Επικίνδυνη «δοκιμασία» στην οποία υποβάλλονται μαθητές κρατώντας την ανάσα τους μέχρι λιποθυμίας. Ξεκίνησε ως «παιχνίδι» μέσα στις κοινωνικές πλατφόρμες στο διαδίκτυο και σήμερα φαίνεται πως έχει φτάσει μέχρι και τα προαύλια των σχολείων.

Συγκεκριμένα, οι αρμόδιοι με τους οποίους συνομίλησε το CNN Greece με αφορμή ένα νέο περιστατικό ασφυκτικής δοκιμασίας που σημειώθηκε σε γυμνάσιο της Αθήνας στις αρχές Οκτωβρίου, κρούουν καμπανάκι κινδύνου. Όπως προειδοποιούν παρόμοιες πρακτικές μπορεί να προκαλέσουν ασφυξία, καρδιακές ανακοπές, εγκεφαλικές βλάβες έως και τον θάνατο.

Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί επισήμως μόλις πέντε περιστατικά μέσα σε ένα χρόνο από αυτό το «παιχνίδι θανάτου» όπως το χαρακτηρίζει ο πρώην επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Μανώλης Σφακιανάκης στον οποίο απευθύνθηκε το CNN Greece.

Από την πλευρά της η ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου μας μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς θα πρέπει να συμβουλέψουν τα παιδιά τους αλλά και τους λόγους για τους οποίους ένας έφηβος ωθείται να πάρει μέρος σε αυτά τα «challenges».

Η επιστολή της διευθύντριας γυμνασίου

Η επικίνδυνη αυτή τάση ονομάζεται Black Out Challenge ή αλλιώς «Πρόκληση Συσκότισης» και αναδύθηκε από το TikTok. Σύμφωνα με αυτή, οι συμμετέχοντες θα έπρεπε να δέσουν ένα μακρύ καλώδιο ή ένα κορδόνι στον λαιμό τους, και προκαλώντας ασφυξία να χάσουν προσωρινά τις αισθήσεις τους. Στη συνέχεια θα έπρεπε να βιντεοσκοπήσουν τη στιγμή ευφορίας που νιώθουν καθώς οι αισθήσεις τους επανέρχονται σταδιακά.

«Μαθητές την ώρα των διαλειμμάτων κρατούν μέχρι λιποθυμίας την αναπνοή τους» προειδοποιούσε η διεύθυνση γυμνασίου της Αθήνας σε ηλεκτρονικό μήνυμα προς τους γονείς, προτρέποντάς τους να συζητήσουν με τα παιδιά τους για αυτή την επικίνδυνη πρακτική. Το ηλεκτρονικό μήνυμα είναι στη διάθεση του CNN Greece.

«Αγαπητοί Γονείς και Κηδεμόνες, σήμερα Πέμπτη 5-10-2023 κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, παρατηρήθηκε το φαινόμενο, κάποια παιδιά, να προβαίνουν στην κίνηση του να κρατούν την αναπνοή τους μέχρι να χάσουν τις αισθήσεις τους (λιποθυμία). Λόγω της επικινδυνότητας του φαινομένου που αποτελεί και τάση μίμησης μέσω του κοινωνικού διαδικτυακού ιστότοπου TIK TOK, σας εφιστούμε την προσοχή και σας παροτρύνουμε να συζητήσετε σχετικά με τα παιδιά σας, προκειμένου να αποφευχθούν οι επικίνδυνοι πειραματισμοί και για την υγεία τους συνέπειες, εντός και εκτός σχολείου», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Σφακιανάκης: «Παίζουμε με τον θάνατο»

«Είναι μια πολύ επικίνδυνη συνήθεια των νέων, καθώς έχουν καταγραφεί θάνατοι στις Η.Π.Α., λόγω αυτής της πρόκλησης. Άλλες ονομασίες που μπορεί να πάρει είναι: “the chocking game” , “fainting game” κλπ», ενημερώνει το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας CSI Institute δημιούργημα του κ. Μανώλη Σφακιανάκη πρώην επικεφαλή της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Αντιστράτηγου ε.α. της ΕΛΑΣ και προσφατα εκλεγμένου περιφερειακού συμβούλου Αττικής με τον συνδυασμό του Νίκου Χαρδαλιά.

Στην Ελλάδα όπως μας είπε ο ίδιος στη συνομιλία που είχαμε μαζί του τον τελευταίο χρόνο είχαμε επισήμως, πέντε καταγεγραμμένα περιστατικά.

