Αντιρρήσεις στο νέο σχέδιο νόμου για και κυρίως όσον αφορά στο μοντέλο διοίκησης των ιδρυμάτων εκφράζουν οι , και ζητούν παράταση στο χρόνο διαβούλευσης.

Σύμφωνα με το ΕΘΝΟΣ, τα θέματα αυτά θα τεθούν σήμερα το μεσημέρι και στην υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως, η οποία θα συζητήσει μαζί τους για τις λεπτομέρειες του νομοσχεδίου. Πανεπιστημιακοί εκφράζουν την άποψη ότι το σχέδιο του υπουργείου «συντρίβει ακαδημαϊκά και διοικητικά το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο» και ζητούν σοβαρές βελτιώσεις πριν αυτό κατατεθεί στη Βουλή.

Οι πρυτάνεις σε έκτακτη Σύνοδο με αποκλειστικό θέμα της συνεδρίασης το νομοσχέδιο υπογράμμισαν ότι «η συζήτηση που έχει προηγηθεί μέχρι την κατάθεση του ν/σ αφορούσε μόνο μέρη του τα οποία, όπως έχει διαπιστωθεί, καλύπτουν σημαντικά θέματα με πολλές επιμέρους βελτιώσεις, όπως, ενδεικτικά, θέματα των ΕΛΚΕ, προώθησης της έρευνας, των προγραμμάτων σπουδών, της εξωστρέφειας των Ελληνικών Πανεπιστημίων κ.α.».

Η ανακοίνωση των πρυτάνεων

Μείζον θέμα που απασχόλησε τη Σύνοδο αποτέλεσε το μοντέλο διοίκησης των Πανεπιστημίων και αναπτύχθηκε προβληματισμός όσον αφορά τον ρόλο των προτεινόμενων Συμβουλίων Διοίκησης και το αυτοδιοίκητο. Οι πρυτάνεις εξέφρασαν την ανησυχία τους, λόγω της ανάγκης για συζήτηση μιας πληθώρας θεμάτων που απαιτούν ενδελεχή εξέταση μέσα σε ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο, ενώ ήδη οι επιτροπές της συνόδου επεξεργάζονται πυρετωδώς επιμέρους ενότητες του ν/σ για να αντιμετωπιστούν ουσιαστικές διαφωνίες και τεχνικές ασάφειες. Επιπλέον, το στενό χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί δεν έχει ακόμη επιτρέψει τις απαραίτητες συζητήσεις στα όργανα των Πανεπιστημίων.

Είναι συνεπώς απολύτως απαραίτητη, και θα τεθεί επιτακτικά στην προγραμματισμένη συνάντηση με την Υπουργό, η εύλογη παράταση του χρόνου διαβούλευσης με τις διοικήσεις των Πανεπιστημίων. Η Σύνοδος εκφράζει την ανησυχία της πως κάθε ακαμψία και έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου θα προκαλέσει μεγάλη ζημία στην πρόοδο των πανεπιστημίων.

Ανακοίνωση Συγκλήτου Πανεπιστημίου Κρήτης

1. Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου το Υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να επαναφέρει έναν θεσμό, το Συμβούλιο Διοίκησης, το οποίο σε μία άλλη μορφή (Συμβούλιο Ιδρύματος) δοκιμάστηκε στην πράξη μέσω του νόμου Διαμαντοπούλου του 2011 και απέτυχε.

2. Το σύγχρονο ελληνικό πανεπιστήμιο μετά τη μεταπολίτευση και ιδιαίτερα μετά την ψήφιση του νόμου πλαισίου του 1982, οικοδομήθηκε πάνω στις αρχές του (συνταγματικά κατοχυρωμένου) αυτοδιοίκητου, της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της δημοκρατικής οργάνωσης της ακαδημαϊκής ζωής και της συνεπαγόμενης αντιπροσωπευτικότητας και λογοδοσίας. Βασικό συστατικό στοιχείο της δημοκρατικής λειτουργίας των πανεπιστημίων είναι η εκλογή των μονοπρόσωπων (Πρόεδρος Τμήματος, Κοσμήτορας Σχολής) και συλλογικών (Σύγκλητος, Πρυτανικό Συμβούλιο) οργάνων με καθολική ψηφοφορία από τα μέλη των αντίστοιχων σωμάτων.

3. Με το νέο νομοσχέδιο οι παραπάνω αρχές καταστρατηγούνται. Η δημοκρατικά εκλεγμένη Σύγκλητος υποβαθμίζεται (ο ρόλος της περιορίζεται στα ακαδημαϊκά θέματα) και στη θέση της θεσμοθετείται ένα ολιγομελές όργανο, το Συμβούλιο Διοίκησης, με υπερεξουσίες. Πέντε από τα έντεκα μέλη του οργάνου (τα εξωτερικά) διορίζονται, ενώ το σώμα επιφορτίζεται με την αρμοδιότητα να διορίζει (και να παύει) τον Πρύτανη, τους Αντιπρυτάνεις και τους Κοσμήτορες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η αντιπροσωπευτικότητα του οργάνου αυτού και η δημοκρατική νομιμοποίηση του από την πανεπιστημιακή κοινότητα την οποία εκπροσωπεί ακυρώνεται, καθιστώντας το όργανο αυτό ευάλωτο στη διαπλοκή τόσο εντός (αδιαφανείς συναλλαγές) όσο και εκτός (με κέντρα εξουσίας και οικονομικά ή άλλα συμφέροντα) του Πανεπιστημίου. Επί της ουσίας ένα ολιγομελές, μη δημοκρατικά νομιμοποιημένο σώμα θα διαφεντεύει τις τύχες του πανεπιστημίου και θα παίρνει όλες τις κρίσιμες αποφάσεις για την πορεία του, ερήμην των μελών του.

4. Ο νόμος 4692/2020, ο οποίος εκπονήθηκε από τη σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, ισχύει σήμερα και προβλέπει την εκλογή με καθολική ψηφοφορία σχήματος Πρύτανη και Αντιπρυτάνεων μας βρίσκει σύμφωνους και δεν χρήζει αλλαγής. Το ίδιο ισχύει και με την τρέχουσα σύνθεση της Συγκλήτου στην οποία εκτός από τα μέλη του Πρυτανικού Συμβουλίου, συμμετέχουν και οι δημοκρατικά εκλεγμένοι με καθολική ψηφοφορία από τα αντίστοιχα όργανα Κοσμήτορες των Σχολών, Πρόεδροι των Τμημάτων, και εκπρόσωποι από όλες τις άλλες συνιστώσες της πανεπιστημιακής κοινότητας. Ως τέτοια, η Σύγκλητος αποτελεί το καταλληλότερο σώμα για να λαμβάνει τις κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον του Πανεπιστημίου.

5. Εάν θεσμοθετηθεί το Συμβούλιο Διοίκησης θα πρέπει το σύνολο των μελών του να είναι εσωτερικά, να εκλέγονται από τη Σύγκλητο και να έχει είτε συμβουλευτικό χαρακτήρα, είτε να αναλάβει πολύ συγκεκριμένες, μη ανταγωνιστικές προς τη Σύγκλητο, λειτουργίες.

6. Η πρόβλεψη του άρθρου 21 σύμφωνα με την οποία η ίδρυση, συγχώνευση και κατάργηση ακαδημαϊκής μονάδας πραγματοποιείται με προεδρικό διάταγμα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Συγκλήτου, καταργεί στην πράξη το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων.

7. Με τις διατάξεις του άρθρου 26 οι αρμοδιότητες των εκλεγμένων Προέδρων των Τμημάτων αποψιλώνονται και μεταφέρονται στους διορισμένους Κοσμήτορες των Σχολών, ενώ υπάρχουν και επικαλύψεις αρμοδιοτήτων μεταξύ Τμημάτων και Κοσμητείας.

8. O ανώτερος υπάλληλος που θα προΐσταται των υπηρεσιών του πανεπιστημίου θα πρέπει να εκλέγεται από την Σύγκλητο και να λογοδοτεί στα συλλογικά όργανα του πανεπιστημίου (Σύγκλητος, Πρυτανικό Συμβούλιο).

9. Θεσπίζεται πληθώρα νέων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών χωρίς πρόνοια για την αύξηση του αριθμού των μελών ΔΕΠ και του διοικητικού προσωπικού που θα τα υποστηρίξει, και τη βελτίωση των υποδομών.

10. Το νομοσχέδιο θεσμοθετεί σειρά νέων δομών (ΜΟΔΙΠ, Μονάδα Στρατηγικού Σχεδιασμού, Μονάδα Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Μονάδα Ασφάλειας και Προστασίας κ.λπ.) χωρίς πρόβλεψη για τη στελέχωσή τους και χωρίς αύξηση του προϋπολογισμού. Τα ιδρύματα χρειάζονται άμεση ενίσχυση σε διοικητικό και τεχνικό προσωπικό και αύξηση της χρηματοδότησης για να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες.

