Το ΝΕΟ πανεπιστήμιο – Το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας

ΤΗΣ ΠΙΚΙΑΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ

Διαφάνεια, σεβασμός, συμμετοχή, συλλογικότητα, κριτική και λογοδοσία, είναι οι έξι αρχές για την ανώτατη εκπαίδευση που προωθεί το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο θα δοθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες για διαβούλευση. Η αποκατάσταση των έξι αυτών αρχών, που χτυπήθηκαν βάναυσα από τον νόμο Διαμαντοπούλου, θεωρείται από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας μέτρο άμεσης προτεραιότητας, το οποίο θα επιτρέψει ξανά τη λειτουργία των ανώτατων ιδρυμάτων σε κλίμα ηρεμίας και συνεννόησης, ώστε στη συνέχεια να οργανωθεί ένας συντεταγμένος και χωρίς ιδεοληψίες και συμπλέγματα διάλογος για τη διαμόρφωση ενός συνολικού νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση.

Οι ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Παιδείας δεν αποτελούν επαναφορά προηγούμενων μέτρων, αλλά εισάγουν σημαντικές καινοτομίες για την ανασύνταξη του πανεπιστημίου.

Συμμετοχή και συλλογικότητα

Στο πλαίσιο αυτό:

– Καταργούνται τα Συμβούλια Ιδρυμάτων, τα οποία δεν λογοδοτούσαν σε κανέναν και λειτουργούσαν αντιπαραθετικά ή και υπονομευτικά προς τα ακαδημαϊκά όργανα των ιδρυμάτων. Άλλωστε, όπως λένε χαρακτηριστικά πανεπιστημιακοί, το μόνο έργο που είχαν να επιδείξουν τα Συμβούλια Ιδρυμάτων ήταν η προεπιλογή υποψηφίων της αρεσκείας τους στις εκλογές για την ανάδειξη πρυτάνεων και κοσμητόρων. Κατά τα άλλα, οποιοσδήποτε διευθυντής τομέα έχει να επιδείξει πλουσιότερο έργο απ’ αυτό που επιτέλεσαν στη διετία τα Συμβούλια Ιδρυμάτων.

– Όλες οι αρμοδιότητες που ασκούσαν τα Συμβούλια Ιδρυμάτων περνούν στα χέρια της Συγκλήτου, του Πρυτανικού Συμβουλίου, του πρύτανη και των αντιπρυτάνεων.

– Όλες οι συνιστώσες της ακαδημαϊκής κοινότητας αποκτούν ξανά λόγο και δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν στη διδασκαλία και στην έρευνα. Η λειτουργία των συλλογικών οργάνων (Σύγκλητος, Κοσμητεία, Γενική Συνέλευση Τμήματος, Γενική Συνέλευση Τομέα) πραγματοποιείται με τη συμμετοχή φοιτητών και εργαζομένων.

– Ο πρύτανης, οι αντιπρυτάνεις, οι κοσμήτορες, οι πρόεδροι και οι διευθυντές τμημάτων εκλέγονται με άμεση, μυστική, καθολική ψηφοφορία από το σύνολο των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Εδώ εισάγεται μια μεγάλη καινοτομία, καθώς οι φοιτητές θα συμμετέχουν με άμεση ψηφοφορία στην εκλογή των παραπάνω προσώπων και όχι δια εκλεκτόρων. Δικαίωμα ψήφου θα έχουν όλοι οι φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί τον διπλάσιο χρόνο φοίτησης, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών. Μάλιστα, για να ενισχυθεί η φοιτητική συμμετοχή στις εκλογές ανάδειξης των προσώπων διοίκησης του πανεπιστημίου, ορίζεται ότι η βαρύτητα της ψήφου τους θα αυξάνει αναλόγως με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία. Ωστόσο, τίθεται ένα πλαφόν που δεν θα ξεπερνάει το 70% επί του συνόλου των ψήφων των μελών ΔΕΠ, στον βαθμό που ψηφίσουν όλοι οι εγγεγραμμένοι φοιτητές.

