Μερικές σκέψεις για τα ανύπαρκτα Πειραματικά Επαγγελματικά Λύκεια.
Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης
Εκπαιδευτικός – Ερευνητής
Αντιπρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.
Αρχικά καταθέτουμε την άποψη ότι ο θεσμός των Πρότυπων Λυκείων, όπως εφαρμόζεται σήμερα, δεν είναι συμβατός με την Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Στα Πρότυπα επικρατεί το στοιχείο της αριστείας, η οποία αποτυπώνεται διαφορετικά στα Γενικά Λύκεια από τα Επαγγελματικά Λύκεια.
Τα Επαγγελματικά Λύκεια παρέχουν εκτός του απολυτηρίου και πτυχίο ειδικότητας γεγονός το οποίο τα διαφοροποιεί από τα Γενικά Λύκεια διότι εστιάζουν στην εφαρμοσμένη γνώση και τις δεξιότητες.
Ένας άλλος λόγος για τη μη εφαρμογή Πρότυπων Λυκείων στην Επαγγελματική Εκπαίδευση είναι ότι τα Πρότυπα λειτουργούν, κυρίως ως σχολεία αριστείας και ελάχιστα ως Πειραματικά.
Εάν όμως λάβουμε υπόψη ότι ο πειραματισμός, η έρευνα και η καινοτομία θα πρέπει να είναι τα βασικά συστατικά ενός Πειραματικού ΕΠΑ.Λ., τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι τα Πρότυπα δεν συνιστώνται για την Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Θεωρούμε επίσης ότι, η λειτουργία πειραματικών τμημάτων σε μη πειραματικά σχολεία, όπως προβλέπεται από το άρθρο 86 του Ν. 4610/2019 (ΦΕΚ 70 τ. Α΄ 7/5/2019) δεν μπορεί να εφαρμοστεί στα Πειραματικά Επαγγελματικά Λύκεια.
Ιστορική αναδρομή
Τα Πρότυπα Πειραματικά Επαγγελματικά Λύκεια εμφανίζονται για πρώτη φορά στο Ν. 3966/2011, άρθρο 51, παρ. 1γ, ο οποίος ψηφίσθηκε επί υπουργίας της κ. Άννας Διαμαντοπούλου.
Σύμφωνα με το άρθρο 51, παρ. 1γ μπορούσαν άμεσα να ορισθούν δύο Επαγγελματικά Λύκεια ως Πρότυπα Πειραματικά.
Μέχρι την αποχώρηση της υπουργού δεν ορίστηκε και δε λειτούργησε κανένα ΕΠΑ.Λ.
ως Πρότυπο Πειραματικό.
Τα Π.Π. ΕΠΑ.Λ. θεσμοθετούνται για δεύτερη φορά με το Ν. 4186/2013 ο οποίος ψηφίσθηκε επί υπουργίας Κων/νου Αρβανιτόπουλου.
Με το άρθρο 5, παρ. 3 δόθηκε η δυνατότητα ίδρυσης Πρότυπων Πειραματικών Επαγγελματικών Λυκείων χωρίς αριθμητικό περιορισμό, μάλιστα δε δόθηκε η δυνατότητα ίδρυσης Πρότυπων Πειραματικών Λυκείων Μαθητείας και από τον ΟΑΕΔ!!!
Η διαφορά με τον προηγούμενο Νόμο 3966/2011, εκτός αυτών που αναφέραμε, είναι ότι στο Ν. 3966/2011 προβλέπεται ορισμός ενώ στο Ν. 4186/2013 προβλέπεται ίδρυση.
Η διαφορά είναι δυσδιάκριτη αλλά ουσιαστική διότι, ορισμός σημαίνει ότι δύο από τα λειτουργούντα ΕΠΑ.Λ. ορίζονται ως Π.Π., ενώ ίδρυση σημαίνει ότι γίνονται εξαρχής νέα σχολεία, με νέο εκπαιδευτικό προσωπικό το οποίο θα στεγαστεί όπου θα προβλέπεται με την Υ.Α. της ίδρυσης.
Μέχρι την αποχώρηση του υπουργού κ. Αρβανιτόπουλου δεν ιδρύθηκε και δε λειτούργησε κανένα Π.Π. ΕΠΑ.Λ.
Σχετικά με τον θεσμό των Πειραματικών ΕΠΑ.Λ. ο π. Υπουργός παιδείας κ. Νίκος Φίλης δήλωσε σε συνέντευξή στις 26/11/2015 ότι ο θεσμός των πειραματικών σχολείων επεκτείνεται και στα ΕΠΑ.Λ.
Μέχρι την αποχώρηση του υπουργού κ. Φίλη δεν επεκτάθηκε ο θεσμός
και δεν ιδρύθηκε ή δεν ορίστηκε κανένα ΕΠΑ.Λ. ως Πειραματικό.
