Τί σχεδιάζει το Υπουργείο Παιδείας για τα πολυθέσια Νηπιαγωγεία

ΠΟΛΥΘΕΣΙΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ – ΑΛΛΑΓΗ ΟΡΓΑΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΩΝ – ΠΑΙΔΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Το ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝμελέτησε τη διάταξη του άρθρου 35 «Ρύθμιση θεμάτων σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης» παρ 1.α. για τα Νηπιαγωγεία και παραθέτει αναλυτικά τα στοιχεία:

Στη διάταξη αναφέρεται: 1.α) «5. Τα νηπιαγωγεία, ανάλογα με τον αριθμό των οργανικών θέσεων των νηπιαγωγών, είναι μονοθέσια ή πολυθέσια.».

Το Συντονιστικό Νηπιαγωγών έχει δηλώσει επανειλημμένα την αντίθεσή του ως προς τη λειτουργία πολυθέσιων Νηπιαγωγείων και η θέση του είναι επιστημονικά και παιδαγωγικά τεκμηριωμένη.

Το Νηπιαγωγείο είναι μια εκπαιδευτική δομή που καλείται να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο – τη γέφυρα – ανάμεσα στην οικογένεια και το Δημοτικό σχολείο.

Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να μην έχει πολύ μεγάλο αριθμό μαθητών και οι χώροι του να είναι φιλικοί και εύκολα προσβάσιμοι από τα παιδιά της ηλικιακής ομάδας 4-6 χρόνων.Οι μεγάλοι ενιαίοι χώροι αποφεύγονται γιατί συνδέονται με επιθετικές συμπεριφορές. Νηπιαγωγεία με μεγάλους απρόσωπους χώρους, με περισσότερους από 75 μαθητές είναι επικίνδυνα για τη σωματική ακεραιότητα του παιδιού, δημιουργούν συνθήκες στρατώνα, στέκονται εμπόδιο στην ισόρροπη συναισθηματική του ανάπτυξη, προκαλούν δυσλειτουργία στη ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη με αύξηση του συναισθήματος του φόβου και της εγκατάλειψης από τα τεράστια – για το ίδιο το παιδί – μεγέθη τους και εντείνουν τη δυσκολία προσαρμογής.

Τα πολυθέσια Νηπιαγωγεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το Υπουργείο, λόγω του γεγονότος ότι του δίνουν τη δυνατότητα μέσα στα πλαίσια της ίδιας σχολικής μονάδας, αφενός να συγχωνεύει μικρότερα τμήματα και να δημιουργεί νέα υπεράριθμα (ως 25 μαθητές συν 10%), αφετέρου να καταργεί οργανικές θέσεις. Είναι άγνωστος ο αριθμός των τμημάτων και κατά συνέπεια των οργανικών θέσεων οι οποίες θα καταργηθούν από τη δημιουργία πολυθέσιων Νηπιαγωγείων (εγκύκλιος με αρ. πρωτ. 211744/ΓΔ4/23-12-2015 με θέμα «Μεταβολές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για το σχολικό έτος 2016-17» στην οποία αναφέρεται η προαγωγή συστεγαζόμενων Νηπιαγωγείων σε 4θέσια έως 6θέσια). Ο ακριβής αριθμός των τμημάτων που θα καταργηθούν από τη δημιουργία πολυθέσιων Νηπιαγωγείων θα γίνει γνωστός το Μάιο, όταν υπογραφεί η ΚΥΑ για τις μεταβολές σχολικών μονάδων.

Με τη δημιουργία πολυθέσιων Νηπιαγωγείων το Υπουργείο θα πετύχει τρεις στόχους ταυτόχρονα:

– Αθρόες συγχωνεύσεις τμημάτων οι οποίες θα γίνονται μέσα στα πλαίσια της ίδιας σχολικής μονάδας

– Κατάργηση οργανικών θέσεων Νηπιαγωγών

– Και τέλος, μέσω της τοποθέτησης Διευθυντριών –τών, τη δημιουργία ενός ισχυρού ελεγκτικού δικτύου-μηχανισμού ανά την επικράτεια, ιδιαίτερα αποτελεσματικού για την αξιολόγηση των Νηπιαγωγών!