Η αστυνομία δεν έχει επιληφθεί παρόμοιων περιστατικών αφού δεν έχουν υποβληθεί καταγγελίες, μας λέει ο ίδιος υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι «η στατιστική του διαδικτύου είναι σαν το παγόβουνο, φαίνεται η κορυφή και στο εσωτερικό δεν γνωρίζουμε τι γίνεται».

«Παίζουμε με τον θάνατο με εφαρμογές όπως είναι αυτές στο ΤικΤοκ. Σε καμία περίπτωση δεν φταίει η εταιρεία αλλά ο κόσμος που βάζει αυτά τα challenges. Προσωπικά δίνω βάρος κυρίως στους γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν ανεξέλεγκτα τέτοια παιχνίδια θανάτου».

«Πρόκειται για ένα challenge που δημιουργήθηκε πριν δύο χρόνια τουλάχιστον και είχε έξαρση προ εξαμήνου. Έχουμε αρκετές περιπτώσεις και στη χώρα μας παιδιά που έχουν κρατήσει την αναπνοή τους για κάποια δευτερόπλεπτα να έχουν λιποθυμήσει, άλλα να έχουν υποστεί βλάβες στον εγκέφαλο, και παρόλα αυτά να το ακολουθούν μέχρι σήμερα, και εμείς να είμαστε σε αυτή την δυσάρεστη κατάσταση. Τα παιχνίδια του θανάτου έχουν φθάσει πράγματι στα σχολεία όπως και άλλα παιχνίδια σαν αυτό που σκηνοθετούν τροχαίο ατύχημα, πέφτουν μπροστά στις ρόδες του αυτοκινήτου και στη συνέχεια γράφουν σε βίντεο τη διαδικασία για να δουν αντιδράσεις», σημειώνει ο κ. Σφακιανάκης.

«Το ίντερνετ είναι εργαλείο ζωής, πλην όμως πρέπει να ξέρουμε ποια είναι η χρήση του. Όταν ένα παιδί το βλέπει σαν παιχνίδι, χωρίς οι γονείς να λαμβάνουν κανένα μέτρο τότε δεν φταίει το διαδύκτυο, το ΤικΤοκ ή άλλα δίκτυα αλλά φταίμε εμείς οι γονείς που αφήνουμε τα παιδιά μας ανεξέλεγκτα στο έλεος του διαδικτύου», επισημαίνει τονίζοντας το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Πολιτεία με καμπάνιες ενημέρωσης για τους γονείς και τα παιδιά.

«Ο κ. Πιερρακάκης και είναι στα σχέδιά του από όσο ξέρω, σε όλα τα σχολεία να γίνουν καμπάνιες ενημέρωσης για το διαδίκτυο το οποίο πρέπει να γίνει και μάθημα και στη χώρα μας όπως είναι σε όλες τις χώρες του πλανήτη», μας λέει χαρακτηριστικά, προτρέποντας τους γονείς να απευθυνθούν στο Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας CSI Institute και να ενημερωθούν για το διαδίκτυο.

«Μέχρι σήμερα έχουμε εκπαιδεύσει πάνω από 10.000 γονείς και 6.000 μαθητές», σημειώνει.

Όσο για τις νομικές προεκτάσεις ο κ. Σφακιανάκης υπενθυμίζει στους γονείς την ευθύνη που έχουν στην προστασία των παιδιών τους.

«Ο νόμος έχει προβλέψει για την παραμέληση εποπτείας ανηλίκου που αφορά στους γονείς που δεν έχουν τη δέουσα εποπτεία στα παιδιά τους. Συνεπώς, αν ένα παιδί αυτοτραυματιστεί, σχηματίζεται δικογραφία σε βάρος των γονέων», καταλήγει υπογραμμίζοντας την ανάγκη «οι γονείς να είναι κοντά στα παιδιά τους, να τα αφουγκράζονται και τα παιδιά να εμπιστεύονται τους γονείς».

Καππάτου: Η μεγάλη παγίδα που κρύβει το παιχνίδι

Η κα Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος σε συζήτηση που είχαμε μαζί της, μας βοήθησε να καταλάβουμε τους λόγους για τους οποίους ένα παιδί ωθείται σε αυτή την πρακτική. Η ίδια προτρέπει τους γονείς που πιθανά είχαν παρόμοιο περιστατικό στην οικογένειά τους, να πλησιάσουν το παιδί τους με ηρεμία και εμπιστοσύνη εξηγώντας του την υψηλή επικινδυνότητα που περικλύει και τους λόγους που δεν πρέπει να το επαναλάβει.