Στην περίοδο υφυπουργίας του κ. Δ. Μπαξεβανάκη, στον οποίο ανατέθηκαν αρμοδιότητες για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, έγιναν αρκετές αλλαγές στα ΕΠΑ.Λ., οι περισσότερες προς την θετική κατεύθυνση, αλλά μυστηριωδώς δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον για τα Πειραματικά ΕΠΑ.Λ.
Μέχρι την απομάκρυνσή του και την κατάργηση του υφυπουργείου δεν προχώρησε το θέμα των Πειραματικών ΕΠΑ.Λ.
Στον πρόσφατα ψηφισθέντα Νόμο 4610/2019 ο οποίος ψηφίστηκε πρόσφατα (Μέρος Γ΄ άρθρα 74 έως 97) περιλαμβάνονται διατάξεις που αφορούν τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία.
Στο άρθρο 75 ορίζονται ως Πειραματικά σχολεία Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια, Γενικά Λύκεια, Επαγγελματικά Λύκεια και Σ.Μ.Ε.Α.Ε.
Ακολουθεί κατάλογος κάθε είδους Πειραματικών σχολείων, πλην των Πειραματικών ΕΠΑ.Λ., διότι δεν έχει ιδρυθεί ποτέ κανένα.
Οι νέες ρυθμίσεις για τα Πειραματικά σχολεία κινούνται μέσα στα πλαίσια που ισχύουν μέχρι σήμερα με κάποιες επιμέρους διαφοροποιήσεις.
Σε ότι αφορά την επέκταση του θεσμού στα Επαγγελματικά Λύκεια δεν προβλέπονται ιδιαίτερες ρυθμίσεις συμβατές με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των Επαγγελματικών Λυκείων και οι οποίες υπήρξαν η κύρια αιτία να μην υλοποιηθεί ο θεσμός μέχρι σήμερα.
Για την ανάπτυξη και εδραίωση των Πειραματικών ΕΠΑ.Λ. είναι απαραίτητο να υπάρξει θεσμικό πλαίσιο, όχι κατ΄ ανάγκη ίδιο με εκείνο για τα σχολεία της Γενικής Εκπαίδευσης, διότι είναι διαφορετικός ο ρόλος του Λυκείου αυτού και το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών του.
Για τις όποιες ρυθμίσεις των Πειραματικών Επαγγελματικών Λυκείων θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας να ληφθούν υπόψη και τα εξής:
- Οι ειδικότητες οι οποίες θα λειτουργήσουν στα Πειραματικά ΕΠΑ.Λ. είναι απαραίτητο να είναι εναρμονισμένες με την τοπική οικονομία, με σκοπό να είναι ευκολότερη η άσκηση μαθητείας και η επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων.
- Η δοκιμαστική εισαγωγή νέων ειδικοτήτων πριν την ευρεία εφαρμογή τους για εντοπισμό προβλημάτων στο σχεδιασμό, αλλά και προσδιορισμό των εργαστηριακών απαιτήσεων.
- Η σύνδεση με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (με τη μορφή προβλεπόμενων συνεργασιών)
- Η δυνατότητα αξιοποίησης πόρων από ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα και η πιθανότητα ίδρυσης σχολικών συνεταιρισμών.
Οι τελευταίοι θα ήταν επίσης χρήσιμοι για την πρακτική των μαθητών αλλά και για την παρουσία των μονάδων στην τοπική κοινωνία.
Τα Πειραματικά ΕΠΑ.Λ. ως νέος θεσμός, μπορούν να τύχουν αξιοσημείωτης κοινοτικής επιδότησης εάν μάλιστα συμπεριλάβουν και τον θεσμό της μαθητείας.
Οι επιπλέον επιδοτήσεις θα φανούν χρήσιμες για την αγορά νέου εργαστηριακού εξοπλισμού, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών κ.λ.π.
Το Πρόγραμμα Μια Νέα Αρχή για τα ΕΠΑ.Λ. δεν έχει συμπεριλάβει οποιαδήποτε δράση για τα Πειραματικά ΕΠΑ.Λ.
- Για το εκπαιδευτικό προσωπικό, είναι απαραίτητη η μετατροπή, όχι ίδρυση, του σχολείου το οποίο θα λειτουργήσει ως Πειραματικό, προκειμένου να διασφαλιστεί η μη μετακίνηση εκπαιδευτικών.
Ο κίνδυνος απομάκρυνσης εκπαιδευτικών από το σχολείο τους, διότι αυτό θα λειτουργούσε ως Π.Π., υπήρξε το σπουδαιότερο εμπόδιο για την εφαρμογή του θεσμού.
