Με αφορμή την «Επιμόρφωση για την Εισαγωγή της Περιγραφικής Αξιολόγησης στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση» που καλεί το Υπουργείο Παιδείας και οι συντονιστές του 2ου ΠΕΚΕΣ Aττικής τους/τις Διευθυντές/ντριες των Δημοτικών Σχολείων και τις/τους Προϊσταμένες/νους των Nηπιαγωγείων, επισημαίνουμε τα εξής:

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Π. Ε.

ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ

Το θέμα αυτό επανέρχεται ως συνέχεια του πιλοτικού προγράμματος που ξεκίνησε το Υπ. Παιδείας το 2016 με τη γνωστή διαδικασία του πιλοτικού προγράμματος ΕΣΠΑ. Σήμερα πρόκειται για επιμορφωτικό πρόγραμμα διάρκειας τεσσάρων (4) ωρών αλλά επεκτείνεται έμμεσα σε όλες τις σχολικές μονάδες πολλαπλασιαστικά. Το Δ. Σ. του Συλλόγου Εκπ/κών Π. Ε. Αμαρουσίου μας είχε εκφράσει προβληματισμούς και ερωτήματα που προκύπτουν τόσο από το πρόγραμμα επιμόρφωσης όσο και από την περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών και τις πραγματικές στοχεύσεις του Υπ. Παιδείας, μέσω ανακοινώσεων του Συλλόγου μας αλλά και της ΔΟΕ, τον Δεκέμβριο του 2016.

Η καθιέρωση της περιγραφικής αξιολόγησης, που παρουσιάζεται ως μία κίνηση προόδου σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που χρόνια τώρα βαθμολογεί τους μαθητές, αποτελεί μια άλλης μορφής αξιολόγηση η οποία από μόνη της δεν οδηγεί σε ένα δημοκρατικότερο σχολείο που αμβλύνει τις διαφορές των μαθητών. Ενταγμένη στη λογική του «νέου σχολείου» και των μετρήσιμων στόχων που θέτει ο ΟΟΣΑ για την αξιολόγηση σχολείων, εκπαιδευτικών και μαθητών, η περιγραφική αξιολόγηση δεν παύει και αυτή να αποτελεί ένα εργαλείο ταξινόμησης των μαθητών, που οδηγεί σε διαχωρισμούς και σε διακριτές μαθητικές «ταυτότητες» (αποτυχημένος – επιτυχημένος), αποκρύπτοντας τον ταξικό χαρακτήρα του σχολείου, τις κοινωνικές αιτίες που δημιουργούν τις διακρίσεις αλλά και τις άνισες επιδόσεις ανάμεσα στους μαθητές, στο υπάρχoν πλαίσιο κοινωνικής λειτουργίας της εκπαίδευσης.

Με βάση επίσημα κείμενα του ΙΕΠ, απαιτεί συλλογή, καταγραφή, ανάλυση, ερμηνεία, αξιοποίηση και κοινοποίηση δεδομένων, που προϋποθέτουν συγκέντρωση «ενδείξεων», «τεκμηρίων», «αποδεικτικών στοιχείων» σχετικών με τη μαθησιακή πορεία, την εξέλιξη και την ανάπτυξη των μαθητών/-τριών σε μια συνεχή βάση, προκειμένου όλα αυτά να είναι προσβάσιμα και κοινωνικώς λογοδοτούμενα στοιχεία του ατομικού φακέλου του μαθητή.

Κατά συνέπεια η περιγραφική αξιολόγηση δεν είναι μια απλή αποτύπωση της γνώμης του εκπαιδευτικού σε ένα φύλλο χαρτί. Θα υλοποιείται στη βάση συγκεκριμένης φόρμας για κάθε τάξη (κεντρικά καθορισμένη) στην οποία θα αποτυπώνονται αναλυτικά μια σειρά δείκτες, που θα αφορούν όχι μόνο τις επιδόσεις αλλά και συνολικά την προσωπικότητα του μαθητή. Ιδιαιτέρως ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τόσο τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα (επιτεύγματα και πρόοδος μαθητών, ατομική και κοινωνική ανάπτυξη μαθητών) όσο και οι πρακτικές αξιολόγησης των μαθητών/τριών συμπεριλαμβάνονται στους δείκτες της αυτοαξιολόγησης των σχολικών μονάδων. Συνεπώς οι φόρμες αξιολόγησης των μαθητών/-ριων με την ηλεκτρονική τους καταχώριση (π.χ. στο Myschool) και με την κατάλληλη στατιστική επεξεργασία, μπορούν δυνητικά να αποτελέσουν μια τεράστια λεπτομερή βάση δεδομένων για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και την κατηγοριοποίηση των σχολικών μονάδων.

