Σχέδιο για εισαγωγή σε πανεπιστημιακές σχολές χωρίς εξετάσεις

Αντώνης Λιάκος, Πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας

imerisia.gr Συνέντευξη στη Χαρά Καλημέρη

Κατά την άποψή σας, πού χωλαίνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα;

Δεν είναι ένα μόνο το πρόβλημα της εκπαίδευσής μας, αλλά πολλά και αλληλοσυμπληρούμενα. Σήμερα με την κρίση, μάλιστα, έχουμε πρόσθετα προβλήματα. Από τα σχολεία λείπουν προσωπικό και βασικές υποδομές, λείπει όμως κυρίως το κίνητρο που θα απογειώσει την εκπαίδευση. Τη βαραίνουν παλιές «αμαρτίες», όπως είναι ο διδακτισμός και ο συγκεντρωτισμός. Το αναλυτικό πρόγραμμα προβλέπει ακόμη και το παραμικρό που θα κάνει ο καθηγητής στην τάξη. Οι αλλεπάλληλες εξετάσεις έχουν μετατρέψει το λύκειο σ΄ έναν σκοτεινό διάδρομο για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Την ίδια ώρα, το εξετασιοκεντρικό σύστημα του λυκείου επιβαρύνει το γυμνάσιο και το «πνεύμα» αυτό κατεβαίνει ως το δημοτικό. Εάν σε όλα αυτά, προσθέσετε την κούραση των παιδιών έχετε και το άγχος των γονέων, έχετε μια εικόνα για τις «ασθένειες» του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Εχετε ταχθεί υπέρ της απελευθέρωσης του λυκείου από τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ. Μπορείτε να αναλύσετε την πρότασή σας;

Πρόκειται για μία πρόταση η οποία βρίσκεται υπό επεξεργασία. Η πρόταση αφορά την απελευθέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων σχολών χαμηλής ζήτησης από την «αρπάγη» των εξετάσεων. Σε ό, τι αφορά τις σχολές, στις οποίες η ζήτηση υπερβαίνει τις διαθέσιμες θέσεις, θα δούμε με ποιο σύστημα θα γίνει η εισαγωγή. Πάντως, θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής: Δεν πρέπει να υπάρχει κανείς φόβος ότι θα πάμε σ’ ένα άγνωστο σύστημα το οποίο ενδεχομένως θα στερούνταν εγγυήσεις αδιαβλητότητας όπως αυτές που τουλάχιστον έχει το σημερινό σύστημα. Οι όποιες εξετάσεις, και με όποια κριτήρια και μορφή, θα υπάρχουν θα διεξάγονται υπό την ομπρέλα του Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων με τρόπο αντικειμενικό και αμερόληπτο. Επίσης, θα υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος προετοιμασίας. Μην περιμένει κανείς από τον Σεπτέμβριο να υπάρχει νέο σύστημα εισαγωγής υποψηφίων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να πάψουν οι εξετάσεις να αποτελούν το κέντρο του εξεταστικού μας συστήματος.

Εκτιμάτε ότι πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των διδασκόμενων μαθημάτων στο λύκειο;

Ναι, αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνο να μειωθεί ο αριθμός των μαθημάτων. Πρέπει να αλλάξει και ο τύπος της εκπαίδευσης. Σήμερα, για παράδειγμα, έχουμε 140 ειδικότητες εκπαιδευτικών, κάθε μία από τις οποίες παίρνει ένα μικρό «κομματάκι» της «πίτας». Πρέπει να αλλάξει αυτό. Όπως επίσης, θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος διδασκαλίας των μαθημάτων, αλλά και ο τρόπος αξιολόγησης των μαθητών. Αυτά σημαίνουν όμως και αλλαγές στην εκπαίδευση των δασκάλων και των καθηγητών.

Σήμερα, ελάχιστοι καθηγητές διδάσκουν μόνο μαθήματα για τα οποία έχουν σπουδάσει. Επομένως, θα πρέπει να ομαδοποιήσουμε διαφορετικές προελεύσεις και να τις εκπαιδεύσουμε για δέσμες μαθημάτων που δεν θα πρέπει να υπάρχουν η μία παράλληλα από την άλλη, αλλά να «συνομιλούν» στα πλαίσια μιας γενικευμένες διαθεματικότητας. Τη διαθεματικότητα και τις ευέλικτες ζώνες θα πρέπει από τα περιθώρια να τις βάλουμε στο κέντρο της σχολικής ζωής. Το σχολείο πρέπει να δουλεύει λιγότερο και λιγότερο σκληρά, αλλά πιο έξυπνα και αποδοτικά.

Μια νέα «Αθηνά» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση κρίνεται, από πολλούς, απαραίτητη. Πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρχουν συγχωνεύσεις και καταργήσεις πανεπιστημίων και ΤΕΙ;

Χρειάζεται επαναχάραξη ο χάρτης της εκπαίδευσης. Πρέπει να γίνουν συμπράξεις. Χρειάζεται ένας εξορθολογισμός της ανώτατης εκπαίδευσης. Μέχρι τώρα η συζήτηση έχει γίνει με άγονο τρόπο, καθώς περιορίζεται κυρίως γύρω από τον τρόπο διοίκησης των πανεπιστημίων. Καταλαβαίνω ότι έχει κι αυτό σημασία, αλλά ας είμαστε ρεαλιστές αφήνει αδιάφορη τη μεγάλη πλειοψηφία. Εκείνο που ασφαλώς την ενδιαφέρει είναι να έχουμε μια καλή, ορθολογική εκπαίδευση. Δυστυχώς, πολλές από τις προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν δυσφημίσει την ανώτατη εκπαίδευση. Έχει προβλήματα, έχει όμως και ισχυρά πλεονεκτήματα.