Ἐν Κυθήροις τῇ 19ῃ Δεκεμβρίου 2016
Ἀριθ. Πρωτ.: 652
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
(ὑπ’ ἀριθ. 150/2016)
Πρός
Τόν Ἱερόν Κλῆρον καί
τόν Χριστώνυμον Λαόν
τῆς καθ΄ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων
«Ποιμένες τό θαῦμα ἀνακηρύττουσι˙
Μάγοι ἐξ ἀνατολῶν, ἐν Βηθλεέμ δῶρα προσάγουσιν˙
ἡμεῖς δέ τόν αἶνον ἀναξίοις χείλεσιν,
ἀγγελικῶς αὐτῷ προσάγομεν˙
δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καί ἐπί γῆς εἰρήνη …»
(Ἑόρτιον ἰδιόμελον Χριστουγέννων)

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ Ἁγία καί μεγάλη Δεσποτική ἑορτή τῶν Χριστουγέννων σήμερα καί ἡ παροῦσα Κυριακή εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου ἀφιερωμένη εἰς τό μεγάλο κοσμοσωτήριο καί κοσμοχαρμόσυνο γεγονός τῆς Θείας Γεννήσεως τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κατά τό Τυπικό τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας δέν ψάλλουμε κανένα ἀπό τά Ἀναστάσιμα τροπάρια καί ὕμνους, ὅπως γίνεται κάθε Κυριακή, παρά μόνον ὅλους τούς ἱερούς Χριστουγεννιάτικους ὕμνους καί τά ἱερά Χριστουγεννιάτικα Ἀναγνώσματα.

Ἀπό τούς ἱερούς Εὐαγγελιστάς Ματθαῖον καί Λουκᾶν, πού ἀναφέρονται εἰς τό πανίερο καί πανύμνητο γεγονός τῆς ὑπερθαύμαστης Θείας Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θείου Λυτρωτοῦ μας, θά ἀκούσωμε τίς θεῖες Ἀγγελικές μελῳδίες καί τά εὐλαβικά λόγια τῶν ἁπλοϊκῶν ποιμένων τῆς Βηθλεέμ, κατά τήν ἅγια καί πάμφωτη Χριστουγεννιάτικη Νύκτα, ὁπότε «ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ ἡνώθησαν, τεχθέντος τοῦ Χριστοῦ»˙ «σπήλαιον καί φάτνη ὑπεδέξαντο αὐτόν˙ ποιμένες τό θαῦμα ἀνακηρύττουσι˙ Μάγοι ἐξ ἀνατολῶν, ἐν Βηθλεέμ δῶρα προσάγουσιν˙ ἡμεῖς δέ τόν αἶνον ἀναξίοις χείλεσιν, ἀγγελικῶς αὐτῷ προσάγομεν˙ δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καί ἐπί γῆς εἰρήνη…».
Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, σχολιάζοντας τίς φράσεις τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ˙ «καί ἔτεκε (ἡ Θεοτόκος Μαρία) τόν υἱόν αὐτῆς τόν πρωτότοκον, καί ἐσπαργάνωσεν αὐτόν καί ἀνέκλινεν αὐτόν ἐν τῇ φάτνῃ» λέγει τά ἑξῆς˙ (τά ἀποδίδουμε εἰς τήν ἁπλῆν γλῶσσαν): «Πρωτότοκον υἱόν ἐδῶ ἐννοεῖ ὄχι τόν πρῶτο ἀνάμεσα εἰς τά ἀδέλφια, ἀλλά αὐτόν πού εἶναι καί πρῶτος καί μοναδικός. Γιατί ὑπάρχει καί τέτοιο εἶδος στίς ἔννοιες τοῦ πρωτοτόκου. Καί διότι ἡ Ἁγία Γραφή ἀποκαλεῖ καί ἐνίοτε πρῶτον τόν μόνον. Ὅπως τό Ἐγώ εἶμαι Θεός πρῶτος, καί μετά ἀπό ἐμένα δέν ὑπάρχει ἄλλος».
Καί ἑρμηνεύοντας ὁ ἅγιος Κύριλλος τήν φράσιν : «καί ἀνέκλινεν αὐτόν ἐν τῇ φάτνῃ» παρατηρεῖ ὅτι ὁ ἐνανθρωπήσας Κύριος καί Θεός μας, κατά τήν ἔνσαρκο Θεία Οἰκονομία Του διά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου, ἐπειδή «εὑρῆκε τόν ἄνθρωπο εἰς τήν κατάστασι τοῦ κτήνους (ἀπό ἠθικῆς καί πνευματικῆς ἀπόψεως), διά τοῦτο μέσα σέ φάτνη ἀλόγων τοποθετήθηκε σάν κάποια τροφή, διά νά ἐπανέλθωμε καί ἐπανεύρωμε τήν σύνεσιν, ἡ ὁποία πρέπει εἰς τόν ἄνθρωπον, ἀφοῦ ἀλλάξουμε τήν ζωή ἐκείνη, πού ταιριάζει μόνον εἰς τά κτήνη. Καί οἱ κτηνώδεις ὡς πρός τήν ψυχήν, συνεχίζει ὁ ἅγιος Κύριλλος, μέ τήν προσέγγισιν τῆς πνευματικῆς τραπέζης, τῆς φάτνης, ἄς εὕρωμε ὄχι πλέον χόρτον, ἀλλά ἄρτον τόν ἐρχόμενον ἀπό τόν οὐρανόν, τό σῶμα τῆς ἀληθινῆς ζωῆς».
Εἰς τήν φάτνην τῶν ἀλόγων ζώων κατεδέχθη νά γεννηθῇ ὁ Θεάνθρωπος Κύριος καί εἰς τούς ἁπλοϊκούς βοσκούς τῆς Βηθλεέμ εὐαγγελίσθηκε ὁ ἄγγελος Κυρίου τό κοσμοχαρμόσυνο μήνυμα τῆς Θείας Γεννήσεώς Του. Καί ἐρωτᾶ ρητορικά ἕνας ἐκκλησιαστικός ἑρμηνευτής : «Διατί ὁ ἄγγελος δέν ἐπῆγε εἰς τά Ἱεροσόλυμα, δέν ἀνεζήτησε τούς γραμματεῖς καί τούς φαρισαίους, δέν εἰσῆλθε εἰς τήν συναγωγή τῶν Ἰουδαίων, ἀλλά εὑρῆκε ποιμένες – βοσκούς, οἱ ὁποῖοι διέμειναν εἰς τούς ἀγρούς των καί ἐφύλασσαν τό ποίμνιόν των, παραμένοντες μέ τήν σειράν των ἄγρυπνοι ὡρισμένες ὧρες τήν νύκτα, καί εἰς ἐκείνους μετέφερε τό εὐαγγέλιο τῆς χαρᾶς, τήν χαρμόσυνη εἴδησι τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ; Καί ὁ ἴδιος ἀπαντᾶ: Διότι ἐκεῖνοι μέν (οἱ γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι) ἦσαν διεφθαρμένοι καί ἐπρόκειτο νά τούς διαπεράση τό πριόνι τοῦ φθόνου, ἐνῶ (οἱ ποιμένες) ἦσαν ἄπλαστοι, ἄκακοι, ἐπιδιώκοντες μέ ἱερό ζῆλο τήν πολιτεία τῶν Πατριαρχῶν καί αὐτοῦ τοῦ Μωϋσέως. Γιατί καί αὐτοί ἦσαν ποιμένες».
Δέν ἦσαν σοφοί, οὔτε διακεκριμένοι μέ ὁποιοδήποτε τρόπο, ἀλλ’ οὔτε καί ἄνθρωποι ἐπιρροῆς ἦσαν οἱ ποιμένες αὐτοί, παρατηρεῖ κάποιος σύγχρονος ἑρμηνευτικός σχολιαστής. Ἐξελέγησαν μᾶλλον διά τήν πτωχείαν των καί τήν ἀφάνειάν των. Ὁ Παντοδύναμος Θεός ἐπιβλέπει μέ ἰδιαίτερη εὔνοια εἰς τούς ταπεινούς καί ἀσήμους. Ὁ ἄγγελος ἐμφανίσθηκε εἰς τούς ποιμένας, ὡσάν νά θέλῃ νά δείξῃ ὅτι ὁ Θεός τούς πτωχούς τοῦ κόσμου τούτου, αὐτούς οἱ ὁποῖοι μέ καρτερία καί ἐλπίδα πρός αὐτόν ὑπομένουν τήν πτωχείαν των, ἐξέλεξε ὡς κληρονόμους τῆς Βασιλείας του καί δι’ αὐτό καί τώρα τιμᾶ αὐτούς. Ἀλλά πρό παντός κατέστη ἤδη φανερόν, ὅτι ὁ Θεός δέν προσβλέπει μεροληπτικῶς εἰς πρόσωπα.
Ὅσον ἀφορᾶ δέ εἰς τήν ἑρμηνείαν τῆς φράσεως «καί δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς, καί ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν», ὁ μέν ἐκκλησιαστικός ἑρμηνευτής Εὐθύμιος Ζιγαβηνός λέγει : «Δόξαν Κυρίου νῦν θεῖον φῶς νόησον», ὁ δέ ἅγιος Ἀθανάσιος Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας τονίζει ὅτι ˙ «ἔστιν ὁ φόβος ἐκείνων (τῶν ποιμένων) οὐ κατά δειλίαν ψυχῆς, ἀλλά κατ’ ἐπίγνωσιν τῆς τῶν κρειττόνων παρουσίας».
Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας παρατηρεῖ ὅτι : «Πρέπει νά ἐννοήσωμε ὅτι ἀρχάγγελος ἦτο ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εὐηγγελίσθη εἰς τούς ποιμένας τήν (λυτρωτικήν) χαράν, ἀφοῦ κατῆλθε μαζί μέ τήν ὑπ’ αὐτόν στρατιάν διά νά κομίσῃ τά εὐαγγέλια χαρᾶς τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Καί τοῦτο παρότι προηγουμένως μονώτατος διελέγετο μέ αὐτούς, ἀφοῦ δέν ὑπέπιπτε εἰς τήν ἀντίληψίν των ἡ ὑπ’ αὐτόν στρατιά διά τό ἀόρατον τῆς φύσεως».
Οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι αἰνοῦν τόν Κύριον διά τά ἔργα αὐτοῦ, κατά τόν Προφητάνακτα Δαυΐδ (ψαλμ. ρμη’ 2 καί ἑξῆς), δοξολογοῦν δέ «τήν μίαν θεότητα διά τήν οἰκονομηθεῖσαν σωτηρίαν», κατά τόν ἑρμηνευτήν Ζιγαβηνόν.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος σημειώνει ὅτι ὁ Θεῖος Λυτρωτής μας Ἰησοῦς Χριστός «ἀφοῦ ἦλθε (μέ τήν ἐνανθρώπησίν Του) εἰς τό κατάλυμά μας καί εὗρε τήν ὕπαρξίν μας γεμάτη ρύπους καί ἀκαθαρσία, γυμνή, γεμάτη ἀπό αἵματα, τήν ἔθρεψε, τήν ἐνέδυσε μέ ἔνδυμα, πού δέν εἶναι δυνατόν νά εὑρεθῆ ἄλλο ὅμοιο. Ὁ ἴδιος ἔγινε στολή τῆς ὑπάρξεώς μας καί ὅπως τήν προσέλαβε εἰς τήν σάρκα Του, ἔτσι τήν ὡδήγησε εἰς τήν δόξαν. Δι’ αὐτήν ἔχει ἑτοιμασθῇ ἡ αἰώνια κληρονομία» (Ε.Π.Ε. 5, 210). «Ὁ Χριστός, ὅπως ἔλαβε μορφή δούλου μέ τήν σάρκωσιν, διότι διαφορετικά δέν θά τόν ἐδέχοντο οἱ ἄνθρωποι, ἔτσι προετοίμασε τά αὐτιά τῶν ἀνθρώπων διά τό μυστήριο τῆς σαρκώσεως μέ φωνήν δούλου (τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου), διά νά δυνηθοῦν πολλοί ἀπό τούς Ἰουδαίους νά ἀποδεχθοῦν τήν ἀλήθεια» (Ε.Π.Ε. 12, 670).


Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,xristougenna 2

Ἀσφαλῶς ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι τό ἔνδυμα τῆς Θεότητος, προκειμένου νά ἑνωθῇ ὁ Θεός μέ τόν ἄνθρωπον, μέ τό ἱερό Μυστήριο τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως. Καί ἀναμφιβόλως ὁ Πανάγιος Θεός ἐπέλεξε τούς ἁπλοϊκούς καί ταπεινούς ποιμένας – βοσκούς διά νά εὐαγγελισθῇ διά τοῦ Ἀγγέλου Του εἰς τήν ἀνθρωπότητα καί τόν κόσμον ὅλον «χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ˙ ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ, ὅς ἔστι Χριστός Κύριος ἐν πόλει Δαυΐδ». Δέν θά ἔπρεπε τό θεϊκόν αὐτό ἔνδυμα τῆς ταπεινοφροσύνης νά τό φέρῳμε ὅλοι μας εἰς τήν ὕπαρξίν μας διά νά πραγματοποιηθῇ ἡ ἕνωσις καί προσέγγισις ἐπιγείων καί ἐπουρανίων;
Ἀφοῦ ὁ Κύριος καί Θεός ἡμῶν «ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι χάριν», ἄς ἀγαπήσωμε τήν ὑψοποιόν ταπείνωσιν, τό ταπεινό φρόνημα καί γενικώτερα τήν ἁπλῆ ταπεινή ζωή, χωρίς αὐτό νά ὑποδηλώνη τόν ταπεινωμένο ἀπό τό περιβάλλον του καί τήν ἁμαρτία ἄνθρωπο.
Εὐχόμενος δέ ἀπό καρδίας εὐλογημένο, εἰρηνικό τό ἅγιο Δωδεκαήμερο καί πᾶσαν παρά Κυρίου ἐπίσκεψιν καί εὐλογίαν ἐν χάριτι καί οἰκτιρμοῖς, τήν παροχήν τῶν θείων δωρημάτων εἰς ὅλους σας, καί ἰδιαιτέρως εἰς τούς ἐγγύς καί μακράν ταξιδεύοντας προσφιλεῖς μας ναυτικούς, ἀλλά καί εἰς τήν δοκιμαζομένην μαθητιῶσα, σπουδάζουσα, ἐργαζομένη καί στρατευομένη νεολαία τῆς πατρίδος μας, διατελῶ,
Μεθ’ ἑορτίων εὐχῶν καί ἀληθῶς ἐν Χριστῷ ἀγάπης καί τιμῆς
Ὁ Μητροπολίτης
†Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