Το πανεπιστήμιο, με τις ρυθμίσεις αυτές, παύει να είναι φοβικό προς τη δημοκρατία, τη συμμετοχή, τους φοιτητές, τους διδάσκοντες και τους εργαζόμενους. Έτσι, κλείνει μια μεγάλη πληγή που άνοιξε ο νόμος Διαμαντοπούλου, θέτοντας τον φοιτητή στο περιθώριο και τον πανεπιστημιακό υπό την κηδεμονία των illuminati των Συμβουλίων Ιδρυμάτων. Άλλωστε, σε όλα τα καλά πανεπιστήμια, ο λόγος των φοιτητών είναι απολύτως σεβαστός και υπολογίσιμος. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι ενώσεις των φοιτητών και οι βιβλιοθήκες είναι τα δύο πράγματα που φροντίζει να έχει ένα καλό πανεπιστήμιο.

– Η θητεία του πρύτανη και των αντιπρυτάνεων είναι τετραετής. Ο πρύτανης και οι αντιπρυτάνεις δεν μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα για δεύτερη συνεχή θητεία στις πρυτανικές αρχές του ιδρύματος. Δίνεται περιθώριο ενός χρόνου, ώστε τα πανεπιστήμια να προσαρμοστούν στο νέο πλαίσιο και να προκηρύξουν εκλογές με βάση τα προβλεπόμενα. Η εκλογική διαδικασία θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τις 31/7/2016. Οι πρυτάνεις και οι κοσμήτορες οι οποίοι έχουν αναδειχθεί με τις διατάξεις του Ν. 4009/2011, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις διαδικασίες εκλογής πρυτανικών αρχών για μια επιπλέον θητεία. Οι πρυτάνεις, οι αντιπρυτάνεις και οι κοσμήτορες των οποίων η θητεία ολοκληρώνεται εντός του ακαδημαϊκού έτους 2014-2015 έχουν επίσης τη δυνατότητα συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες.

Τέρμα στις αυθαιρεσίες και στην αδιαφάνεια

Καταργείται η αυθαιρεσία και η αδιαφάνεια στην εκλογή, την εξέλιξη ή τη μονιμοποίηση μελώνΔΕΠ. Με τον νόμο Διαμαντοπούλου, όλα γίνονταν κεκλεισμένων των θυρών, ενώ μόλις 4 μέληΔΕΠ μπορούσαν πρακτικά να αποφασίζουν για όλα τα παραπάνω, χωρίς καν εισηγητική έκθεση. Τα εκλεκτορικά σώματα δεν θα είναι πλέον 7 μελή, αλλά 11μελή ή 15μελή ανάλογα με το μέγεθος του Τμήματος και συγκροτούνται στη βάση της συγγένειας του των υπό κρίση μελών ΔΕΠ με εκλέκτορες από Τμήματα της ημεδαπής ή ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής. Η συμμετοχή καθηγητή από ίδρυμα της αλλοδαπής δεν καταργείται, όπως ψευδώς αναφέρουν οι υπέρμαχοι του νόμου Διαμαντοπούλου, αλλά δεν θα είναι πλέον υποχρεωτική. Το πας Έλλην βάρβαρος και υπό κηδεμονία και επιτήρηση της κ. Διαμαντοπούλου παύει να ισχύει. Οι συνεδριάσεις του Εκλεκτορικού Σώματος θα πραγματοποιούνται με απόλυτη διαφάνεια ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος, όπως γινόταν και στο παρελθόν, ενώ η όλη διαδικασία δεν διεξάγεται στο κενό και με προχειρότητα αλλά συγκροτείται εισηγητική επιτροπή, η οποία έχει την υποχρέωση να καταθέσει εισηγητική έκθεση με τη συγκριτική αποτίμηση του έργου των υποψηφίων.

