Με τη σφραγίδα του Υπουργείου Παιδείας, ακραίες και επικίνδυνες αντι-επιστημονικές θεωρίες καλλιεργούν τον ανορθολογισμό στα ελληνικά … η εκπαιδευτική κοινότητα δεν θα το επιτρέψει!

Μάνος Σαριδάκης
Κύριος Ερευνητής Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Το Υπουργείο Παιδείας έστειλε στα γυμνάσια της χώρας κάποια βίντεο στα πλαίσια του προγράμματος «Σεξουαλικότητα – Γονιμότητα – Γονεϊκότητα». Πρόκειται για βίντεο που έχουν δημιουργηθεί από την «Ελληνική Εταιρεία Προγεννητικής Αγωγής», και τα οποία ανάμεσα στα άλλα εστιάζουν στη θεωρία του «αγέννητου παιδιού».

Το περιεχόμενο αυτών των βίντεο αναπαράγει απόψεις όχι απλά σκοταδιστικές, αλλά και πλήρως και καταφανώς λανθασμένες και αντι-επιστημονικές. Ανάμεσα σε πλήθος άλλες, δειγματοληπτικά αναφέρουμε:

• «Το DNA του παιδιού εξαρτάται από την ποιότητα αγάπης του ζεύγους».
• «H μητέρα, εκτός από το αίμα της, περνάει στο έμβρυο τις σκέψεις της, την πνευματική τροφή».
• «H ομοφυλοφιλία οφείλεται στη μη αποδοχή του φύλου από τη μητέρα, που επιθυμούσε να έχει το παιδί της διαφορετικό φύλο».
• «Αμερικανίδα έγκυος θαύμαζε στο μουσείο ελληνικά αγάλματα, και γέννησε κόρη που νίκησε στα καλλιστεία».
Σε πολλά σημεία των βίντεο το μεταφυσικό περιεχόμενο αγγίζει τα όρια του παγανισμού. Για παράδειγμα αναπαράγονται οι αντιλήψεις τσαρλατάνων όπως ο Ιάπωνας Masaru Emoto, ότι το νερό κρυσταλλώνεται διαφορετικά ανάλογα αν του φωνάζεις “είσαι ηλίθιος” ή “είσαι θαυμάσιος”, ή αν του βάζεις να ακούει Μότσαρτ ή Heavy Metal!

Ένα από τα πολλά παραληρηματικά στιγμιότυπα από τα βίντεο
Σε αρκετά σημεία τα βίντεο επικαλούνται ρήσεις διάσημων οι οποίες είναι καταφανώς ψευδείς. Για παράδειγμα παρουσιάζεται η φράση “Η αγάπη, είναι η πιο ισχυρή αόρατη δύναμη, πίσω από κάθε φαινόμενο που λειτουργεί στο Σύμπαν” την οποία το βίντεο αποδίδει στον Albert Einstein. Αυτή η φράση δεν έχει ειπωθεί ποτέ από τον Einstein, όπως εύκολα προκύπτει από το Einstein Papers Project του California Institute of Technology, όπου έχει συλλέξει όλα τα επιστημονικά γραπτά του Einstein, αλλά και από τη συλλογή του Hebrew University της Ιερουσαλήμ, που έχει όλο το αρχείο του Einstein συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων γραμμάτων, τα οποία έχουν επισημάνει διαρκώς ότι αυτή η φράση πρόκειται για hoax. Και προφανώς δεν θα μπορούσε να έχει ειπωθεί, όχι από τον Einstein, αλλά από οποιονδήποτε επιστήμονα, καθώς πρόκειται για μια πλήρως ακατάληπτη αντι-επιστημονική πρόταση χωρίς κανένα νόημα.

Εν κατακλείδι, τα προτεινόμενα από το Υπουργείο Παιδείας βίντεο περιέχουν μεταφυσικές και αποδεδειγμένα λανθασμένες αντιλήψεις (π.χ. τα αισθήματα των γονέων τη στιγμή της σύλληψης καθορίζουν βιολογικά τους απογόνους), διολισθώντας και σε ακόμα πιο επικίνδυνες ατραπούς, αποδίδοντας σε κατώτερα επίπεδα οργάνωσης της ύλης φαινόμενα και χαρακτηριστικά που αναδύονται σε ανώτερα (αφού ο άνθρωπος αγαπάει, μπορεί και το νερό να αγαπάει κ.α.). Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και η Εκκλησία της Ελλάδος κατατάσσει την “Ελληνική Εταιρεία Προγεννητικής Αγωγής” στις αιρέσεις στον σχετικό κατάλογο στην ιστοσελίδα της!

Η διαπάλη με τον ανορθολογισμό και την ψευδο-επιστήμη είναι κάτι που μας αφορά όλους, καθώς αργά ή γρήγορα τον βρίσκουμε μπροστά μας, όπως δυστυχώς καταλάβαμε με την κρίση της πανδημίας. Παρόλο που τα αίτιά του είναι βαθύτερα, δεν είναι δυνατό το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας της χώρας να ρίχνει λάδι στη φωτιά, φέρνοντας σκοταδιστικές και αντι-επιστημονικές θέσεις μέσα στις σχολικές αίθουσες.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, κάτω από την κατακραυγή επιστημονικών και εκπαιδευτικών φορέων, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής αποφάσισε τελικά να αποσύρει τα βίντεο από τα σχολικά προγράμματα. Αυτό δεν αναιρεί το εγκληματικό σφάλμα στο οποίο υπέπεσαν.

Δυστυχώς, αυτή η ιστορία είναι μόνο ένα παράδειγμα για το πως καλλιεργείται ο ανορθολογισμός στα ελληνικά σχολεία, μέσα από τέτοιου είδους προγράμματα, εκδηλώσεις, αλλά ακόμα και από τα ίδια τα σχολικά εγχειρίδια. Είναι χρέος μας, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, και η επιστημονική κοινότητα να συγκρουστούμε με τέτοιου είδους αντιλήψεις, και να παλέψουμε ώστε τα παιδιά μας μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία να μαθαίνουν τους πραγματικούς νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας, να μπορούν να αντιλαμβάνονται την αντικειμενική πραγματικότητα, και να απαλλάσσονται από προκαταλήψεις, μεταφυσική και δεισιδαιμονίες.