«Αυτό είναι ένα δυνητικά επικίνδυνο «παιχνίδι» που είχε εμφανιστεί πριν από μερικά χρόνια σε κάποια σχολεία και στη χώρα μας».

«Κατά περιόδους εμφανίζονται παρόμοια παιχνίδια ή challenges που περιλαμβάνουν διάφορες δοκιμασίες με “προτροπές” και “στόχους” που θέτουν οι δημιουργοί τους στα παιδιά στην αρχή χαλαρά και σταδιακά πιο απαιτητικά και επικίνδυνα προκειμένου να εισπράξουν επιβεβαίωση και αποδοχή. Έτσι και στο συγκεκριμένο παιχνίδι με την πίεση που σκόπιμα ασκείται στο λαιμό του παιδιού από ένα φίλο του ή από το ίδιο, προκαλείται μια προσωρινή απώλεια συνείδησης που επιφέρει ευφορία».

«Αυτή όμως είναι και η μεγάλη παγίδα, γιατί όταν φθάσεις και κρατήσεις την αναπνοή σου από ένα σημείο και πάνω, εγκυμονεί και πάρα πολλούς κινδύνους. Σε άλλες χώρες έχουν σημειωθεί περιπτώσεις παιδιών που δεν υπολόγισαν σωστά ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στο λαιμό τους τα ίδια ή κάποιος συμμαθητής τους, περισσότερο χρόνο από εκείνον που νόμιζαν ότι μπορεί να αντέξουν τα οποία παρουσίασαν σοβαρές βλάβες στον εγκέφαλο , οι οποίες δεν διορθώνονται και σε κάποιες περιπτώσεις οδηγήθηκαν στο θάνατο».

«Το παιχνίδι γινεται ελκυστικό σε παιδιά κατά την διάρκεια της εφηβείας. Αυτή η πρακτική αν δεν σταματήσει αμέσως, μπορεί να πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, αφού θα μεταφέρεται από ένα σχολείο στο άλλο ή στα δωμάτια των παιδιών με τη γνωστή διαδικασία της μίμησης και του θαυμασμού για τους πρωταγωνιστές , χωρίς φυσικά να λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες», μας λέει η Παιδοψυχολόγος.

Οι λόγοι που ωθούν ένα παιδί να υποβληθεί στη δοκιμασία

Η ανασφάλεια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ανάγκη επιβεβαίωσης, η μοναξιά , η ανάγκη να έχουν φίλους , η προβληματική ή και ανύπαρκτη επικοινωνία με τους γονείς τους ή ακόμα και μια αδιάγνωστη ψυχική διαταραχή όπως η κατάθλιψη, είναι μερικοί από τους λόγους που μπορεί να ωθήσουν το παιδί στην δοκιμασία.

Αναλυτικά όπως μας εξηγεί η κα Καππάτου:

«Πολλές φορές πίσω από τη συμμετοχή των εφήβων σε παρόμοια παιχνίδια κρύβονται διάφορες δυσκολίες στη συμπεριφορά τους που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Το παιδί θα υποβληθεί σε αυτή τη δοκιμασία στην προσπάθειά του να αποδείξει ότι μπορεί να γίνει αποδεκτό στην ομάδα, ότι αξίζει, ότι δεν είναι μόνο του και ανήκει κάπου αλλά και να εισπράξει like βιντεοσκοπώντας το κατόρθωμά του αλλά και να βιώσει έστω πρόσκαιρα την ευφορία που του έχουν υποσχεθεί οι φίλοι του ως αποτέλεσμα της πίεσης».

«Τα παιδιά στην εφηβεία διανύουν μια περίοδο που οι δοκιμές νέων εμπειριών βρίσκονται στο προσκήνιο. Και όσο πιο ανασφαλή είναι τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουν να επιβεβαιωθούν στην ομάδα των φίλων».

«Επίσης αν το παιδί είναι εσωστρεφές, ή έχει μια ροπή στην κατάθλιψη ή αισθάνεται μοναξιά μέσα στην οικογένεια του πολύ πιο εύκολα μπορεί να γίνει υποψήφιο “θύμα” προκειμένου να δοκιμάσει το παιχνίδι».

