Πώς Θρησκευτικά, προσφυγικό «δένουν» Εκκλησία – Κράτος

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ

«Η ύπαρξη μιας δομημένης, λειτουργικής σχέσης ανάμεσα στον κ. Ιερώνυμο και τον Αλέξη Τσίπρα συμβάλλει ώστε η συνεργασία κράτους – Εκκλησίας, όπως ενδεικτικά στο προσφυγικό, και η λήψη των αποφάσεων να γίνεται προς όφελος όλων και σε συναινετικό πλαίσιο», δηλώνει στην «Κ» υψηλόβαθμη εκκλησιαστική πηγή, για να ερμηνεύσει την ψυχραιμία της Εκκλησίας στο «τελεσίγραφο» του υπ. Παιδείας Νίκου Φίλη (με τη συνέντευξή του στην «Κ» της περασμένης Κυριακής) ότι η αναμόρφωση των Θρησκευτικών, που πλέον θα προσανατολιστεί προς τη θρησκειολογία, είναι προϋπόθεση για να παραμείνουν υποχρεωτικό μάθημα. Αλλιώς θα μετατραπούν σε προαιρετικό, δηλαδή μόνο για όσους μαθητές το επιθυμούν.

Η Εκκλησία κάνει λόγο για ιδεοληπτικές ξιφομαχίες του κ. Φίλη ώστε να ικανοποιήσει το ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο ίδιος ο κ. Ιερώνυμος έχει δηλώσει προς πάσα κατεύθυνση ότι «καταβάλλονται προσπάθειες από κάθε μέρος να μπούμε στο περιθώριο, ότι δεν είμαστε αποδεκτοί σε πολλές θέσεις της λειτουργίας του κράτους».

Ειδικότερα, η όξυνση του προσφυγικού προβλήματος στην Ελλάδα επιβάλλει τη σύμπλευση όλων όσοι μπορούν να βοηθήσουν την κυβέρνηση, που ασθμαίνει υπό την πίεση της δημοσιονομικής κρίσης, την έλλειψη σχεδιασμού και τη γραφειοκρατική ύπνωση του κρατικού μηχανισμού. Για την αντιμετώπιση του προσφυγικού η κυβέρνηση θεωρεί απαραίτητη της συμβολή της Εκκλησίας, το κοινωνικό έργο της οποίας κρίνεται θεμελιώδες από την αρχή της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας. Πόσο μάλλον που «η Εκκλησία για το προσφυγικό πρόβλημα έχει ήδη ξεκινήσει σημαντικό έργο εδώ και έναν χρόνο, όταν ήταν μεταξύ των πρώτων που κατανόησε τις διαστάσεις που θα ελάμβανε», όπως ανέφερε στην «Κ» στενός συνεργάτης του κ. Ιερώνυμου. Ενδεικτικά, η Εκκλησία έχει «υιοθετήσει» το hotspot της Σάμου, ενώ υλοποιεί προγράμματα διανομής τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης σε όλη την επικράτεια.

Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η κυβέρνηση αναμένεται να ζητήσει μεγαλύτερη εμπλοκή της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση του προσφυγικού, θεωρείται αυτονόητο ότι δεν μπορεί να υπάρχουν… μονομερείς ενέργειες, όπως αυτή του κ. Φίλη για τα Θρησκευτικά. Μάλιστα, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος έχει προτείνει την προσθήκη στο τέλος κάθε σχολικού βιβλίου μερικών θρησκειολογικών κεφαλαίων, επιχειρώντας να συνθέσει την άποψη το μάθημα να παραμείνει ως έχει με την πρόταση για μετατόπιση του χαρακτήρα του σε περισσότερο θρησκειολογικό. Ως τελικό περιθώριο διαπραγμάτευσης έχει θέσει τρεις «κόκκινες γραμμές» στη συζήτηση με το υπ. Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών: την υποχρεωτικότητα του μαθήματος, την τήρηση των ωρών διδασκαλίας στο τρέχον πρόγραμμα και τον ορθόδοξο χαρακτήρα του. «Και αναμένουμε να τις τηρήσουμε», παρατηρεί με νόημα εκκλησιαστική πηγή.

Επίσης, η Εκκλησία θεωρεί μονομερή ενέργεια την αρνητική θέση του κ. Φίλη στις επισκέψεις μητροπολιτών και ιερέων στο σχολείο για συζήτηση με τους μαθητές. Δεν υποκαθιστούμε τους εκπαιδευτικούς, δεν συνδιδάσκουμε, δεν επιτηρούμε τους εκπαιδευτικούς. Απλώς μιλάμε με τους μαθητές», τονίζει στην «Κ» μητροπολίτης, απαντώντας στις αντίστοιχες επικρίσεις του υπουργείου.

Η θέση του υπουργείου

Στην άλλη όχθη, το υπ. Παιδείας θεωρεί την αναπροσαρμογή των Θρησκευτικών ανάγκη επιβεβλημένη από τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και όχι προϊόν ιδεοληψιών. Αλλωστε, η υιοθέτηση θεματικών κύκλων μέσω των οποίων οι μαθητές θα διδάσκονται στο μάθημα χριστιανισμό και ορθοδοξία, καθώς και άλλες θρησκείες, είναι η εκπαιδευτική πρόταση του Νέου Σχολείου, το οποίο ξεκίνησε να υλοποιείται πιλοτικά όχι από την τρέχουσα κυβέρνηση, αλλά από το 2011. Τα εν λόγω προγράμματα σπουδών για τα Θρησκευτικά Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου εγκρίθηκαν το 2010-2011, εφαρμόστηκαν πιλοτικά το 2012-13 και διευρύνθηκαν το 2013-14. Ωστόσο δεν προχώρησαν, με γενική δικαιολογία την έλλειψη κονδυλίων αλλά και ενστάσεις επί μαθημάτων, όπως της ΔΙΣ και μερίδας θεολόγων. «Πρόκειται για δύο διαφορετικά συστήματα θρησκευτικής αγωγής», λέει μέλος της Ιεραρχίας, σχολιάζοντας την πρόταση του Νέου Σχολείου. Από την πλευρά του υπουργείου, σε περίπου δύο μήνες το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πρώην Παιδαγωγικό) θα έχει καταθέσει την πρότασή του για τα Θρησκευτικά. Τελικά, ο άμεσος πολιτικός χρόνος θα κρίνει εάν η καλή, παρά τις όποιες ρηγματώσεις, σχέση Ιερώνυμου – Τσίπρα και ο κομβικός ρόλος της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση της κρίσης –με το προσφυγικό πρόβλημα να επιβαρύνει την κατάσταση– θα αποδειχθούν μικρά εμπόδια στην αποφασιστικότητα του κ. Φίλη για αλλαγές στα Θρησκευτικά.