11. Οι κατ’ ελάχιστον διδακτικές απαιτήσεις των διδασκόντων πρέπει να συμπεριλαμβάνουν και τη διδασκαλία σε ΠΜΣ (στο νέο Ν/Σ αφορούν αποκλειστικά στον 1ο κύκλο σπουδών).

12. Στις μεταπτυχιακές σπουδές εισάγονται πληθώρα νέων τίτλων σπουδών (επαγγελματικά, βιομηχανικά κ.λπ.) που μπορούν να οδηγήσουν τις μεταπτυχιακές σπουδές σε απορρύθμιση. Στις διατάξεις για τα μεταπτυχιακά θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι κάθε Τμήμα θα παρέχει τουλάχιστον ένα δωρεάν πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών και οι αμοιβές των διδασκόντων σε μεταπτυχιακά με δίδακτρα θα γίνονται με ενιαίο τρόπο.

13. Η κατάργηση της μονιμότητας στη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή και η στέρηση της δυνατότητας χορήγησης επιστημονικής άδειας δεν μας βρίσκουν σύμφωνους.

14. Οι διατάξεις του νόμου που δίδουν μεγαλύτερη ευελιξία στις επιλογές των φοιτητών (διεπιστημονικά προγράμματα σπουδών, διπλά προγράμματα σπουδών και προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης) μας βρίσκουν σύμφωνους, με την προϋπόθεση ότι για κάθε νέο πρόγραμμα θα καθορίζονται πλήρως τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων.

15. Η θέσπιση του προγράμματος εσωτερικής κινητικότητας των φοιτητών, με τις απαραίτητες ρυθμίσεις, και του πιστοποιητικού ψηφιακών δεξιοτήτων μας βρίσκει σύμφωνους.

16. Εκφράζουμε την σοβαρή επιφύλαξή μας για τη θέσπιση Τμημάτων Εφαρμοσμένων Επιστημών και Τεχνολογίας μικρότερης διάρκειας και Προγραμμάτων Σύντομης Διάρκειας τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στον κατακερματισμό των προγραμμάτων σπουδών των πανεπιστημίων και υποβάθμιση της ποιότητας.

17. Οι διατάξεις για την πρακτική άσκηση των φοιτητών θα δημιουργήσουν ανυπέρβλητες δυσκολίες, ιδιαίτερα σε τμήματα όπου η πρακτική άσκηση είναι υποχρεωτική, καθώς προβλέπουν ότι το 80% της αποζημίωσης των φοιτητών θα καλύπτεται από τους φορείς.

18. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υλοποίησης του σχεδίου νόμου λόγω κατάργησης διατάξεων του ν. 4009/2011 και 4485/2017 χωρίς την ύπαρξη μεταβατικών διατάξεων.

19. Στη βάση των παραπάνω, ζητάμε τη ριζική αναδιαμόρφωση του νομοσχεδίου μετά από ουσιαστική διαβούλευση με την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ανακοίνωση Συγκλήτου πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην έκτακτη Συνεδρία της αριθμ.1132/03-06-2022, συζήτησε διεξοδικά το σχέδιο νόμου «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα».

 

Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο προτάσσει τις επιταγές της αγοράς στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη δομή, τη φυσιογνωμία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ελληνικών Α.Ε.Ι.. Ενδεικτικό της φιλοσοφίας που διέπει το εν λόγω σχέδιο είναι το γεγονός ότι μέσα σε 400 σελίδες δεν υπάρχει πουθενά αναφορά του ανθρωπιστικού χαρακτήρα του Πανεπιστημίου ή ιδιαίτερη μνεία στην ισότητα των φύλων. Το μέτρα που προτείνονται κατατείνουν στην κατάργηση του αυτοδιοίκητου, την «πειθαρχικοποίηση» της λειτουργίας των οργάνων και τη συρρίκνωση του δημοσίου Πανεπιστημίου με καταργήσεις, συγχωνεύσεις και απορροφήσεις μονάδων, χωρίς καμία αναπτυξιακή αναφορά και προοπτική. Κατ’ αρχάς, επισημαίνουμε ότι μεγάλο μέρος των προτεινόμενων διατάξεων, και ιδιαίτερα το κεφάλαιο Β’ του σχεδίου (όργανα διοίκησης), δεν έχουν καν παρουσιασθεί από την ηγεσία του ΥΠΑΙΘ στις πρόσφατες τακτικές και έκτακτες Συνόδους Πρυτάνεων. Πρόκειται για ένα κείμενο που τίθεται σε διαβούλευση για εξαιρετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα, με το πρόσχημα της εκπνοής της προθεσμίας που έχει δοθεί έως τις 30-6-2022. Σε ότι αφορά τα ειδικότερα μέτρα, παρατηρούμε τα εξής:

 

Το σχέδιο αποδεικνύεται «μοναδικά συγκεντρωτικό» στο διεθνές ακαδημαϊκό γίγνεσθαι. Σχεδόν όλες οι διαδικασίες ανάδειξης των οργάνων διοίκησης με εκλογές καταργούνται, περιστέλλεται η δημοκρατική λειτουργία των Πανεπιστημίων, καλλιεργείται η συναλλαγή στον τρόπο εκλογής των εξωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης και στην επιλογή του Πρύτανη και Κοσμητόρων· και αίρεται η νομιμοποίηση των μονοπρόσωπων οργάνων από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Ταυτόχρονα, συγκεντρώνονται σημαντικότατες αρμοδιότητες στο Συμβούλιο Διοίκησης εις βάρος της Συγκλήτου, με αποτέλεσμα το Πανεπιστήμιο να λειτουργεί πλέον ερήμην της ακαδημαϊκής κοινότητας. Η απελευθέρωση των αμοιβών των ΔΕΠ από τη συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και άλλα έργα, σε συνδυασμό με την αύξηση των ημερών απουσίας από 60 σε 100 ημέρες από τις υποχρεώσεις στο Πανεπιστήμιο (1/3 του χρόνου), θα καταστήσει το εκπαιδευτικό έργο στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών πάρεργο και θα υποβαθμίσει την ποιότητα των σπουδών.

Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των ιδιωτικών Κολλεγίων, τη μείωση των εισακτέων στα Τμήματα και την εφαρμογή της ΕΒΕ, το ελληνικό Πανεπιστήμιο κατεδαφίζεται εκ θεμελίων.

Με αίσθηση ευθύνης, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων καλεί το ΥΠΑΙΘ και την Κυβέρνηση να αποσύρουν αυτό το σχέδιο νόμου, που συντρίβει ακαδημαϊκά και διοικητικά το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο. Πιο συγκεκριμένα ζητάμε:

1. Την επαναφορά όλων των αρμοδιοτήτων της Συγκλήτου που αναφέρονται σε ακαδημαϊκά θέματα, την οικονομική διαχείριση, τις διοικητικές λειτουργίες και τις στρατηγικές ανάπτυξης των Ιδρυμάτων.

2. Την ακύρωση όλων των διατάξεων που καταργούν την εκλογή των Πρυτανικών Αρχών και Κοσμητόρων από την ακαδημαϊκή κοινότητα.

3. Την κατάργηση όλων των διοικητικών αρμοδιοτήτων που αποδίδονται στο Συμβούλιο Διοίκησης, προτείνοντας η λειτουργία του να έχει αποκλειστικά συμβουλευτικό χαρακτήρα, με κύρια εστίαση σε ζητήματα ανάπτυξης του Πανεπιστημίου.

4. Την ακύρωση όλων των μορφών ελαστικής εργασίας που επιβάλει το σχέδιο νόμου με την πολυδιάσπαση των προγραμμάτων σπουδών σε προπτυχιακό επίπεδο.

5. Τη διατήρηση της μονιμότητας στη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή, η οποία, εάν καταργηθεί, θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα επί της αρχής, σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, η μεγάλη ποικιλία διδασκόντων μακριά από το πρότυπο του αφοσιωμένου πανεπιστημιακού δασκάλου εγείρει τόσο ακαδημαϊκά ζητήματα όσο και ζητήματα διοίκησης, που υπονομεύουν το πρόταγμα της εκπαίδευσης ως δημόσιο αγαθό. Η Πολιτεία δεν πρέπει να αποποιηθεί των ευθυνών της και των οικονομικών υποχρεώσεών της προς το δημόσιο Πανεπιστήμιο, αλλά, αντίθετα, να εγγυηθεί το δικαίωμα των φοιτητών και φοιτητριών στην εκπαίδευση.