Πανελλήνιες: Πρόταση βελτίωσης του συστήματος των εξετάσεων

Πανελλήνιες: Ανοιχτή επιστολή προς την υπουργό παιδείας και τον πρωθυπουργό έστειλε το «Εμείς – πολιτική κίνηση κοινωνικού φιλελευθερισμού» σχετικά με το σύστημα των εξετάσεων. Στην επιστολή αναφέρουν τρόπους για να βελτιωθεί.

H επιστολή

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι,

Με αίσθημα ευθύνης συντάξαμε και σας στέλνουμε την επιστολή αυτή, επειδή διαπιστώνουμε την ανάγκη για τροποποιήσεις ή βελτιώσεις στις ρυθμίσεις σχετικά με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής στα ΑΕΙ (ΕΒΕ).

Η ΕΒΕ, όπως σας είναι γνωστό, άλλαξε το σύστημα εισαγωγής μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων των μαθητών ΓΕΛ και ΕΠΑΛ στα ΑΕΙ, στις ΑΕΑ, στις ΑΣΤΕ του Υπουργείου Τουρισμού, στις σχολές των ΑΣΕΙ και ΑΣΣΥ, στη ΣΣΑΣ, στις σχολές της Αστυνομικής και Πυροσβεστικής Ακαδημίας, στις ΑΕΝ, καθώς και στις Σχολές Δοκίμων Σημαιοφόρων Λιμενικού Σώματος και Λιμενοφυλάκων.

Κρίνουμε σκόπιμο εξαρχής να αναφέρουμε πως είμαστε θετικοί ως προς τη φιλοσοφία και τη σκοπιμότητα της ΕΒΕ. Η εισαγωγή σε σχολές των ΑΕΙ των υποψηφίων με βαθμολογίες πολύ κάτω του 10 είχε ως αποτέλεσμα η πλειονότητα αυτών να αδυνατούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα της σχολής τους. Επιπλέον, μας βρίσκει σύμφωνους και για ένα παιδαγωγικό και ως εκ τούτου πιο σημαντικό λόγο. Το μήνυμα που περνούσε η προηγούμενη διαδικασία εισαγωγής ήταν πως χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια στο Λύκειο οι υποψήφιοι πετύχαιναν τον στόχο τους να εισαχθούν στα ΑΕΙ. Αυτό είναι ένα εξαιρετικά λάθος μήνυμα ζωής για τους νέους μας, γιατί τίποτα δεν μπορείς να πετύχεις χωρίς να κοπιάσεις, χωρίς να δουλέψεις. Τέλος, είμαστε θετικοί γιατί η ΕΒΕ συνυπολογίζει και τον βαθμό δυσκολίας των θεμάτων κάθε χρόνου, σε αντίθεση με μια συγκεκριμένη και προκαθορισμένη αριθμητική βάση π.χ. 10.

Αναφορικά με τον τρόπο εφαρμογής της ΕΒΕ, στον Ν. 4777, αναφέρεται στο άρθρο 1, παρ. 2:
«Για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση λαμβάνονται υπόψη κατά σειρά: α) η ανά σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.), σύμφωνα με το άρθρο 4Β και β) το σύνολο των μορίων που συγκεντρώνει ο υποψήφιος στα τέσσερα (4) πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα του οικείου επιστημονικού πεδίου, σύμφωνα με το άρθρο 4Α. Για τον προσδιορισμό του συνόλου των μορίων κάθε υποψηφίου υπολογίζονται τα μαθήματα και οι οικείοι συντελεστές βαρύτητας».

