Ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων παραχώρησε συνέντευξη στην Εφημερίδα των Συντακτών και στον δημοσιογράφο Δημήτρη Κουκλουμπέρη. Ακολουθεί η συνέντευξη του Νίκου Φίλη:

• Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση έχουν κηρύξει ανένδοτο στη διαπλοκή, όπως όμως αποκαλύπτεται, την ίδια στιγμή και από την περίοδο της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο Αλέξης Τσίπρας είχε αποδεχτεί να γίνουν συνομιλητές του πρόσωπα τα οποία από τότε είχε καταγγείλει ως διαπλεκόμενα. Πώς μπορεί να δικαιολογηθεί πολιτικά μια τέτοια στάση;

Οπως είπε και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, ο πρωθυπουργός ή ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπορεί να συναντιέται και με τον διάολο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι του πουλάει την ψυχή του.

Η επίθεση του «Βήματος» στην κυβέρνηση και προσωπικά στον πρωθυπουργό είχε όλα τα χαρακτηριστικά του πολιτικού εκβιασμού και με αυτή την έννοια αποτελεί τίτλο τιμής για τον Αλέξη Τσίπρα.

Ο ΔΟΛ έχει συνηθίσει να αντιμετωπίζεται από τις κυβερνήσεις σαν μια «καλοταϊσμένη γάτα Ιμαλαΐων», ως μια ευνοούμενη υπερχρεωμένη επιχείρηση, με ζάπλουτους μετόχους και εργαζομένους οι οποίοι τώρα πια πληρώνονται με μήνες καθυστέρηση.

Αυτή η κυβέρνηση δεν συναλλάσσεται με μεγαλοεκδότες, δεν χαρίζεται, δεν εκβιάζεται από τα συμφέροντα όσο μεγάλα κι αν είναι, όσο ισχυρά κι αν φαντασιώνονται πως είναι!

• Η Ν.Δ., στην προσπάθειά της να αντιπολιτευτεί την κυβέρνηση, δείχνει να παίρνει το μέρος του εκδότη του ΔΟΛ στη σφοδρή αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει με το μέγαρο Μαξίμου. Την ίδια στιγμή, δεν έχει απαντήσει επί της ουσίας στους δεσμούς που φαίνεται να υπήρχαν με τον εκδότη της εφημερίδας που κατηγορήθηκε για την υπόθεση των εκβιασμών. Τι λέτε για την τακτική αυτή;

Η Ν.Δ. και ο αρχηγός της μετά και τις τελευταίες δημοσιογραφικές αποκαλύψεις είναι πολιτικά και ηθικά έκθετοι. Οχι μόνο υπέθαλπαν τη διαπλοκή, αλλά και τη χρηματοδοτούσαν αφού, όπως φαίνεται, ο Μαυρίκος ήταν στο payroll του κόμματος.

Αλλά και η συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Ψυχάρη τη στιγμή που περνούσε από τη Βουλή το νομοσχέδιο για τις άδειες και η συνολική στάση του κόμματος στο θέμα των αδειών, καθώς και η υπονόμευση της συγκρότησης του ΕΣΡ ήταν ένα καθαρό μήνυμα προς όλους τους μιντιάρχες ότι εάν ποτέ έρθει η Ν.Δ. στην εξουσία δεν θα αλλάξει τίποτα και δεν θα χρειαστεί να πληρώσει κανένας.

• Το προσφυγικό λαμβάνει διαστάσεις ανθρωπιστικής κρίσης. Θα συμβιβαστεί η κυβέρνηση με τη χορήγηση κονδυλίων από την Ε.Ε. στη μεθαυριανή σύνοδο ή πρέπει να εμφανιστεί ανυποχώρητη στη γραμμή άσκησης του δικαιώματος του βέτο, εφόσον κράτη-μέλη αρνηθούν να συμμορφωθούν με τις κοινές αποφάσεις;

Το ενδεχόμενο για βέτο ετέθη από την προηγούμενη ήδη σύνοδο κορυφής. Οσα συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες θα πρέπει να επικυρωθούν με γραπτές δεσμεύσεις.

Είναι αυτονόητο ότι η κυβέρνηση προτίθεται να κάνει όλες τις απαραίτητες κινήσεις, σε διπλωματικό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι τη Δευτέρα με τη συμμετοχή και της Τουρκίας θα ληφθούν αποφάσεις που θα διασφαλίζουν τα συμφέροντα της Ελλάδας και θα καθιστούν υποχρεωτική την αναλογική κατανομή των προσφύγων σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.

• Τα αντιπολιτευόμενα κόμματα παρά την επιμέρους κριτική τάσσονται υπέρ ενός ενιαίου εθνικού μετώπου στο προσφυγικό. Ορισμένοι από τους πολιτικούς αρχηγούς προτείνουν με αυτή την αφορμή -ευθέως ή εμμέσως- τη συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης, εκτιμώντας ότι θα πετύχει καλύτερα αποτελέσματα τόσο στο ασφαλιστικό όσο και στο ζήτημα της αξιολόγησης της οικονομίας. Εξακολουθείτε να απορρίπτετε την πρόταση;

Ασφαλώς η προσφυγική κρίση απαιτεί τη μεγαλύτερη δυνατή ενότητα για την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων, αλλά και τη σταθερή και αδιαπραγμάτευτη προσήλωση στις ανθρωπιστικές αξίες που αποτελούν τον κοινό ευρωπαϊκό τόπο. Η αντιμετώπιση του προσφυγικού συνιστά πανεθνικό στόχο. Η λαϊκή ευαισθητοποίηση επιβεβαιώνει ότι στη χώρα μας υπάρχει τεράστιο απόθεμα ανθρωπιάς.

Για άλλη μία φορά η νεολαία μπορεί να αποδειχθεί ο πυρήνας ενός σύγχρονου κινήματος ανιδιοτελούς εθελοντικής προσφοράς και αλληλεγγύης. Η κυβέρνηση της Αριστεράς δίνει πολιτική υπόσταση στη λαϊκή-δημοκρατική διαθεσιμότητα που εκφράζεται με ένα πλήθος τοπικών κινήσεων και πρωτοβουλιών και μαζί με άλλους θεσμούς, όπως είναι τα σχολεία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, και βεβαίως η Εκκλησία δίνει καθημερινά μια μεγάλη μάχη για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς προσφυγικής-ανθρωπιστικής κρίσης.

Η Ν.Δ. εμφανίζεται με πολλά πρόσωπα. Η ηγεσία της φαίνεται, αν και καθυστερημένα, να αντιλαμβάνεται την ανάγκη συνεννόησης στο προσφυγικό. Την ίδια ώρα όμως κορυφαία στελέχη της υιοθετούν τη γραμμή της απώθησης των προσφύγων μέσα στη θάλασσα (που όλοι αντιλαμβανόμαστε σε τι τραγωδίες μπορεί να οδηγήσει), καθώς και τη μετατροπή των κέντρων φιλοξενίας σε κλειστά κέντρα κράτησης, δηλαδή σε φυλακές.

Από τους κόλπους της ακούγονται οι μισαλλόδοξες φωνές που συμπλέουν με την Ακροδεξιά, τον ρατσισμό και την ξενοφοβία και θεωρούν την προσφυγική κρίση αποτέλεσμα της πολιτικής της κυβέρνησης. Το αίτημα για οικουμενική κυβέρνηση, ύστερα μάλιστα από τρεις εκλογικές διαδικασίες και λίγους μήνες μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, αντικειμενικά διευκολύνει σχέδια πολιτικής αποσταθεροποίησης, που υπονομεύουν τη διαπραγματευτική θέση της χώρας έναντι των θεσμών.

Επίσης, τα περί οικουμενικής είναι το τέχνασμα συγκεκριμένων πολιτικών και επιχειρηματικών κύκλων για την εξουδετέρωση της απειλής που αντιπροσωπεύει ο ΣΥΡΙΖΑ για τα συμφέροντά τους.

• Δεν θα εγκαταλείψουμε την Ελλάδα να βυθιστεί στο χάος, δήλωσε η Ανγκελα Μέρκελ και ορισμένοι ερμηνεύουν την παρέμβασή της, με βάση και γερμανικά δημοσιεύματα, ότι το Βερολίνο εξετάζει χαλάρωση των όρων του Μνημονίου λόγω προσφυγικού. Συμφωνείτε με αυτή την προσέγγιση;

Η Ελλάδα ασφαλώς αποτελεί τον αδύναμο κρίκο της Ευρώπης όσον αφορά την αντιμετώπιση του προσφυγικού, λόγω της γεωγραφίας της και της γενικότερης αδυναμίας της. Αλλά και η Ευρώπη στο σύνολό της, με τη μαζική ανεργία, τη σκληρή και μονόπλευρη λιτότητα, τις κοινωνικές ανισότητες και τη διαφθορά των πολιτικών ελίτ, δεν αντέχει τη διαχείριση του προσφυγικού που απειλεί τη σταθερότητά της και εντείνει τον ευρωσκεπτικισμό.

Με αυτή την έννοια η χαλάρωση των όρων του ελληνικού προγράμματος για να μπορέσει η Ελλάδα, που διασφαλίζει τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., να ανταποκριθεί καλύτερα στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, είναι απαραίτητη.

Οι δηλώσεις της κ. Μέρκελ έχουν την αξία τους. Παράλληλα η κυβέρνηση εργάζεται στην κατεύθυνση δημιουργίας πολιτικών συμμαχιών στη βάση κοινών συμφερόντων για μια διαφορετική Ευρώπη που μόνο έξω από τα δόγματα του νεοφιλελευθερισμού μπορεί να υπάρξει.