Όλα αυτά δημιουργούν ανησυχίες ότι η περιγραφική αξιολόγηση δεν θα είναι ανεξάρτητη από την αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Τίποτα δεν εμποδίζει τη σύνδεση της αξιολόγησης των μαθητών με τα κριτήρια αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας μιας και αποτελεί άλλο ένα μεθοδολογικό εργαλείο συλλογής δεδομένων για τη λειτουργία του σχολείου. Άλλωστε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη θεσπίσει νέο νόμο για την αξιολόγηση (N. 4547/18 – Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις) και δρομολογεί σήμερα όλες τις διαδικασίες για να τον υλοποιήσει, αρχής γενομένης από την αξιολόγηση των στελεχών και την αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας. Δηλαδή οι κυβερνώντες και οι «θεσμοί», αξιοποιώντας πλέον και την περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών, την οποία μάλιστα εισάγουν από το νηπιαγωγείο, ίσως επιδιώκουν σταδιακά και κλιμακωτά να εδραιώσουν την κουλτούρα της αξιολόγησης παντού και να την αποδεχτεί η εκπαιδευτική κοινότητα ως τάχα μια ήπια εκδοχή ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού έργου.

Επιπλέον, η συζήτηση για την περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών αποκρύπτει εντέχνως τις τεράστιες ελλείψεις και αδυναμίες του ίδιου του σχολείου που συρρικνώνεται συνεχώς ως αποτέλεσμα των μνημονιακών – αντιλαϊκών και νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόζονται ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.

Η μαθησιακή πορεία του μαθητή είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων που δεν μπορούν να χωρέσουν σε κανένα τυποποιημένο αξιολογικό σχήμα. Η δομή της εκπαίδευσης, το περιεχόμενο, οι στόχοι που υπηρετεί, τα αναλυτικά προγράμματα, τα βιβλία, η ταξική και εθνική προέλευση των μαθητών, αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία και την εξέλιξη του μαθητή.

Στη βάση αυτή, κάθε μορφή αξιολόγησης και γραπτής αποτύπωσης αξιολογικού χαρακτηρισμού, είτε αυτή αποτυπώνεται ποσοτικά ή ποιοτικά – περιγραφικά, επιχειρεί να ταξινομήσει ιεραρχικά τους μαθητές και να διαιωνίσει τους διαχωρισμούς που αντανακλούν ταξικές και άλλες διακρίσεις.

Η περιγραφική αξιολόγηση, όπως και η ποσοτική, αντιμετωπίζει ατομικά το ζήτημα της μάθησης και εξατομικεύει τη σχολική αποτυχία, αθωώνοντας τους κοινωνικούς καθορισμούς της σχολικής απόδοσης, ιδιαίτερα σε μια κοινωνία κατεστραμμένη κυριολεκτικά από την πολιτική των μνημονίων, της ανεργίας και της φτώχειας.

Ωστόσο, το δημόσιο σχολείο οφείλει να αντιμετωπίζει όλους τους μαθητές και όλες τις μαθήτριες ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες που έχει ο καθένας και η καθεμιά, να τους εξασφαλίζει και να τους παρέχει όλα όσα απαιτούνται γι’ αυτό. Άλλωστε, αυτό είναι το νόημα της διεκδίκησης από το εκπαιδευτικό κίνημα του σχολείου των όλων και των ίσων, των αναγκών και των δικαιωμάτων των μαθητών και των εκπαιδευτικών.

Με βάση τα παραπάνω, επισημαίνουμε ότι ο σύλλογος μας και το εκπαιδευτικό κίνημα θα παρακολουθεί τη διαδικασία αυτή και όλες τις σχετικές εξελίξεις, ώστε να μην υπάρξουν τετελεσμένα που συνδέονται με το ρόλο, την εργασία μας, τους μαθητές μας αλλά και την αυτοαξιολόγηση – αξιολόγηση που οδηγεί στην κατηγοριοποίηση σχολείων, μαθητών, εκπαιδευτικών και στην αποδόμηση της δημόσιας εκπαίδευσης.

Καλούμε τους Συλλόγους Διδασκόντων να είναι ιδιαίτερα προσεχτικοί, να μην αιφνιδιαστούν και σε καμιά περίπτωση να μην αποτυπώσουν την ενημέρωση που θα δεχθούν σε σχετική συνεδρίαση για το περιεχόμενο των σεμιναρίων αυτών ως αποδοχή ή ως θέση του συλλόγου διδασκόντων υπέρ της περιγραφικής αξιολόγησης, τονίζοντας ότι αφενός ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει καμιά υποχρέωση για την εφαρμογή της στα σχολεία και αφετέρου ότι ίσως αποτελέσει ένα ακόμα εργαλείο για την εμπέδωση της κουλτούρας αξιολόγησης που μπορεί να συνδεθεί με την αξιολόγηση – αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας και των εκπαιδευτικών.

ΠΗΓΗ: