Ο Ευστάθιος Αθ. Ζωγόπουλος, Δρ. Μηχανικός Ε.Μ.Π., Σύμβουλος Εκπαίδευσης ΠΕ82, παραθέτει σε άρθρο που απέστειλε στο σκέψεις, επισημάνσεις και προβληματισμούς αναφορικά με τις στα ΕΠΑΛ:

Στον., τώρα που στεγνώνει σιγά σιγά το μελάνι, (η μελάνη που γράφαμε παλαιότερα), στο πλαίσιο του ρόλου, των αρμοδιοτήτων και της ενασχόλησής μου με την Επαγγελματική Εκπαίδευση εδώ και 31 χρόνια ως εκπαιδευτικός, τα τελευταία 13 από αυτά ως Σύμβουλος Μηχανολόγων ΠΕ82, θα επιχειρήσουμε να παραθέσουμε και να καταθέσουμε ακολούθως ορισμένες σκέψεις, επισημάνσεις και προβληματισμούς που αφορούν στις ΕΠΑ.Λ..

Εισαγωγικά στοιχεία

Η Επαγγελματική Εκπαίδευση αποτελεί έναν από τους δύο πυλώνες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δίπλα σε αυτόν της Γενικής. Η εκπαίδευση στα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) παρουσιάζει διαφοροποιήσεις σε σχέση με την εκπαίδευση στα Γενικά Λύκεια (ΓΕ.Λ.).

Οι διαφοροποιήσεις αυτές κατά βάση οφείλονται στα διαφορετικά χαρακτηριστικά του μαθητικού πληθυσμού που ακολουθεί αυτόν τον τύπο σχολείων, στους γενικούς και ειδικούς σκοπούς και στο περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, καθώς και στο διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο, όσον αφορά στους παρεχόμενους τίτλους σπουδών και στην επαγγελματική/ακαδημαϊκή σταδιοδρομία των αποφοίτων.

Διερευνώντας την διαφοροποίηση του μαθητικού δυναμικού των Επαγγελματικών Λυκείων σε σχέση με το αντίστοιχο των Γενικών Λυκείων, διαπιστώνεται ότι οι κυριότερες διαφορές σε ότι αφορά στο εκπαιδευτικό σκέλος μεταξύ των μαθητών/-τριών των δύο αυτών τύπων Λυκείου εντοπίζονται στα γνωσιακά και στα ψυχοκινητικά χαρακτηριστικά. Η φοίτηση στα ΕΠΑ.Λ διαφέρει ουσιωδώς από τη φοίτηση στα ΓΕ.Λ.

Πιο συγκεκριμένα:

Α. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΑ.Λ.

Υπάρχουν οι ακόλουθοι Τομείς, ειδικότητες και εξεταζόμενα μαθήματα ειδικότητας:

ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ειδικότητες:
1. ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
2. ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
3. ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ
4. ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ

Εξεταζόμενα μαθήματα:
1. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
2. ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Ειδικότητες:
1. Υπάλληλος Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών
2. Υπάλληλος Αποθήκης και Συστημάτων Εφοδιασμού
3. Υπάλληλος Εμπορίας και Διαφήμισης
4. Υπάλληλος Τουριστικών Επιχειρήσεων

Εξεταζόμενα Μαθήματα:
1. ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
2. ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΟΜΕΑΣ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Ειδικότητα:
Τεχνικός Δομικών Έργων και Γεωπληροφορικής

Εξεταζόμενα μαθήματα:

1. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
2. ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ

ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
Ειδικότητες:
1. Γραφικών Τεχνών
2. Σχεδιασμού – Διακόσμησης Εσωτερικών Χώρων
3. Αργυροχρυσοχοΐας
4. Συντήρησης Έργων Τέχνης – Αποκατάστασης
5. Σχεδίασης και Παραγωγής Ενδύματος
6. Επιπλοποιίας – Ξυλογλυπτικής

Εξεταζόμενα μαθήματα:
1.ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
2. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΛΙΚΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:
Τεχνικός Ηλεκτρονικών και Υπολογιστικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων, Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών

Εξεταζόμενα μαθήματα:
1. ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
2. ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:
Τεχνικός ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων

Εξεταζόμενα μαθήματα:
1.ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ 2
2.ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ

Ειδικότητες:
1. Τεχνικός Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων και Κατασκευών
2. Τεχνικός Θερμικών και Υδραυλικών Εγκαταστάσεων και Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου
3. Τεχνικός Εγκαταστάσεων Ψύξης, Αερισμού και Κλιματισμού
4. Τεχνικός Οχημάτων
5. Τεχνικός Μηχανοσυνθέτης Αεροσκαφών
Εξεταζόμενα Μαθήματα:
Ειδ: 1,2,3,4,5 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ
Ειδ: 1,2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΕΩΝ
Ειδ: 3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΨΥΞΗΣ – ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ
Ειδ: 4 ΜΗΧΑΝΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΥΣΗΣ
Ειδ: 5 ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ
Ειδικότητα:
ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ

Εξεταζόμενα Μαθήματα:
1. ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ ΙΙ
2. ΝΑΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ – ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
Ειδικότητα:
ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ

Εξεταζόμενα Μαθήματα:
1. ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ
2. ΝΑΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ – ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
Ειδικότητες:

1. ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
2. ΤΕΧΝΙΚΟΣ Η/Υ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ Η/Υ

Εξεταζόμενα μαθήματα:
1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
2. ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ-ΠΡΟΝΟΙΑΣ-ΕΥΕΞΙΑΣ
Ειδικότητες:
1. ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ
2. ΒΟΗΘΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ-ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
3. ΒΟΗΘΟΣ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΩΝ
4. ΒΟΗΘΟΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ
5. ΒΟΗΘΟΣ ΟΔΟΝΤΟΤΕΧΝΙΤΗ
6. ΒΟΗΘΟΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
7. ΒΟΗΘΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ
8. ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
9. ΚΟΜΜΩΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Εξεταζόμενα μαθήματα:
1. ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ
2. ΥΓΙΕΙΝΗ

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
1. Παρατηρούμε ότι σε έξι Τομείς, τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα είναι κοινά για όλες τις ειδικότητες (δύο εξεταζόμενα μαθήματα ειδικότητας) ενώ σε τρείς Τομείς δεν ισχύει αυτό.
Συγκεκριμένα, στον ΤΟΜΕΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ υπάρχει ένα κοινό μάθημα (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ) για όλες τις ειδικότητες, από ένα αυτόνομο μάθημα σε τρεις ειδικότητες (ΜΕΚ, ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ, ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΨΥΞΗΣ – ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ, και ένα κοινό μάθημα σε δύο διαφορετικές ειδικότητες (το μάθημα ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΕΩΝ).

Στον ΤΟΜΕΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ δεν υπάρχει καν κοινό μάθημα στις δύο ειδικότητες.
Στον ΤΟΜΕΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ υπάρχει ένα κοινό μάθημα (ΝΑΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ – ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ) και από ένα αυτόνομο σε κάθε ειδικότητα.

Επίσης, παρατηρείται να υπάρχει ένα κοινό μάθημα ειδικότητας σε δύο διαφορετικούς Τομείς (το μάθημα ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ).
Για λόγους ομοιογένειας και επειδή οι υποψήφιοι του κάθε Τομέα διαγωνίζονται για να καταταχθούν στις ίδιες σχολές, και για να μην παρατηρούνται φαινόμενα να θεωρείται ένα μάθημα ειδικότητας πιο εύκολο από κάποιο άλλο ετέρας ειδικότητας του ίδιου Τομέα, υπάρχει και η άποψη για όλους τους Τομείς να υπάρχουν δύο κοινά εξεταζόμενα μαθήματα ειδικότητας.

Με τον τρόπο αυτόν, εξασφαλίζεται η ομοιογένεια και ο βαθμός δυσκολίας σε όλες τις ειδικότητες. Μειώνεται δε ο αριθμός των εξεταζομένων μαθημάτων από 25 σε 20 (ή σε 19 εάν διατηρηθεί το κοινό σε δύο διαφορετικούς Τομείς μάθημα ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ). Θυμίζουμε ότι παλαιότερα υπήρχαν πάνω από 30!
Για παράδειγμα, στον ΤΟΜΕΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ τα εξεταζόμενα μαθήματα μπορούν να είναι τα:

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ
ΤΕΧΝΙΚΗ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

Απαιτείται όμως αλλαγή στα προγράμματα σπουδών, τόσο στη Β΄ όσο και στη Γ΄ Τάξη.
Αντίστοιχες προτάσεις μπορούν να διατυπωθούν για τον ΤΟΜΕΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ όπου εδώ συμβαίνει το παράδοξο να μην υπάρχει καν κοινό μάθημα στις δύο ειδικότητες και για τον ΤΟΜΕΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ.

