Τις βασικές διατάξεις λειτουργίας των σχολικών μονάδων που καθορίζουν υποχρεώσεις αλλά και δικαιώματα των εκπαιδευτικών και των συλλόγων διδασκόντων παραθέτει το ΔΣ της Α’ ΕΛΜΕ Κορινθίας, μετά από σχετικά ερωτήματα που τέθηκαν προς το Διοικητικό Συμβούλιο.
1) Νόμος 1566/1985
Άρθρο 13
8. Όλοι οι εκπαιδευτικοί των σχολείων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παραμένουν υποχρεωτικά στο σχολείο τους στις εργάσιμες ημέρες, πέρα από τις ώρες διδασκαλίας, για την προσφορά και άλλων υπηρεσιών που συνδέονται με το γενικότερο εκπαιδευτικό έργο, όπως συμμετοχή σε γιορταστικές, αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενημέρωση των γονέων και κηδεμόνων, τήρηση βιβλίων του σχολείου και εκτέλεση διοικητικών εργασιών. Κάθε εκπαιδευτικός παραμένει υποχρεωτικά στο σχολείο, στις εργάσιμες ημέρες πέρα από τις ώρες διδασκαλίας, για την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου που του έχει ανατεθεί από τα όργανα διοίκησης του σχολείου όχι όμως πέρα από έξι (6) ώρες την ημέρα ή τριάντα (30) ώρες την εβδομάδα, με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 της περίπτωσης ΣΤ΄ του άρθρου 11. Από τις πρόσθετες αυτές υπηρεσίες απαλλάσσονται οι μητέρες παιδιών μέχρι δύο ετών.
2) Υ.Α. Αρ. Φ.353.1/324/105657/Δ1/02, (ΦΕΚ 1340/16-10-02) – «Καθηκοντολόγιο»
Άρθρο 29
Καθήκοντα και αρμοδιότητες των Διευθυντών σε σχέση με το Σύλλογο των Διδασκόντων
8. Φροντίζει να καλύπτονται οι διδακτικές ώρες σε περίπτωση απουσίας εκπαιδευτικών, τροποποιώντας το ημερήσιο πρόγραμμα διδασκαλίας ή αναθέτοντας την κάλυψη του κενού σε διαθέσιμο εκπαιδευτικό.
Άρθρο 38
Καθήκοντα και αρμοδιότητες των εκπαιδευτικών – διδασκόντων
(παρ. 8 άρθρο 13 και άρθρο 55 Ν. 1566/85)
17. Παραμένουν στο σχολείο κατά τις εργάσιμες ημέρες πέρα από το ωράριο διδασκαλίας τους, για να προσφέρουν και άλλες υπηρεσίες που συνδέονται με το γενικότερο εκπαιδευτικό έργο, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Άρθρο 14
25. Αντικαθιστούν εκπαιδευτικό ο οποίος λείπει και, ανάλογα με την περίπτωση, ή καλύπτουν το κενό ή απασχολούν τους μαθητές, σύμφωνα με τις υποδείξεις του Διευθυντή.
Είναι σαφές ότι η εφαρμογή του άρθρου 29 παράγραφος 8 και του άρθρου 14 παράγραφος 25 σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παραβιάζει το οριζόμενο από το νόμο διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών. Αναλυτικότερα:
1) Ο Ν. 1566/85 κάνει σαφή διάκριση μεταξύ εργασιακού και διδακτικού ωραρίου, ορίζοντας με σαφήνεια ότι οποιαδήποτε απασχόληση στην τάξη εντάσσεται σε διδακτικό ωράριο. Κατά συνέπεια σε καμία περίπτωση δεν ευσταθεί ότι μπορεί συνάδελφος να «απασχολήσει» παιδιά στην τάξη στο πλαίσιο του εργασιακού του ωραρίου, για να καλύψει το κενό συναδέλφου που απουσιάζει, αφού διαχωρίζεται με σαφήνεια η παροχή διδακτικού έργου και το είδος της εξωδιδακτικής απασχόλησης (Ν. 1566/85 άρθρο 13 παρ. 8 και άρθρο 14 παρ. 20).
2) Το διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι απαραβίαστο και καθορίζεται από το άρ. 14 παρ. 13 Ν. 1566/85 και άρ. 48 παρ. 3 Ν. 2413/96 (Φ.Ε.Κ. 124 Α’), όπως αυτές τροποποιήθηκαν με τους μνημονιακούς νόμους που το αύξησαν κατά δύο (2) ώρες, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιότητα του εκπαιδευτικού (π.χ. ως διευθυντή σχολικής μονάδας), την οργανικότητα των σχολικών μονάδων και τα έτη υπηρεσίας τους.
Συνεπώς, σε περίπτωση απουσίας εκπαιδευτικού η κάλυψη των κενών από άλλο συνάδελφο ή η ανασύνταξη του προγράμματος να γίνεται όσο επιτρέπει το υποχρεωτικό ωράριο των εκπαιδευτικών που βρίσκονται στο σχολείο και με διαδικασία η οποία θα έχει γίνει σαφής από την αρχή της χρονιάς με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων. Διαφορετικά πρόκειται για καταστρατήγηση του διδακτικού τους ωραρίου και για υποχρεωτική υπερωρία. Σε κάθε περίπτωση τα κενά του εκπαιδευτικού στο ωρολόγιο πρόγραμμα εντάσσονται στο εργασιακό του ωράριο και αξιοποιούνται από τον ίδιο για διδακτική προετοιμασία (προετοιμασία εποπτικών μέσων διδασκαλίας, φωτοτυπίες, διορθώσεις, προετοιμασία διαγωνισμάτων– τεστ- ασκήσεων- τετραδίων κ.ά.), για ενημέρωση γονέων και κηδεμόνων, δικαιολόγηση απουσιών και για εκτέλεση του συγκεκριμένου εξωδιδακτικού έργου που έχει αναλάβει, με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων στην αρχή της κάθε σχολικής χρονιάς.
Στην ίδια ανακοίνωση το ΔΣ της ΕΛΜΕ καλεί τους εκπαιδευτικούς, εφόσον συμπληρώνουν το διδακτικό τους ωράριο, να αρνούνται την προφορική ανάθεση υποχρεωτικής κάλυψης κενού ή υπερωρίας, να μην εφαρμόζουν καμιά προφορική εντολή για κάλυψη ωραρίου πέραν του διδακτικού τους, και, αν συμβεί αυτό, να ζητούν γραπτή εντολή, ώστε να μπορούν να προσβάλουν τη συγκεκριμένη παράνομη ανάθεση με κάθε τρόπο (συνδικαλιστικό, νομικό).