Θέμης Κοτσιφάκης: «Οι μαθητές και οι μαθήτριες που σπουδάζουν στα ΕΠΑΛ είναι παιδιά δικά μας»

Οι αλλαγές που κάναμε βασίζονται στην αναγνώριση και ενίσχυση κοινωνικού ρόλου της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και στην προσαρμογή του εργασιακού της ρόλου, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Στόχος μας είναι επιπλέον η παροχή εργασιακής ασφάλειας και ρεαλιστικού οράματος για τους εκπαιδευτικούς, αλλά και η παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης, καθώς και πραγματικών επαγγελματικών διεξόδων στους μαθητές και στις μαθήτριες

avgi.gr/

Τη Δευτέρα ολοκληρώνονται οι εγγραφές των μαθητών στα Επαγγελματικά Λύκεια, που φέτος θα λειτουργήσουν με νέα δομή και νέες ειδικότητες. “Θέλουμε τα ΕΠΑΛ, τα παιδιά στα ΕΠΑΛ να μην αισθάνονται με κομμένα φτερά, να διεκδικούν ισότιμα τα δικαιώματά τους στη γνώση, στη ζωή και στο μελλοντικό τους επάγγελμα” λέει στην “Α” ο Θέμης Κοτσιφάκης, εκπαιδευτικός στο 3ο ΕΠΑΛ Χαλανδρίου και μέλος της επιτροπής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση. Μας σκιαγραφεί τον χάρτη των αλλαγών, αλλά και τους στόχους των μεταρρυθμίσεων.

* Κύριε Κοτσιφάκη, στο μυαλό πολλών τα ΕΠΑΛ φαντάζουν ως σχολεία “β’ κατηγορίας”. Γιατί, λοιπόν, να επιλέξει κανείς να φοιτήσει σε ΕΠΑΛ;

Διαχρονικά η τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση αποτελούσε τον φτωχό συγγενή του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Οι εκπαιδευτικές πολιτικές, ιδιαίτερα από το 1998 και μετά, την απαξίωσαν ακόμα περισσότερο, και η αντίληψη αυτή κυριάρχησε στην κοινωνία. Όμως στην πραγματικότητα, χάρις στην πρωτοποριακή δουλειά και το μεράκι της πλειοψηφίας των εκπαιδευτικών, αναδείχθηκε η σημαντική αξία των σχολείων της δημόσιας τεχνικής εκπαίδευσης. Οι μαθητές και οι μαθήτριες που σπουδάζουν στα ΕΠΑΛ είναι παιδιά δικά μας, κομμάτι του μέλλοντος της κοινωνίας μας, δεν διαφέρουν σε τίποτε από τα υπόλοιπα. Αξίζουν το νοιάξιμό μας, αξίζει να έρθουμε κοντά τους και να ανιχνεύσουμε μαζί τους τις δικές τους ανάγκες, εκπαιδευτικές, κοινωνικές και επαγγελματικές.

* Ποιος είναι ο συνεκτικός ιστός που συνδέει τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν φέτος;

Τα ΕΠΑΛ, ιδίως με τη νέα τους μορφή, θέλουν να αποδείξουν πως η γνώση δεν έχει στεγανά ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, πως δεν είναι μόνο κάποια επαγγέλματα που οδηγούν στην καταξίωση των νέων. Θέλουμε τα ΕΠΑΛ να συνδυάζουν την τέχνη και την τεχνολογία, τη φιλοσοφία και τη μαστοριά, τους αριθμούς και την οικονομία, τα παιδιά στα ΕΠΑΛ να μην αισθάνονται με κομμένα φτερά, να διεκδικούν ισότιμα τα δικαιώματά τους στη γνώση, στη ζωή και στο μελλοντικό τους επάγγελμα.

Έτσι, οι αλλαγές που κάναμε βασίζονται στην αναγνώριση και ενίσχυση κοινωνικού ρόλου της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και στην προσαρμογή του εργασιακού της ρόλου, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Στόχος μας είναι επιπλέον η παροχή εργασιακής ασφάλειας και ρεαλιστικού οράματος για τους εκπαιδευτικούς, αλλά και η παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης, καθώς και πραγματικών επαγγελματικών διεξόδων στους μαθητές και στις μαθήτριες.

“Δυνατότητα για τον απόφοιτο των ΕΠΑΛ να επανέλθει στη Γ’ τάξη για δεύτερη ειδικότητα”

* Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές στους τομείς και τις ειδικότητες των ΕΠΑΛ σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;

Τα ΕΠΑΛ αποκτούν μια νέα δομή. Στην Α’ τάξη οι μαθητές και μαθήτριες ακολουθούν ενιαίο πρόγραμμα σπουδών, στη Β’ τάξη επιλέγουν έναν από τους 9 τομείς επαγγελματικών σπουδών και στη Γ’ τάξη επιλέγουν μία από τις 36 ειδικότητες που προσφέρονται στο πλαίσιο του τομέα σπουδών που επέλεξαν.

Έτσι, αποφεύγεται η πρόωρη ειδίκευση των μαθητών και εξασφαλίζεται η παροχή στέρεων γενικών γνώσεων. Ακόμη, δημιουργείται ένα ενιαίο μοντέλο επαγγελματικού σχολείου χωρίς διακρίσεις, παρέχονται περισσότερες επαγγελματικές και εκπαιδευτικές διέξοδοι.

Είναι πολύ σημαντικό το ότι για τους μαθητές διευρύνονται οι δυνατότητες συνέχισης των σπουδών τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε ΤΕΙ, στρατιωτικές σχολές και πανεπιστήμια μετά από ειδικές εξετάσεις.