2. Για την ΚΟΙΝΗ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΩΝ, πάλι για λόγους ομοιογένειας και για να μην υπάρχει αναντιστοιχία στο βαθμό δυσκολίας μαθημάτων ειδικοτήτων από διαφορετικούς Τομείς, υφίσταται και η πρόταση να εξεταστεί νομικά κατά πόσο μπορεί να μετρά η βαθμολογία μόνο από τα εξεταζόμενα μαθήματα ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ που είναι κοινά για όλους, άρα έχουν και τον ίδιο βαθμό δυσκολίας (χρήζει νομοθετικής παρέμβασης με κατάλληλο προσδιορισμό της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής – Ε.Β.Ε.).

3.Σε ότι αφορά στη δομή και το περιεχόμενο: Κάθε διαγώνισμα που «στήνεται» ανά μάθημα, έχει διάφορες παραμέτρους και διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά. Για κάθε μάθημα υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος εξέτασης που περιγράφεται στο ΦΕΚ 1106 τ.β 31/3/2020, Άρθρο 6 «Τρόπος εξέτασης πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων». Επίσης, υπάρχει συγκεκριμένη δομή και φυσικά, συγκεκριμένη εξεταστέα ύλη η οποία ανακοινώνεται κάθε χρόνο πριν από την έναρξη της κάθε σχολικής χρονιάς. Σε ότι αφορά στη δομή, προτείνεται, κατά το εφικτό, ομοιομορφία για όλους τους Τομείς ως εξής:
Τέσσερα θέματα διαβαθμισμένης δυσκολίας με δύο ερωτήματα το κάθε θέμα, δηλαδή ΘΕΜΑ Α – Α1,Α2, ΘΕΜΑ Β – Β1,Β2, ΘΕΜΑ Γ – Γ1,Γ2 και ΘΕΜΑ Δ – Δ1,Δ2, με δυνατότητα έως τεσσάρων υποερωτημάτων στο κάθε ερώτημα.

Σε ότι αφορά τη διαβάθμιση βαθμού δυσκολίας, στο σχετικό ΦΕΚ ορίζονται ανά Τομέα οι διαβαθμίζεις δυσκολίας και οι στόχοι. Θα πρέπει να ομογενοποιηθούν κατά το εφικτό. Προτείνεται να οριστεί ένα πλαίσιο για το ΘΕΜΑ Δ, το οποίο προάγει την κριτική ικανότητα του μαθητή σε επίπεδο κατάκτησης γνώσεων αλλά και ανάλυσης και σύνθεσης της γνώσης, έτσι ώστε να είναι εφικτή και η διόρθωση του θέματος. Θα πρέπει να εκτιμηθεί κατά πόσο ένα θέμα κρίσης μπορεί να βαθμολογηθεί κατά το δυνατόν αντικειμενικά ώστε να αποφεύγεται η υποκειμενικότητα και να μην υπάρχουν αναβαθμολογήσεις και αποκλίσεις. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη περίπτωσης να υπάρχει κατά το δυνατόν αντικειμενική βαθμολόγηση. Η απάντηση θα πρέπει να προκύπτει από την εξεταστέα ύλη ή από το σύνολο των βιωματικών γνώσεων των μαθητών; Η πρόταση πάντως είναι να προαχθεί η κριτική σκέψη μέσα σε ένα καθορισμένο αποδεκτό πλαίσιο βαθμολόγησης.

Μελλοντικές απόψεις που συζητούνται, αφού υπάρξει ζύμωση και συμφωνία, για την ενίσχυση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης:
-Να οριστεί το ποσοστό εισαγωγής ως αναλογία του ποσοστού υποψηφίων ή μαθητών που συμμετέχουν στις εξετάσεις (όχι όσων δηλώνουν).
-Να προστεθούν ορισμένα παιδαγωγικά τμήματα στο μηχανογραφικό των ΕΠΑΛ, στην κοινή ομάδα, όπου βαρύτητα να έχουν μόνο τα δύο μαθήματα ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, καθώς και οι σχολές των αξιωματικών.