Κλείνουν τα παράθυρα για διάσπαση των σπουδών

Με το νομοσχέδιο αποκαθίσταται και η λειτουργία του Τμήματος και του Τομέα, η οποία επίσης είχε θιγεί από τον νόμο Διαμαντοπούλου. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι κάθε Ίδρυμα αποτελείται από Σχολές. Η Σχολή καλύπτει μια ενότητα συγγενών επιστημονικών κλάδων και εξασφαλίζει τη διεπιστημονική προσέγγισή τους διά της διδασκαλίας και της έρευνας. Οι Σχολές διαιρούνται σε Τμήματα. Το Τμήμα αποτελεί τη βασική ακαδημαϊκή και διοικητική μονάδα και καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο μιας επιστήμης. Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος οδηγεί σε ενιαίο τίτλο σπουδών. Το Τμήμα αποτελείται από Τομείς, οι οποίοι αποτελούν βασικές εκπαιδευτικές μονάδες σε συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο, και στο σύνολό τους συγκροτούν το ενιαίο γνωστικό πεδίο του Τμήματος. Με απόφαση της Συγκλήτου, ύστερα από εισήγηση της Γ.Σ. του οικείου Τμήματος, είναι δυνατόν να καθορίζονται κατευθύνσεις ή ειδικεύσεις του ενιαίου τίτλου σπουδών που χορηγεί ένα Τμήμα.

Ούτε… Grexit ούτε διαγραφές

– Τα πανεπιστήμια και ΤΕΙ απονέμουν τίτλους σπουδών Τμημάτων ή μονοτμηματικών Σχολών μετά την επιτυχή παρακολούθηση ενιαίου Προγράμματος Σπουδών το οποίο δύναται να αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο αριθμό Διδακτικών Μονάδων (Δ.Μ.). Εδώ, είναι μία ακόμη σπέκουλα που αναπτύσσεται από τους υπερασπιστές του νόμου Διαμαντοπούλου, οι οποίοι κραυγάζουν ενάντια στην κατάργηση των πιστωτικών μονάδων που δήθεν προωθεί το νομοσχέδιο, οδηγώντας, όπως λένε, τα ελληνικά πανεπιστήμια σε… Grexit. Καμία κατάργηση των πιστωτικών μονάδων δεν προβλέπει το νομοσχέδιο. Αυτό που κάνει είναι να ορίσει με αντικειμενικό τρόπο και όχι αυθαίρετα το σύνολο των ωρών διδασκαλίας που αντιστοιχεί σε κάθε Διδακτική Μονάδα. Ο αριθμός των Δ.Μ. ο οποίος αντιστοιχεί σε ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο ισοδυναμεί με τις πιστωτικές μονάδες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) για το εξάμηνο αυτό.

-Οι διώξεις και οι διαγραφές φοιτητών που υπερβαίνουν τον ελάχιστο χρόνο φοίτησης σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος στο οποίο φοιτούν, προσαυξανόμενο κατά δύο έτη, παύουν να ισχύουν. Ωστόσο, οι φοιτητές αυτοί δεν θα δικαιούνται παροχές σίτισης, στέγασης και διευκολύνσεων για τις μετακινήσεις τους. Η επανεγγραφή φοιτητών που διαγράφηκαν λόγω των ρυθμίσεων του νόμου 4009/2011 πραγματοποιείται με έγγραφη αίτησή τους στο Τμήμα ή στη μονοτμηματική Σχολή.

– Και επειδή πανεπιστήμιο χωρίς αναγνώριση του ακαδημαϊκού ασύλου δεν υφίσταται, θεσμοθετείται και πάλι το ακαδημαϊκό άσυλο, με ρύθμιση που αναφέρει τα εξής: “Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει”.

Τέλος, προωθούνται μια σειρά από διατάξεις που επιτρέπουν στα πανεπιστήμια την καλύτερη διαχείριση των οικονομικών τους, αίροντας γραφειοκρατικά και άλλα εμπόδια. Μεταξύ άλλων προβλέπεται ότι με απόφαση της Συγκλήτου είναι δυνατή η μεταφορά πόρων από τον τακτικό προϋπολογισμό, οι οποίοι αφορούν υπηρεσίες καθαριότητας, φύλαξης και συντήρησης στις Εταιρείες Διαχείρισης και Αξιοποίησης Περιουσίας, με σκοπό την αποτελεσματικότερη αξιοποίησή τους. Οι παραπάνω πόροι θα διατεθούν αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση των σκοπών για τους οποίους μεταφέρονται. Επίσης, με απόφαση της Συγκλήτου δύναται να ενεργείται αναμόρφωση του τακτικού προϋπολογισμού των ΑΕΙ, η οποία εκτελείται χωρίς έγκριση άλλης κρατικής αρχής, εκτός από τις δαπάνες που αναφέρονται στις κάθε είδους αμοιβές και αποζημιώσεις του προσωπικού.

ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