Μέθοδος διδασκαλίας η αλληλοδιδακτική μέθοδος, αυτή που η Γερουσία αποκαλεί Λανκαστέριο μέθοδο, από το όνομα του Ιωσήφ Λάνκαστερ, ο οποίος πρώτος τη θεμελίωσε και η οποία συνίστατο στο να διδάσκονται οι μαθητές των κατωτέρων τάξεων από τους καλύτερους μαθητές των ανωτέρων τάξεων.