Στη διάταξη αναφέρεται: «2) Η οργανικότητα των νηπιαγωγείων προσδιορίζεται με βάση την αντιστοιχία νηπιαγωγού προς αριθμό νηπίων και η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ένα (1) νηπιαγωγό για κάθε είκοσι πέντε (25) νήπια και όχι λιγότερο από: α) δέκα τέσσερα (14) νήπια καιβ) πέντε (5) νήπια σε σχολικές μονάδες απομακρυσμένων, δυσπρόσιτων και παραμεθόριων περιοχών ή περιοχών με δυσκολίες πρόσβασης ή περιοχών για τις οποίες απαιτείται μεταφορά/μετακίνηση νηπίων σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις νόμων και κανονιστικών πράξεων. Την ευθύνη για την τήρηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα έχει ο οικείος Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων καθορίζεται ο αριθμός των μαθητών που αντιστοιχεί σε κάθε νηπιαγωγό».

Συντονιστικό Νηπιαγωγών: Είναι προφανές ότι η πλειονότητα των Νηπιαγωγείων της χώρας θα λειτουργεί με ελάχιστο αριθμό 14 νηπίων. Οι αστικές περιοχές συγκεντρώνουν ένα εξαιρετικό μεγάλο αριθμό μαθητικού δυναμικού και δίνουν τη δυνατότητα στο Υπουργείο για ευρείας κλίμακας συγχωνεύσεις , καταργήσεις και ανακατανομή των ορίων εγγραφής μαθητών, έτσι ώστε να δημιουργούνται υπεράριθμα τμήματα και να καταργούνται οργανικές θέσεις . Για παράδειγμα στην Αττική φοιτούν το σχολικό έτος 2015-16, 39.581 μαθητές Νηπιαγωγείου. Στην Αττική όμως υπάρχουν Διευθύνσεις, όπως για παράδειγμα η Α΄ Αθήνας στις οποίες η λειτουργία των Νηπιαγωγείων παρουσιάζει πολύ σοβαρά προβλήματα. Το κτιριακό πρόβλημα είναι οξύτατο. Πάρα πολλά Νηπιαγωγεία λειτουργούν σε διαδρόμους και σε αίθουσες τελετών Δημοτικών σχολείων ή σε ενοικιαζόμενα καταστήματα χωρίς αύλειο χώρο. Εκτός αυτού η σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού δεν επιτρέπει τη λειτουργία τμημάτων με 25 ή περισσότερους μαθητές

όπως είναι η στόχευση (παιδιά με διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες, παιδιά οικονομικών μεταναστών, αλλοδαποί, μεγάλο ποσοστό παιδιών με διαφορετικές μητρικές γλώσσες κ.ά.).

Ας μη ξεχνάμε ότι πάγιο αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας είναι τα 15 παιδιά ανά τμήμα, αίτημα το οποίο θα συμβάλλει στην ποιοτική Προσχολική αγωγή, αλλά και στον αντισταθμιστικό της ρόλο.

Ο διάταξη του νόμου που αναφέρθηκε παραπάνω μπορεί να ερμηνευτεί και να εφαρμοστεί κατά το δοκούν από τον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας, αφού δεν έχει νομοθετηθεί η δίχρονη υποχρεωτική Προσχολική αγωγή, ούτε έχει γνωστοποιηθεί αν υπάρχει σχέδιο υλοποίησής της.

Σχέδιο Α. Δημιουργία πολυθέσιων Νηπιαγωγείων

Στην Αττική και σε άλλες αστικές περιοχές το Υπουργείο θέτει σε εφαρμογή το σχέδιο Α «Δημιουργία πολυθέσιων Νηπιαγωγείων» άμεσα από τον Ιούνιο του 2016. Με αυτό το σχέδιο δημιουργεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερα τμήματα στοιβάζοντας κυριολεκτικά τα παιδιά και καταργώντας οργανικές θέσεις για να μειώσει το κόστος λειτουργίας των Νηπιαγωγείων.

Σχέδιο Β. Ανασχηματισμός της περιφέρειας εγγραφής μαθητών των Νηπιαγωγείων σε ακτίνα 1200 μ. από την έδρα του Νηπιαγωγείου

Στις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η λειτουργία πολυθέσιων προκειμένου να δημιουργήσει τμήματα 25-27 μαθητών, είναι πολύ εύκολο να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο Β «Ανασχηματισμός της περιφέρειας εγγραφής μαθητών των Νηπιαγωγείων». Με βάση την ΚΥΑ 24001/2013 -ΦΕΚ 1449 Β/14-6-2013 (Μεταφορά μαθητών δημόσιων σχολείων από τις Περιφέρειες), στην οποία αναφέρεται ότι «δεν έχουν δικαίωμα μεταφοράς με μεταφορικά μέσα όσοι μαθητές κατοικούν σε απόσταση μικρότερη των 1200 μ. από την έδρα του σχολείου τους» η ακτίνα 1200μ. περιμετρικά του Νηπιαγωγείου αποτελεί χωροταξικό όριο εγγραφής μαθητών. Μέσα σ’ αυτόν τον κύκλο με κέντρο το Νηπιαγωγείο και ακτίνα 1200 μ. έχει τη δυνατότητα με μια μόνο υπογραφή του Διευθυντή εκπαίδευσης (ΠΔ200/98) να δημιουργήσει τμήματα ως και 27 μαθητών, αποφεύγοντας τη μεταφορά μαθητών η οποία έχει μεγάλο οικονομικό κόστος για τις περιφέρειες.

Επισημαίνουμε ότι η καθημερινή μετακίνηση σε απόσταση 2400μ., είναι εξαιρετικά μεγάλη για ένα παιδί 4-6 χρόνων και μπορεί να παρουσιάζει μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν λεωφόροι κ.ά. Το παιδί ηλικίας 4-6 χρόνων θα πρέπει να μετακινείται στα όρια της γειτονιάς του.

Αν το Υπουργείο προχωρήσει σε τέτοιες ενέργειες, θα υπάρξουν μεγάλες αντιδράσεις όχι μόνο από τους Νηπιαγωγούς αλλά και από τους γονείς.

Σχεδιο Γ Κεντρική κατανομή μαθητών από τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης

Εκτός των όσων προαναφέρθηκαν είναι πιθανόν να τεθεί σε εφαρμογή και το σχέδιο της κατανομής των παιδιών στα Νηπιαγωγεία σε κεντρικό επίπεδο, από τη Διεύθυνση εκπαίδευσης, με στόχο τη δημιουργία τμημάτων 25-27 παιδιών και την κατάργηση οργανικών θέσεων.

Ο χαρακτηρισμός του Νηπιαγωγείου ως δυσπρόσιτο –απομακρυσμένο, παραμεθόριο που θα του δίνει τη δυνατότητα να λειτουργεί με ελάχιστο αριθμό 5 νηπίων (όπως αναφέρεται στη διάταξη) είναι ένα επικοινωνιακό παιχνίδι του Υπουργείου, για να αμβλύνει τις αντιδράσεις από τον διπλασιασμό του ελάχιστου αριθμού παιδιών για τη λειτουργία της συντριπτικής πλειοψηφίας των Νηπιαγωγείων της χώρας.

Το Υπουργείο σαφώς γνωρίζει ότι ο αριθμός των δυσπρόσιτων είναι πολύ μικρός (254 δυσπρόσιτα από το σύνολο των 5224 Νηπιαγωγείων της επικράτειας) και πολλά από αυτά βρίσκονται σε αναστολή ή επαναλειτουργούν ανάλογα με τη ροή των γεννήσεων. Γνωρίζει επίσης ότι είναι δύσκολο να χαρακτηριστούν ως δυσπρόσιτα Νηπιαγωγεία που δεν είναι πραγματικά ‘’δυσπρόσιτα’’. Αν λάβουμε υπόψην ότι τα δυσπρόσιτα Δημοτικά σχολεία είναι 320, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι δεν είναι δυνατό να χαρακτηριστούν ως δυσπρόσιτα χιλιάδες Νηπιαγωγεία έτσι ώστε να λειτουργήσουν με λιγότερα από 14 παιδιά!