Στην προκειμένη περίπτωση είναι απαραίτητο να διαφοροποιούνται τα κριτήρια για το εκπαιδευτικό προσωπικό, διότι δεν είναι το ίδιο σημαντική η ύπαρξη διδακτορικών ενώ τα στατιστικά στοιχεία (εκθέσεις ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ) δείχνουν ότι το υπάρχον προσωπικό είναι γενικά υψηλών προσόντων, τόσο επιστημονικά όσο και παιδαγωγικά.
Κάποιοι μεταφέρουν επίσης χρήσιμη εργασιακή – τεχνολογική εμπειρία από τον ιδιωτικό τομέα και κάποιοι άλλοι διαθέτουν μακρά εμπειρία στην σχολική εργαστηριακή διδασκαλία.
Σημαντικός παράγων επιτυχίας αποτελεί η δυνατότητα διασφάλισης οργανικών θέσεων και όχι εφαρμογή των θέσεων θητείας.
Για το εκπαιδευτικό προσωπικό, θα μπορούσε επίσης να προβλεφτεί διαφοροποίηση του διδακτικού τους ωραρίου από εκείνο των εκπαιδευτικών των υπολοίπων ΕΠΑ.Λ..
- Το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας του ΕΠΑ.Λ. θα μπορούσε να συμπεριλάβει και το θεσμό της μαθητείας προκειμένου να υπάρξει ένα στάδιο μελέτης και έρευνας για τις ειδικότητες στις οποίες εφαρμόζεται η μαθητεία προκειμένου να γίνονται οι απαραίτητες βελτιώσεις και προσαρμογές.
- Στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση τα σχολικά συγκροτήματα δεν αποτελούν απλή περίπτωση συγκατοίκησης μονάδων αλλά αλληλεπιδρούν μέσω των ειδικοτήτων που προσφέρουν αλλά και – κυρίως – μέσω των Εργαστηριακών Κέντρων που τα εξυπηρετούν.
Μεγάλο μέρος του προγράμματος είναι εργαστηριακό, όπως άλλωστε θα έπρεπε, οπότε ο πειραματικός χαρακτήρας δεν μπορεί να διασφαλιστεί από ανεξάρτητες σχολικές μονάδες που χαρακτηρίζονται Πειραματικά ΕΠΑ.Λ.
Μέρος του προγράμματος σπουδών επίσης, διεκπεραιώνεται με την ανάθεση διδασκαλίας σε εκπαιδευτικούς οι οποίοι διδάσκουν σε ΕΠΑ.Λ. και ταυτόχρονα σε Ε.Κ.
Ακόμα και αν ένα τέτοιο πλαίσιο μπορούσε να λειτουργήσει σε κάποιες περιπτώσεις, δεν είναι χαρακτηριστικό της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και επομένως δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τις ανάγκες που αναπτύχθηκαν παραπάνω.
Θεωρούμε ότι ένα Πειραματικό ΕΠΑ.Λ. δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ένα Πειραματικό Εργαστηριακό Κέντρο ενώ δεν είναι σκόπιμη η λειτουργία των δύο σε ένα συγκρότημα που συμμετέχουν και μονάδες που δεν είναι πειραματικές.
Προτείνεται κατά συνέπεια η λειτουργία «πειραματικών συγκροτημάτων» με τουλάχιστον δύο Πειραματικά ΕΠΑ.Λ. και ένα Πειραματικό Ε.Κ.
Δεν αποκλείονται βέβαια οι περιπτώσεις ενός συγκροτήματος με ένα ΕΠΑ.Λ. και ένα Ε.Κ.
Είναι αυτονόητο ότι το συγκρότημα που θα επιλεγεί να μετατραπεί σε Πειραματικό, θα έχει κατάλληλη κτιριακή και εργαστηριακή υποδομή.
Με τα στοιχεία που αναφέραμε είναι προφανές ότι ο θεσμός των Πειραματικών σχολείων στην Επαγγελματική Εκπαίδευση δεν μπορεί διέπεται από το ίδιο πλαίσιο με τον αντίστοιχο της Γενικής Εκπαίδευσης και χρειάζεται ένα διαφορετικό για να λειτουργήσει.
Αυτό βέβαια προϋποθέτει πολιτική βούληση, μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, ενδελεχή σχεδιασμό και καθεστώς ηρεμίας στην εκπαίδευση το οποίο επί του παρόντος δεν υπάρχει.
Τα τύμπανα της αναταραχής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση έχουν αρχίσει να ηχούν από τη συνήθη αιτία, τον τρόπο εισαγωγής στα πανεπιστήμια.
Θα σταματήσει κάποτε αυτή η μάστιγα;
Θα παρθούν κάποτε οι απαραίτητες πολιτικές ή θα συνεχιστεί το κυνήγι του πανεπιστημιακού πτυχίου με το βαρύ τίμημα που έχουμε ως ελληνική κοινωνία;
Ίδωμεν
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
