Οι παραδοσιακές αίθουσες διδασκαλίας, αυτές μέσα στις οποίες σίγουρα μεγάλωσα και δίδαξα κι εγώ, πραγματικά δεν αγγίζουν πλέον το σημερινό παιδί. Όχι λόγω των εκπαιδευτικών, όχι επειδή ο δάσκαλος δεν κάνει καλή δουλειά, αλλά με τον τρόπο που είναι οργανωμένη εδώ και δεκαετίες. Η ιδέα ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα καθισμένα σε γραμμές κοιτάζοντας στο μπροστινό μέρος της αίθουσας προς το δάσκαλο και τον πίνακα, είναι γνωστό ότι κρίθηκε αναποτελεσματική ήδη από το 1300, με απόδειξη έναν διάσημο πίνακα (Medieval University Classroom) που δείχνει πώς έμοιαζε μια τέτοια τάξη στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια την εποχή εκείνη. Και όταν τον κοιτάς, γελάς, γιατί υπάρχει μαθητής που κοιμάται, υπάρχουν μαθητές που μιλούν ο ένας στον άλλο και υπάρχει και ο φουκαράς ο καθηγητής στο μπροστινό μέρος του δωματίου που προσπαθεί να δώσει μια διάλεξη ελπίζοντας ότι ο κάθε μαθητής του κάτι θα μάθει. Έτσι, ο προβληματισμός μας πλέον είναι αν η δομή της τάξης είναι κάποια από τις αιτίες του κακού της ελληνικής (και όχι μόνο) εκπαίδευσης, αλλά και ποιες νέες δομές θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε ώστε να δημιουργήσουμε μια καλύτερη αίθουσα που θα την κάνει ενδιαφέρουσα στα μάτια των σημερινών «απαιτητικών» παιδιών.

Στην εκπαίδευση εργάζομαι 30 χρόνια. Μέσα στα χρόνια αυτά, προσπάθειες εκσυγχρονισμού υπήρξαν αλλά δεν ήταν κατά τη γνώμη μου ουσιώδεις, δεν ήταν τόσο καινοτόμες όσο μας τις παρουσίαζαν. Όλες οι προσπάθειες γίνονταν και συνεχίζουν να γίνονται επιδερμικά, ώστε να μην κλονιστεί το σύστημα που με τα πλοκάμια του δεν αφήνει να εξελιχτούν τα πράγματα με τον τρόπο που θα μπορούσαν να πάνε μπροστά. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Εδώ το θέμα μας είναι οι σχολικές αίθουσες.

Πριν κάποια χρόνια ο διαδραστικός πίνακας αντικατέστησε τον παραδοσιακό πίνακα κιμωλίας ή μαρκαδόρου και αμέσως διαπιστώθηκε ραγδαία μείωση της απόσπασης προσοχής των παιδιών, αύξηση του ενδιαφέροντός τους και τέλος βελτίωση της απόδοσής τους στα μαθήματα. Μετά από λίγο, το κείμενο του μαθήματος αντικαταστάθηκε (από πολλούς συναδέλφους) από διαφάνειες PowerPoint και You tube video, και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις που ο δάσκαλος είχε μεράκι, κάποια μαθήματα μετατράπηκαν σε screencast video lessons με αποτέλεσμα το παιδί να καλύπτει με μεγαλύτερη άνεση τα κενά του. Αν μέσα σε όλα αυτά, προσθέσουμε και τα Flash Cards με τα οποία ο κάθε μαθητής μελετάει αυτά που πρέπει, χωρίς να αποσπάται ο διαθέσιμος χρόνος του σε ανούσιες λεπτομέρειες και μάλιστα , ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ, χωρίς τη βοήθεια των γονιών του, κάνοντας και την αυτοαξιολόγησή του στο τέλος, τότε βλέπουμε έναν μαθητή να προσπαθεί μόνος του, να γίνεται απαιτητικός, να μαθαίνει να ανατρέχει στις πηγές της γνώσης κάτω από τη στενή καθοδήγηση του δασκάλου του και να συνεργάζεται με τους συμμαθητές του εποικοδομητικά.

Για να πετύχει όμως ο δάσκαλος αυτό το τελευταίο, θα πρέπει να εγκαταλείψει την ιδέα της παραδοσιακής τοποθέτησης των θρανίων σε σειρές και στήλες και θα πρέπει να τα οργανώσει σε τραπέζια εργασίας, τοποθετώντας τους μαθητές ανά 4 και δίνοντάς τους την ευκαιρία να κάνουν κάτι που έλειπε παντελώς από την παραδοσιακή τάξη. ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΟΥΝ μεταξύ τους, και ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΟΥΝ. Αυτά βέβαια για να έχουν αποτέλεσμα θα πρέπει να εφαρμόζονται μεθοδικά και εντατικά, γιατί πολλοί συνάδελφοι τοποθετούν τα παιδιά σε ομάδες αλλά χωρίς να τους δίνουν την ευκαιρία να συνεργάζονται.

Τέλος, για να έχουμε αποτελεσματική εκπαίδευση και τα παιδιά να έρχονται κυριολεκτικά ευχάριστα στο σχολείο, θα πρέπει να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο. Θα πρέπει τα παιδιά να έχουν τη δυνατότητα να φέρνουν στο σχολείο τα laptop που έχουν ή τα iPads, ή ακόμη και τα smartphones. Στο χέρι μας είναι να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι όλα αυτά τα gadgets είναι εργαλεία μάθησης. Θα πρέπει να τους δείξουμε λοιπόν, τον τρόπο που θα πρέπει να τα χρησιμοποιούν. Αυτά που ακούμε ότι κάποια παιδιά χρησιμοποιούν όλη αυτήν την τεχνολογία μόνο για να παίζουν, οφείλεται σε κακή ενημέρωση των παιδιών αυτών και φυσικά στο δικό μας φόβο που τους τον μεταδίδουμε. Όλα αυτά όμως για να γίνουν πραγματικότητα, θα πρέπει να αποφασίσουμε πρώτα εμείς οι εκπαιδευτικοί να ξεβολευτούμε αρκετά, να επιμορφωθούμε, να παρουσιάσουμε καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους με πολλή φαντασία και να προσαρμόσουμε ανάλογα τον τρόπο διδασκαλίας μας σε σύγχρονα εκπαιδευτικά πρότυπα. Τέλος πάντων να μην ξεχνάμε ότι αντικείμενο της εργασίας μας είναι το παιδί και είμαστε υποχρεωμένοι να προσαρμοζόμαστε εμείς, στο μέτρο του ορθού, στην εποχή των παιδιών και όχι να αναγκάζουμε τα παιδιά να υποχωρούν στον παλαιολιθικό δικό μας τρόπο εκπαίδευσης, γιατί τότε δε θα μιλάμε πια για πρόοδο, αλλά για επικίνδυνη στασιμότητα.

Ν.Φ