Τα κριτήρια για το χαρακτηρισμό απομακρυσμένων Νηπιαγωγείων είναι ασαφή (εκτός του κριτηρίου της μείωσης του κόστους το οποίο αναφέρεται με σαφήνεια στην αιτιολογική έκθεση του νόμου). Το μόνο που αναφέρεται ρητά είναι ότι ανατίθεται σε μονοπρόσωπο όργανο (Διευθυντής εκπαίδευσης) η ευθύνη για την τήρηση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα.

Είναι άγνωστο με ποιά διαδικασία θα γίνεται ο χαρακτηρισμός, ποιός θα τον κάνει, η χρονική διάρκεια που θα είναι σε ισχύ, αν θα υπάρχει η δυνατότητα ενστάσεων κατά της απόφασης κ.ά. Τα ασαφή κριτήρια θα δημιουργήσουν πολλά προβλήματα (ενδοπεριφερειακές ανισότητες κ.ά.).

Στη διάταξη αναφέρεται «3. Τα νηπιαγωγεία τα οποία λειτουργούν μέσα στα παιδικά κέντρα μπορεί να είναι μονοθέσια ή πολυθέσια, ανάλογα με τον αριθμό των νηπίων που φοιτούν και με βάση την αντιστοιχία μιας θέσης νηπιαγωγού προς είκοσι πέντε (25) νήπια».

Συντονιστικό Νηπιαγωγών: Τα παιδικά κέντρα είναι ένας θεσμός-φάντασμα ένα αποτυχημένο εκπαιδευτικό πείραμα .

Πριν από 31 χρόνια με το Ν1566/85 είχε γίνει προσπάθεια να οργανωθούν και να λειτουργήσουν Νηπιαγωγεία με ιδιότυπη μορφή, αποδυναμωμένα από τον εκπαιδευτικό τους ρόλο στα πλαίσια των παιδικών κέντρων ενός θεσμού υβριδικού τύπου με συγκεχυμένες λειτουργίες , επικαλύψεις υπευθυνοτήτων του προσωπικού , υπό την αρμοδιότητα δυο υπουργείων .

Η ιδέα του παιδικού κέντρου δεν βρήκε υποστηρικτές, ούτε στην εκπαιδευτική ούτε στην πανεπιστημιακή κοινότητα με αποτέλεσμα να λειτουργήσουν ελάχιστα. Η πιο γνωστή περίπτωση λειτουργίας παιδικού κέντρου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με διευρυμένο ωράριο για παιδιά από 2,5 έως 6 ετών, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Χ. Φράγκου, το σχολικό έτος 1987-88 ,κατέληξε ένα αποτυχημένο και επικίνδυνο πείραμα, το οποίο βέβαια δεν θα μπορούσε να γενικευτεί.

Τότευπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συντονισμένους αγώνες των Νηπιαγωγών, που αρνήθηκαν να ενταχθούν στα παιδικά κέντρα, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα υποβαθμιζόταν ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του Νηπιαγωγείου και θα περιορίζονταν σε ρόλο φύλαξης των παιδιών.Η προφανής αδυναμία του θεσμού να λειτουργήσει ως εκπαιδευτικό κέντρο, αλλά και η αντίδραση της εκπαιδευτικής κοινότητας τον οδήγησαν σε αχρησία με αποτέλεσμα να περάσει στην ιστορία μόνο ως βιβλιογραφική αναφορά (στην περίπτωση του ΑΠΘ μόνο η ονομασία έχει παραμείνει, αφού πρόκειται για ΝΠΙΔ στο οποίο εγγράφονται τα παιδιά όσων εργάζονται στο Πανεπιστήμιο).

Η εκτίμηση του Συντονιστικού Νηπιαγωγών είναι ότι υπάρχει πολιτική στόχευση πίσω από την εμμονή του Υπουργείου για θεσμούς –φαντάσματα του παρελθόντος όπως τα παιδικά κέντρα. Είναι πιθανό να σχεδιάζεται η ένταξη σε προγράμματα ΕΣΠΑ των δημοσίων Νηπιαγωγείων (voucher κ.ά.) αλλά και η εκχώρηση των δομών εκπαίδευσης των Νηπιαγωγείων σε ιδιοκτήτες παιδικών σταθμών που θα φέρουν την επωνυμία παιδικά κέντρα.