Θεσσαλονίκη: Εκδήλωση τιμής στη μνήμη του Δασκάλου Χρίστου Τσολάκη

«Ο λόγος της Αντιγόνης θα είναι πάντα πιο ισχυρός απ αυτόν του Κρέοντα…» Η ρήση που χαρακτήριζε τη θέση ζωής του Δασκάλου (καθηγητή νεοελληνικής γλώσσας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) Χρίστου Τσολάκη στον οποίο ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση τιμής που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 15ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου, δεν συμπεριλαμβάνεται στα εκατοντάδες κείμενα του ογκώδους τόμου (624 σελίδων) που μόλις ολοκλήρωσε και εκδίδει στη μνήμη του το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).

Εμπεριέχεται όμως στο σύνολο των «θέσεων» του όπως αυτές εκφράστηκαν στον τρόπο της πολυετούς διδασκαλίας του στην μέση και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε κείμενα, άρθρα, συνεντεύξεις του, στη στάση ζωής του καθηγητή που πέθανε τον Ιούλιο του 2012 στη Θεσσαλονίκη αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό στο χώρο της εκπαίδευσης.

«Χρίστος Τσολάκης: Δάσκαλος, φιλόλογος, παιδαγωγός» ήταν ο τίτλος της εκδήλωσης στο πλαίσιο της οποίας μαθητές και συνεργάτες του (η πρόεδρος του συλλόγου «Φιλόλογος» Κάτια Κιλεσσοπούλου, ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό, πρώην πρύτανης και και πρώην μαθητής του Δασκάλου, Γιάννης Μυλόπουλος, ο επίσης πρώην μαθητής του -αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας σήμερα στο αντίστοιχο τμήμα του ΑΠΘ Παναγιώτης Δόικος, ο λογοτέχνης -απόφοιτος κι αυτός της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ – Γιάννης Ατζακάς, και ο διευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών του ΑΠΘ, Αν. Καθηγητής Ιστορικής Γλωσσολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο Γιώργος Παπαναστασίου).

-«Τον ενοχλούσε η ψευδαίσθηση της γνώσης…ειδικά απ αυτούς που είχαν την όποια συγκυριακή εξουσία και προσπάθησαν ν αφήσουν το αποτύπωμα τους σ αυτό το ευαίσθητο θέμα της γλώσσας» ,

-«Πολεμούσε την άγνοια»,

-«Αν και φιλόλογος δεν μας δίδασκε φιλολογία αλλά το πώς να σκεφτόμαστε. Μας δίδαξε πως, για να γράφει και να μιλά κανείς σωστά, πρέπει να σκέφτεται σωστά»,

-«Ανέδειξε την πράξη της διδασκαλίας σε πραγματική τέχνη»,

-«Ήταν πυρακτωμένος από την ίδια τη γλώσσα»,

-«Καθοδήγησε μια νέα πνευματική τάξη ανθρώπων στη Θεσσαλονίκη»

-«Ήταν Εθνιστής και ουδόλως εθνικιστής»

«Δεν υπήρξε διανοητικός αλλά εμπνευσμένος-βιωματικός δάσκαλος» είπαν μεταξύ άλλων για το Δάσκαλο τους οι μαθητές του , μίλησαν για το «πάθος και το ήθος» του , για το «τίμιο πρόσωπο» του δασκάλου , ενώ συγκινητικότερη όλων αλλά και πλέον εύστοχη όσον αφορά την προσωπικότητα του τιμώμενου υπήρξε η εισήγηση-παρέμβαση της επί 52χρόνια συντρόφου Στάσας Βαγουρδή – Τσολάκη η οποία μίλησε για «το πάθος του για απόλυτη ελευθερία» και τον μειλίχιο άνθρωπο – ο λόγος του οποίου γινόταν συχνά «τραχύς» απέναντι στην εξουσία…

Ο Χρίστος Τσολάκης γεννήθηκε το 1935 στο εγκαταλειμμένο σήμερα χωριό της ορεινής Πιερίας Μόρνα (Σκοτεινά). Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Κατερίνης το 1952 ως αριστούχος και εισήχθη στη Φιλοσοφική σχολή του ΑΠΘ. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Κλασικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Lund στη Σουηδία, όπου και δίδαξε Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία. Υπηρέτησε στη γενική εκπαίδευση ως καθηγητής, σχολικός σύμβουλος και μετείχε στις επιτροπές που εργάστηκαν για την εισαγωγή και την καλλιέργεια της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση και στο δημόσιο βίο. Ήταν επικεφαλής των συγγραφικών ομάδων οι οποίες, με τη συνεργασία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, έγραψαν τα βιβλία «Νεοελληνική γλώσσα» για το γυμνάσιο και «Έκφραση – Έκθεση» για το λύκειο. Ασχολήθηκε με θέματα γλώσσας, διδασκαλίας της γλώσσας και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών δίνοντας πλήθος διαλέξεων στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό ενώ είχε τιμηθεί πολλές φορές από Ελληνικά και Ξένα Πανεπιστήμια. Υπήρξε ο ιδρυτής του Μουσείου Εκπαίδευσης και Παιδείας στη Βέροια, ενός πρωτοπόρου θεσμού που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Δήμου Βέροιας σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Επί 12 συνεχή χρόνια (τη δεκαετία του ΄90) πραγματοποίησε σειρά εκπομπών στο ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 της ΕΤ-3 με τίτλο «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική» (κυκλοφορούν σε πέντε τόμους από τις εκδόσεις «Νησίδες») ενώ εκατοντάδες είναι οι δημοσιεύσεις του σε έντυπα, εκδόσεις και τον «Φιλόλογο» -το περιοδικό του ομότιτλου συλλόγου των αποφοίτων της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ. Επί σειρά ετών παρέδωσε (αμισθί) σειρά μαθημάτων για τη σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας από τους δημοσιογράφους σε σεμινάρια που είχε διοργανώσει με τη συμβολή του η ΕΣΗΕΜ-Θ. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 30 Ιουλίου του 2012.

Ο τόμος με τίτλο «Χρίστος Τσολάκης: Θέσεις και σημειώματα» που εξέδωσε -και θα κυκλοφορεί από την επόμενη εβδομάδα – το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών εμπεριέχει το σύνολο των κειμένων που κατέθετε επί σειρά ετών (από το 1996 ως το 2012) στο περιοδικό «Φιλόλογος» στη στήλη «Θέσεις και σημειώματα».

Τα κείμενα αφορούν σε θέματα εκπαίδευσης, Παιδείας αλλά και πρόσωπα και γεγονότα της εποχής που εξακολουθούν να είναι (χάρη στην πέννα του συγγραφέα τους) διαχρονικά έως… «αχρονικά» όπως σημειώνει στην εισαγωγή του ο διευθυντής του εκδοτικού φορέα (ΙΝΣ) Γιώργος Παπαναστασίου.

«Τα κείμενα του νεοεκδοθέντος τόμου» αφορούν στον καθένα εμπλεκόμενο με τη νεοελληνική εκπαίδευση. Από τον εκάστοτε υπουργό Παιδείας μέχρι τον μαθητή, φοιτητή, δάσκαλο – τον όποιο πολίτη ενδιαφέρεται όχι απαραίτητα για την εκπαίδευση αλλά για την Παιδεία. Ταυτόχρονα αποτελούν μια μικρή ανθολογία του λόγου των ποιητών, πεζογράφων, ιστορικών από τον Όμηρο μέχρι σήμερα τους οποίους “χρησιμοποιεί” ως αρωγούς στο λόγο του ο Χρίστος Τσολάκης» λεει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής κ. Παπαναστασίου.

Β.Χαρισοπούλου

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι και φέτος χορηγός επικοινωνίας της Διεθνούς Έκθεσης βιβλίου και συμμετέχει με δικό του περίπτερο στο οποίο παρουσιάζεται η έκδοση του περιοδικού «Πρακτορείο» καθώς και οι ειδησεογραφικές υπηρεσίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Στη Διεθνής Έκθεση Βιβλίου είναι αφιερωμένο και το τεύχος του Περιοδικού Πρακτορείο» που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 25 Απριλίου.