• Πού οφείλεται η παρατεταμένη κωλυσιεργία στην ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς; Θέλουν οι δανειστές αστάθεια;

Οι θεσμοί δεν έχουν ενιαία στάση. Η στάση του ΔΝΤ δυσχεραίνει τη σύντομη ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Επικαλούμαι, πάντως, το πρόσφατο άρθρο του αντικαγκελάριου της Γερμανίας, Ζ. Γκάμπριελ, ο οποίος ζητεί να υπάρξει απομείωση του ελληνικού χρέους.

Είναι αυτονόητο και γίνεται αντιληπτό όλο και περισσότερο στην Ευρώπη ότι η σκληρή λιτότητα προκαλεί κρίση κοινωνικής και δημοκρατικής εκπροσώπησης, δηλαδή προϋποθέσεις πολιτικής αναταραχής και αστάθειας.

• Το ασφαλιστικό γιατί δεν παίρνει τον δρόμο της Βουλής; Υπάρχει πρόβλημα με την έγκρισή του από την κυβερνητική πλειοψηφία;

Το ασφαλιστικό σύντομα θα ψηφιστεί τουλάχιστον από τους 153 βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Οι βελτιωμένες προτάσεις της κυβέρνησης για τους αγρότες και τους ελεύθερους επαγγελματίες έχουν ανοίξει τον δρόμο της λογικής και της συναίνεσης. Η συνετή και ώριμη αντιμετώπιση των αγροτικών κινητοποιήσεων που οδήγησε στην αποκλιμάκωση της έντασης επιβεβαίωσε την κυβερνητική αντίληψη ότι με τον διάλογο μπορούν να βρεθούν λύσεις.

• Εκλογές σκέφτεστε σε περίπτωση που δεν κλείσει η αξιολόγηση και οι δανειστές επιμείνουν σε μέτρα πέρα από τα συμφωνηθέντα;

Η κυβέρνηση τηρεί τη συμφωνία, τα οικονομικά αποτελέσματα που επιτύχαμε είναι καλύτερα από τις προβλέψεις και αναμένεται ότι από φέτος η χώρα θα οδηγηθεί σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, θα προωθηθούν πολιτικές ανασυγκρότησης του κοινωνικού κράτους και αναδιανομής υπέρ των ασθενέστερων.

Η κυβέρνηση θα κριθεί τελεσίδικα στο τέλος της θητείας της. Μέχρι τότε, καθημερινά θα προωθεί τις αναγκαίες πολιτικές και κοινωνικές συγκλίσεις, προκειμένου να αποκτήσει κοινωνικό βάθος, προγραμματική εμβέλεια και συνεργασίες στον ευρωπαϊκό χώρο ο πόλος της δημοκρατικής-ριζοσπαστικής Αριστεράς, που, παρά τα προβλήματα, αποτελεί τη μοναδική ελπίδα για τη δημοκρατική αναγέννηση της χώρας και παράγοντα για την αλλαγή της Ευρώπης.

• Το ΠΑΣΟΚ της Φώφης Γεννηματά θα μπορούσε μελλοντικά να αποτελέσει εταίρο ή σύμμαχο του ΣΥΡΙΖΑ; Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι σοσιαλιστές, π.χ. ο Τζιάνι Πιτέλα μίλησε για συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων…

Δεν μπορώ να ξέρω σε ποιους δρόμους θα οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ η υπαρξιακή αγωνία της ηγεσίας του και των στελεχών του. Δυστυχώς δεν βλέπω να παρακολουθούν τις νέες αναζητήσεις τμημάτων της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.

Αυτό για το οποίο μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι ενόσω το ΠΑΣΟΚ ή κορυφαία στελέχη του λειτουργούν συμπληρωματικά προς τη Νέα Δημοκρατία και διαγκωνίζονται στην εκπροσώπηση του σοσιαλφιλελευθερισμού, δεν βλέπω περιθώρια συμμαχιών με τον ΣΥΡΙΖΑ.

• Πώς προχωρά το έργο σας στο υπουργείο Παιδείας; Η αντιπολίτευση εξακολουθεί να είναι δύσπιστη στην έκκληση για διαβούλευση; Είστε διατεθειμένος να αξιοποιήσετε πτυχές από το έργο προκατόχων σας της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ;

Δεν ισχυριζόμαστε ότι ανακαλύπτουμε τον τροχό. Αξιοποιούμε πολλές συμβολές, σε μια κατεύθυνση δημοκρατικής μεταρρύθμισης, μακριά από παιδαγωγικές αντιλήψεις που αναπαράγουν εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανισότητες. Θέλουμε η δημόσια εκπαίδευση να είναι θεμέλιο της δημοκρατίας, δηλαδή θεσμός που θα ενισχύει και θα προάγει την ισότητα.

Μόνο με μια τέτοια εκπαίδευση θα βγούμε από την κρίση, χωρίς να επιστρέψουμε στα χρόνια της κακοδαιμονίας και της επίπλαστης ευμάρειας. Μόνο έτσι μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα νέο μέλλον για τις επόμενες γενιές. Αυτή την κατεύθυνση υπηρετεί ο εθνικός και κοινωνικός διάλογος που τα πορίσματά του θα υλοποιούνται βήμα βήμα από τον Σεπτέμβριο.