«Το πρόσκαιρο αίσθημα ευφορίας (μοιάζει με της χρήσης ουσιών ή αλκοόλ) μπορεί να καλύψει συναισθήματα αρνητικά ή το έντονο άγχος που βιώνει για διάφορους λόγους ή κάποια κατάθλιψη η οποία έχει παραμείνει υποεκτιμημένη ή αδιάγνωστη».

«Επίσης η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας με τους γονείς κάνει τα παιδιά επιρρεπή και πιο ευάλωτα στις επικίνδυνες δοκιμασίες».

Τα σημάδια προς τους γονείς και η προσέγγιση των παιδιών τους

«Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μπορεί να διακρίνει ο γονέας και να καταλάβει αν το παιδί έχει υποβάλει τον εαυτό του σε αυτή τη διαδικασία» αναφέρει η κα Καππάτου και εξηγεί:

«Τα παιδιά δεν το κάνουν μια φορά, αλλά το επαναλαβάνουν. Στην αρχή γιατί φοβούνται και στη συνέχεια μπορεί να πειραματιστούν και μόνα τους ή με την προτροπή των φίλων τους . Σε αρκετές περιπτώσεις διαμαρτύρονται για πονοκεφάλους, ζαλάδες , έχουν αστάθεια στο βαδισμα ή ερυθρότητα στο πρόσωπο ή πρήξιμο ή σημάδια στο λαιμό ή ακόμη αν ανακαλύψουν κάποια σχοινιά ή ζώνες στο δωμάτιό τους. Αυτά είναι κάποιες ενδείξεις που ίσως πέσουν στην αντίληψη των γονέων».

Η κα Καππάτου εκτιμά πως από τη στιγμή που κάτι τέτοιο γίνεται αντιληπτό από τους εκπαιδευτικούς στα σχολεία, «θα πρέπει να λήγει άμεσα» και να γίνεται ενημέρωση και διάφορες συζητήσεις από τον ψυχολόγο του σχολείου στα παιδιά αρχικά και στη συνέχεια στους γονείς για τη σοβαρότητα αυτού του παιχνιδιού και τις επικίνδυνες διαστάσεις που μπορεί να πάρει ώστε να κατανοήσουν τα κίνητρα του εφήβου τους .

«Στους γονείς δίνεται μια εξαιρετική ευκαιρία να συζητήσουν για αυτά τα παιχνίδια με τα παιδιά τους ανεξάρτητα αν έχουν μπει σε παρόμοια δοκιμασία τα ίδια αρχικά θέτωντας την ερώτηση αν έχει ακούσει γι αυτό το παιχνίδι και ανάλογα με την απάντηση να το ενημερώσουν για την επικινδυνότητά του και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ακόμη στη ζωή του. Στη περίπτωση που το παιδί αποδεχθεί ότι το έχει κάνει, να ρωτήσουν τι ήταν εκείνο που το ώθησε στη δοκιμασία, για ποιο λόγο το έκανε, και ποια ανάγκη του καλύπτει αυτό το φλερτ με την επικινδυνότητα. Αν πρόκειται για φίλο του, να το ρωτήσουν αν το ίδιο θα έκανε αυτή τη δοκιμή».

«Στην περίπτωση που απαντήσει ότι το έκανε για “πλάκα”, ο γονέας θα πρέπει να προβληματιστεί για την επικοινωνία που έχει αναπτύξει με το παιδί του, πως αισθάνεται το παιδί και τι ανάγκες του καλύπτει η συγκεκριμένη δοκιμασία. Αν το προσεγγίσει με μία διάθεση επίκρισης ή κηρύγματος, αυτό αποτρέπει τον έφηβο να μιλήσει. Θα νιώσει πιο άνετα αν αντιληφθεί ότι ο γονιός τον ακούει προσεκτικά και σέβεται αυτό που του λέει ακόμα και αν δεν συμφωνεί. Μπορούμε επίσης να το συζητήσουμε κάποιον ειδικό ψυχιής υγείας πχ. ψυχολόγο προκειμένου να διερευνηθούν οι λόγοι που ώθησαν το παιδί σε αυτήν την επικίνδυνη δοκιμή και τι κρύβεται πίσω από αυτούς», καταλήγει η Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου.

«Σε κάθε περίπτωση να γνωρίζουμε ότι αν είμαστε κοντά στα παιδιά μας ακόμη και αν υπάρχουν γύρω του διάφορες προκλήσεις η πιθανότητα να δοκιμάσει μειώνεται επειδή έχει την άνεση και την ασφάλεια να μας μιλήσει για ότι του συμβαίνει».