Αναφέρεται επίσης:
«Για την εισαγωγή στις σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις του προηγούμενου εδαφίου απαιτείται η επίτευξη της Ε.Β.Ε. του ειδικού μαθήματος ή των ειδικών μαθημάτων ή πρακτικών δοκιμασιών της σχολής, τμήματος ή εισαγωγικής κατεύθυνσης, καθώς και της Ε.Β.Ε. της σχολής, τμήματος ή εισαγωγικής κατεύθυνσης, σύμφωνα με το άρθρο 4Β. Για τον υπολογισμό της συνολικής βαθμολογίας των υποψηφίων, προστίθεται στη βαθμολογία των τεσσάρων (4) πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων της περ. β ́ η βαθμολογία που προκύπτει από το γινόμενο του βαθμού του ειδικού μαθήματος ή των ειδικών μαθημάτων ή των πρακτικών δοκιμασιών με τον αντίστοιχο συντελεστή βαρύτητας, με την επιφύλαξη του άρθρου 19 του ν. 4559/2018 (Α ́ 142)».
(Η υπογράμμιση δική μας).

Στη συνέχεια, αναφέρεται στο άρθρο 2, παρ. 1:

«… Για τη διαπίστωση της συνδρομής της προϋπόθεσης αυτής, συγκρίνεται η ανά σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση Ε.Β.Ε., όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με το παρόν, με τον μέσο όρο που συγκέντρωσε ο υποψήφιος στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη και κατά το στάδιο αυτό οι συντελεστές βαρύτητας των μαθημάτων».
(Η υπογράμμιση δική μας).

Μετά τη διεξαγωγή των πανελλαδικών εξετάσεων και εξαιτίας του τρόπου εφαρμογής της ΕΒΕ όπως νομοθετήθηκε, έγιναν ορατές αντινομίες και αντιφάσεις που αλλοιώνουν δομικά τον θεσμό πλήττοντας έτσι τις αξιοκρατικές διαδικασίες αναφορικά με τη δυνατότητα επιλογής σχολής των υποψηφίων. Αυτό μειώνει την αξιοπιστία του.

Πιο αναλυτικά, υποψήφιοι που συγκεντρώνουν λιγότερα μόρια, μπορεί εξαιτίας της ΕΒΕ να πετύχουν το όριο για μία σχολή και να τη δηλώσουν, αντίθετα υποψήφιοι που συγκεντρώνουν περισσότερα μόρια, μπορεί εξαιτίας της ΕΒΕ να μην πετύχουν το όριο για την ίδια σχολή και έτσι να μην έχουν δικαίωμα να τη δηλώσουν. Εμφανίζεται, δηλαδή, το παράδοξο, μαθητές με χειρότερες επιδόσεις να προηγούνται έναντι μαθητών με καλύτερες επιδόσεις. Ακολουθούν πίνακες ανά Επιστημονικό Πεδίο και Ειδικά Μαθήματα με τυχαία παραδείγματα που αφορούν έναν μόνο από τους άπειρους συνδυασμούς που προκύπτουν και αναδεικνύουν ένα μεγάλο αξιολογικό σφάλμα.

Πίνακας 1

Πίνακας 2.

Πίνακας 3.

Πίνακας 4.

Πίνακας 5.

Στους πίνακες 1 έως 4 φαίνεται στην πρώτη στήλη των βαθμών ο μαθητής Α να συγκεντρώνει περισσότερα μόρια από τον μαθητή Β με συνυπολογισμό των συντελεστών βαρύτητας του αντίστοιχου επιστημονικού πεδίου. Αντιθέτως, η ΕΒΕ του μαθητή Α είναι μικρότερη της ΕΒΕ της Σχολής, ενώ του μαθητή Β είναι μεγαλύτερη και τούτο επειδή κατά τον υπολογισμό της ΕΒΕ δεν λαμβάνονται υπόψη οι συντελεστές βαρύτητας. Ο μαθητής Α αδυνατεί να δηλώσει τη Σχολή της προτίμησής του, ενώ ο μαθητής Β με λιγότερα μόρια μπορεί να το κάνει.

