Στις 26 Γενάρη ο ΣΥΡΙΖΑ με την κυβέρνηση ανέλαβε και την τύχη τού με ιδιαίτερες απαιτήσεις υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, αξιοποιώντας έναν πολύ μικρό αριθμό συνεργατών των υπουργών του, αριθμό υποπολλαπλάσιο κάθε προηγούμενου.
Από την πρώτη μέρα σταμάτησε το κλίμα τρομοκρατίας και καταπάτησης κάθε δημοκρατικού δικαιώματος που είχε επιβληθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης. Η ανακοίνωση των άμεσων μέτρων στα σχολεία, με το ταυτόχρονο ξεκίνημα της θεσμοθέτησής τους, έφερε νέο κλίμα δημοκρατίας και δημιουργίας.
Στις επόμενες βδομάδες επέστρεψαν στις οργανικές τους θέσεις οι καθηγητές που βρίσκονταν σε διαθεσιμότητα-απόλυση. Το ίδιο συνέβη και με τους σχολικούς φύλακες. Επανιδρύθηκαν οι τομείς και ειδικότητες που η προηγούμενη κυβέρνηση είχε καταργήσει από Επαγγελματικά Λύκεια και Επαγγελματικές Σχολές.
Αμέσως σταμάτησαν οι διαδικασίες για τις νέες αντιπαιδαγωγικές καταργήσεις και συγχωνεύσεις σχολείων που είχαν προγραμματιστεί και δρομολογηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Αναστάλθηκε από την πρώτη στιγμή η λειτουργία Τράπεζας Θεμάτων ως παράγοντα που μετέτρεπε τις ενδοσχολικές προαγωγικές εξετάσεις σε πανελλαδικές και στη συνέχεια νομοθετήθηκε η κατάργησή της και η μετατροπή της σε συμβουλευτικό και μόνο ρόλο.
Αποδεσμεύτηκαν οι εξετάσεις του Λυκείου για την προαγωγή και το απολυτήριο και πραγματοποιήθηκαν αλλαγές που ήταν αναγκαίες για το εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το πρόγραμμα σπουδών και τη διδακτέα ύλη των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων του Γενικού και του Επαγγελματικού Λυκείου.
Προηγήθηκαν πάρα πολλές συναντήσεις με επιστημονικές ενώσεις εκπαιδευτικών, φυσικά πρόσωπα, συστάθηκαν άμισθες επιτροπές από σχολικούς συμβούλους και εκπαιδευτικούς αυξημένων προσόντων, για να αντιμετωπιστεί και το γεγονός ότι η προηγούμενη ηγεσία δεν είχε ολοκληρώσει τα παραπάνω ως όφειλε.
Επίσης θεσμοθετήθηκε ένα νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε σχέση με το σύστημα που ίσχυσε μέχρι το σχολικό έτος 2014-15 τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα μειώθηκαν, ενώ αυξήθηκε η δυνατότητα επιλογής περισσότερων επιστημονικών πεδίων άρα και σχολών για την εισαγωγή στη τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Καταργήθηκε η πολιτική επιστράτευση για αντιμετώπιση των απεργιών και άλλων αγώνων των εργαζομένων, σε συνεργασία με το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Καταργήθηκε η πράξη νομοθετικού περιεχομένου για διώξεις μαθητών σε περιπτώσεις καταλήψεων.
Πλέον ο σύλλογος διδασκόντων σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα θα ρυθμίζει τα ζητήματα σχετικά με τη φοίτηση των μαθητών.
Από την πρώτη στιγμή ανακοινώθηκε και καταργήθηκε στη πράξη όλο το πλέγμα των νόμων της ψευδεπίγραφης «αξιολόγησης» εκπαιδευτικών και σχολείων που οδηγούσε σε διαρκείς ανούσιες συγκρούσεις, εντάσεις στα σχολεία και τελικά σε πολιτικές διακρίσεις και διώξεις με διαθεσιμότητες-απολύσεις και κλείσιμο σχολείων.
Θεσμοθετήθηκε η δημοκρατική επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης, εισάγοντας στοιχεία άμεσης δημοκρατίας στα σχολεία. Για πρώτη φορά οι σύλλογοι διδασκόντων συμμετείχαν στις κρίσεις και τις επιλογές των στελεχών.
Καταργήθηκε η «συνέντευξη» που μέσω αυτής επιβάλλονταν οι κομματικές και παραταξιακές επιλογές. Οι μεταθέσεις-μετατάξεις-αποσπάσεις προχώρησαν με διαφανείς διαδικασίες και με ιδιαίτερη ευαισθησία και σεβασμό στους ανθρώπους, τις οικογένειές τους, με ταυτόχρονη βελτίωση της λειτουργικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος.
Εκδόθηκαν νέα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα σπουδών για τάξεις του ΕΠΑΛ, τα οποία εκκρεμούσαν από το 2013. Ετσι έγινε κατορθωτό παρά τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια να δοθούν παραγγελίες για βιβλία, ώστε να βρίσκονται έγκαιρα στα σχολεία. Αυτή τη στιγμή όλα τα βιβλία όλων των τάξεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι στις κατά τόπους διευθύνσεις εκπαίδευσης.
Συστάθηκαν 1.000 οργανικές θέσεις ειδικοτήτων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (μουσικοί, γυμναστές). Καθιερώθηκε παροχή δωρεάν κολατσιού σε σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης μέσω διαχείρισης κονδυλίων ΕΣΠΑ.
Επίσης εξετάστηκαν είτε αντιμετωπίστηκαν θέματα που αφορούσαν τη λειτουργία και τη δομή των ολοήμερων Δημοτικών σχολείων, τις τοποθετήσεις ειδικοτήτων σε καλλιτεχνικά σχολεία, τη σχολική διαρροή, τη λειτουργία, το ωρολόγιο πρόγραμμα και την οργάνωση των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Εξασφαλίστηκαν 12.000 πιστώσεις για τους διορισμούς αναπληρωτών εκπαιδευτικών. Αυτά είναι μόνο ένα μέρος όσων έγιναν σε 7 μήνες. Η συνέχεια μετά τις 20 Σεπτέμβρη θα είναι ακόμα πλουσιότερη.