Στους απόφοιτους των ΕΠΑΛ χορηγείται απολυτήριο Λυκείου, ισότιμο του Γενικού, και επαγγελματικό πτυχίο ειδικότητας επιπέδου 4. Μέσα από τον νέο θεσμό του προαιρετικού μεταλυκειακού έτους μαθητείας, ο απόφοιτος, ενήλικος πλέον, έχει τη δυνατότητα μιας ασφαλούς πρακτικής άσκησης σε πραγματικό εργασιακό περιβάλλον υπό την εποπτεία του σχολείου, και η απόκτηση πτυχίου επιπέδου 5. Τέλος, ως αποτέλεσμα αυτής της νέας δομής υπάρχει και η δυνατότητα να επανέλθει ο απόφοιτος για σπουδές στο ΕΠΑΛ, στη Γ’ τάξη σε άλλη ειδικότητα του ίδιου τομέα, για απόκτηση και δεύτερης ειδικότητας.

“Οι μαθητές της Γ’ τάξης και των ΣΕΚ θα ολοκληρώσουν τις σπουδές τους με το ισχύον σύστημα”

* Θα επηρεαστούν οι ήδη φοιτώντες στα ΕΠΑΛ από τις αλλαγές; Με τους αποφοίτους των ΣΕΚ τι θα συμβεί;

Το τρέχον σχολικό έτος στην Α’ και στη Β’ τάξη των ΕΠΑΛ οι μαθητές θα ακολουθήσουν το νέο πρόγραμμα σπουδών, ενώ στη Γ’ τάξη θα συνεχίσουν τις σπουδές τους με το ισχύον σύστημα, για να ολοκληρώσουν στην ειδικότητα που ξεκίνησαν πέρσι. Αυτό γίνεται για να μην διαταραχτεί ο εκπαιδευτικός τους σχεδιασμός. Οι ΣΕΚ καταργούνται γιατί κρίθηκε ότι η πρόωρη κατάρτιση και η μαθητεία δεν μπορεί να απευθύνεται σε ανήλικους μαθητές. Οι μαθητές που σπούδαζαν σε αυτές θα ολοκληρώσουν τις σπουδές στους και οι απόφοιτοί τους θα έχουν εκείνα τα δικαιώματα που ο νόμος έχει προβλέψει.

* Πάντως, ο διαχωρισμός των ΕΠΑΛ σε τρεις κατηγορίες και ο καθορισμός ελάχιστου ορίου μαθητών ανά τμήμα έχουν προκαλέσει αντιδράσεις…

Ο κατώτερος αριθμός μαθητών που απαιτείται για τη δημιουργία τμημάτων δεν άλλαξε από τις ρυθμίσεις προηγούμενων ετών στην πραγματικότητα. Ο καθορισμός του, ωστόσο, για κάθε τάξη των ΕΠΑΛ συμπίπτει με ό,τι ισχύει για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και τύπο σχολείου.

Το διαφορετικό φέτος είναι ότι πρώτη φορά τα σχολεία χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, σύμφωνα με το υπάρχον σύστημα μορίων τους, και θεσπίζονται κατώτερα όρια ανάλογα με το μέγεθος της περιοχής και τη δυσκολία προσβασιμότητας των σχολείων. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να λειτουργήσουν τομείς και ειδικότητες με 8 ή και με 6 μαθητές σε σχολεία της περιφέρειας. Μάλιστα καθιερώνεται και η δυνατότητα να λειτουργήσουν σε απομακρυσμένες περιοχές και τμήματα με λιγότερους μαθητές και από τα κατώτερα αυτά όρια.

Γι’ αυτή τη σχολική χρονιά στη Γ’ τάξη τα τμήματα θα λειτουργήσουν κατά βάση με οδηγό την περσινή τους κατανομή. Κανείς δεν έχει στόχο να συρρικνώσει τα σχολεία της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Κάθε οριακή περίπτωση μικρότερου αριθμού μαθητών θα πρέπει να εξεταστεί με προσοχή, παιδαγωγικά κριτήρια και ευαισθησία απέναντι στα παιδιά.

Εξάλλου, η σημερινή κυβέρνηση επανέφερε όλους τους εκπαιδευτικούς που είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα και επαναλειτούργησε όλες τις ειδικότητες της ΤΕΕ που είχαν καταργηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Αυτό έδωσε ένα φιλί ζωής στη λειτουργία των ΕΠΑΛ αυξάνοντας το δυναμικό της Β’ τάξης την προηγούμενη χρονιά κατά 25%.

* Έχετε χαρακτηρίσει την τρέχουσα χρονιά μεταβατική για τη λειτουργία των ΕΠΑΛ. Πώς σχεδιάζετε τα επόμενα βήματα του υπουργείου Παιδείας;

Η φετινή χρονιά είναι η «γέφυρα» για να φτάσουμε, μετά από μελέτη και διάλογο με τους εκπαιδευτικούς, τους φορείς και την κοινωνία, σε ένα αναβαθμισμένο ΕΠΑΛ που θα είναι λαμπερή και συνειδητή θετική επιλογή για τους μαθητές και τις μαθήτριες. Προφανώς όλο το σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης πρέπει να σχεδιαστεί ολιστικά και συμπληρωματικά. Κατά τη γνώμη μου όλες οι δομές πρέπει να ενοποιηθούν κάτω από την «ομπρέλα» του υπουργείου Παιδείας. Προϋπόθεση για την επιτυχία όμως της μεταρρύθμισης αυτής, όπως και κάθε εκπαιδευτικής αλλαγής, είναι να την αγκαλιάσουν οι εκπαιδευτικοί. Οι θετικές προκλήσεις είναι μπροστά μας. Είμαι αισιόδοξος πως το στοίχημα για μια αναβαθμισμένη δημόσια τεχνική εκπαίδευση θα το κερδίσουμε, σε όφελος των μαθητών και της κοινωνίας συνολικά.