Στον πίνακα 5, οι μαθητές Α και Β καλούνται να επιτύχουν ίση ή μεγαλύτερη επίδοση σε τρεις ΕΒΕ, μία για το σύνολο των μαθημάτων του επιστημονικού πεδίου και από μία για καθένα από τα ειδικά μαθήματα. Παρατηρούμε πως ο μαθητής Α συγκεντρώνει 2870 περισσότερα μόρια από τον μαθητή Β, όμως εξαιτίας της ΕΒΕ ενός εκ των δύο ειδικών μαθημάτων δεν έχει το δικαίωμα να δηλώσει τη σχολή της προτίμησής του.

Από τα παραπάνω προκύπτει πως:

Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι ο υπολογισμός της ΕΒΕ και ο υπολογισμός του συνόλου των μορίων γίνεται με διαφορετικά κριτήρια. Δημιουργούνται έτσι δύο βάσεις δεδομένων για τους υποψηφίους που λειτουργούν ως «ανταγωνιστικά φίλτρα επιλογής».
Πρώτο φίλτρο είναι η ΕΒΕ, στης οποίας τον υπολογισμό δεν λαμβάνονται υπόψη οι συντελεστές βαρύτητας και δεύτερο φίλτρο το σύνολο των μορίων εισαγωγής στον υπολογισμό του οποίου λαμβάνονται υπόψη.
Αυτή η αντινομία χρειάζεται να αρθεί.
Δημιουργήθηκαν μαθήματα ειδικής βαρύτητας, τα οποία η ΕΒΕ τα καθιστά πρακτικώς αποκλειστικό παράγοντα δυνατότητας επιλογής συγκεκριμένης σχολής, υποτιμώντας ασύμμετρα τις επιδόσεις στα μαθήματα του επιστημονικού πεδίου της ίδιας σχολής.

Η κριτική μας στη νομοθέτηση της ΕΒΕ συμπληρωματικά ασκείται σε δύο επίπεδα, πολιτικό και μεθοδολογικό, με το δεύτερο να προκύπτει εξαιτίας βασικών πολιτικών σφαλμάτων.

Σε πολιτικό επίπεδο:

ποτέ μέχρι σήμερα δεν ψηφίστηκε αλλαγή τέτοιου μεγέθους στο σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων 3 ½ μήνες πριν από τη διεξαγωγή τους, με αποτέλεσμα την ελλιπή ενημέρωση των υποψηφίων.
δεν υπήρξε ουσιαστική διαβούλευση με το σύνολο των πρυτανικών αρχών των ΑΕΙ της χώρας, πριν από την ψήφιση του εν λόγω νόμου, ώστε να γίνει αντιληπτή η βαρύτητα των ειδικών μαθημάτων καθώς και η σημασία της επιλογής του Συντελεστή Βαρύτητας επί της ΕΒΕ (0.7-1.1).

Αναφορικά με τη Μεθοδολογία:

πριν από την εισαγωγή του νόμου για ψήφιση στην Βουλή των Ελλήνων, δεν πραγματοποιήθηκε μία προσομοίωση του νέου συστήματος χρησιμοποιώντας ως βάση δεδομένων τα αποτελέσματα των υποψηφίων του 2020.

Η κριτική μας στην εφαρμογή της ΕΒΕ και στη διαχείριση των αποτελεσμάτων μετά την έκδοση των βαθμολογιών των πανελλαδικών εξετάσεων είναι κυρίως πολιτική και αφορά όχι τόσο τον έγκαιρο εντοπισμό του λάθους αλλά την πολιτική ατολμία σας να το αποδεχτείτε, όταν τα παραδείγματα των μαθητών που συγκέντρωναν περισσότερα μόρια και έμεναν έξω από σχολές σε σύγκριση με μαθητές με λιγότερα μόρια, είχαν πλέον ονοματεπώνυμο. Η πολιτική ευθύνη για το πλήγμα της αξιοπιστίας του θεσμού των πανελλαδικών εξετάσεων σας βαραίνει ακέραια, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού υποψήφιοι με λιγότερα μόρια «προηγούνται» των συνυποψηφίων τους με περισσότερα.

Ολόκληρη η πρόταση