– Εν αναμονή νέων προγραμμάτων σπουδών και νέων διδακτικών εγχειριδίων, θα πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα της ενίσχυσης του μαθητικού υπόβαθρου των υποψηφίων στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, προκειμένου να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις των διδακτικών αντικειμένων των σχολών εισαγωγής τους. Ίσως θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα και ο τρόπος συμμετοχής των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων στην επιλογή των υποψηφίων εισαγωγής σε αυτά, με γνώμονα τις αρχές της παιδαγωγικής επιστήμης και τις σύγχρονες κοινωνικές επαγγελματικές ανάγκες.

ΣΚΕΨΕΙΣ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

Οι είναι μια φιλοσοφία και όχι απλή διαδικασία, την οποία πρέπει να αγαπήσεις, να δεθείς με την κουλτούρα της. Δεν γίνεται και δεν μπορεί να αποτελεί μια απλή διεκπαιρεωτική διαδικασία. Επίσης, είναι ένα σύνολο διεργασιών που απαγορεύει τα λάθη. Για παράδειγμα, τα εξεταστικά κέντρα, τα ειδικά εξεταστικά κέντρα και τα βαθμολογικά κέντρα. Ένα Βαθμολογικό Κέντρο (Β.Κ) είναι μια ‘βαριά’ διοικητική υπηρεσία η οποία βρίσκεται εν ενεργεία για ένα μήνα και εν δυνάμει γα ένα ολόκληρο χρόνο.

Σε αυτά συναντιέται όλη η εκπαίδευση. Από τις επιμέρους υπηρεσίες των Β.Κ, και για τριάντα ημέρες θα περάσουν πάνω από χίλια άτομα από το χώρο της εκπαίδευσης. Όλος αυτός ο κόσμος θα πρέπει να συνεργαστεί για ένα και μοναδικό σκοπό: το αδιάβλητο των Πανελλαδικών Εξετάσεων, έναν από τους θεσμούς τους οποίους η ελληνική κοινωνία δείχνει ακόμα να εμπιστεύεται. Ένας θεσμός ο οποίος έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των πολιτών ως αδιάβλητος, αντικειμενικός και δίκαιος.

Στα Βαθμολογικά και στα Εξεταστικά Κέντρα εκτός από τους μαθητές, και η Ελληνική Δημόσια Εκπαίδευση δίνει κάθε χρόνο τις δικές της εξετάσεις. Ωστόσο, τα Βαθμολογικά Κέντρα δεν είναι μόνο χώροι εργασίας αλλά και χώροι ζωής. Εκεί συναντιούνται διαφορετικές ειδικότητες, από διαφορετικούς τύπους σχολείων, έξω από το στατικό περίγραμμα της σχολικής μονάδας. Εκεί, και σε πραγματικές συνθήκες εργασίας συναντιέται η Κεντρική Διοίκηση με τον μαχόμενο εκπαιδευτικό. Εκεί επαναλειτουργεί στο άτομο ο απενεργοποιημένος μηχανισμός της παιδαγωγικής και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το Β.Κ – Ε.Κ. είναι ο χώρος όπου ο εκπαιδευτικός, δεν λειτουργεί μόνο ως άτομο αλλά ως μια πολύπλευρη οντότητα η οποία καλείται σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον να παράξει μια νέα συλλογικότητα: αυτή της ατομικής ευθύνης και της συνεργατικότητας.

Στα Β. Κ. – Ε.Κ η διαφορετικότητα του ενός αποτελεί συμπλήρωμα για τον άλλον. Εδώ συνυπάρχει ο ορθός λόγος με τη φαντασία-το όραμα. Εδώ ο εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει σειρά προβλημάτων που το καθένα θα μπορούσε να είναι και μια μελέτη περίπτωσης, τόσο σε επίπεδο βαθμολογίας όσο και σε επίπεδο διαχείρισης σχέσεων σε έναν τόσο πολυπρόσωπο και πολυδαίδαλο οργανισμό. Τα αναφέρουμε καθώς τίποτε δεν πάει χαμένο σε αυτή τη θητεία που λέγεται εκπαίδευση. Και όλοι όσοι εμπλέκονται σε αυτήν, θα πρέπει να έχουν την εμπειρία ενός Β.Κ – Ε.Κ.

Το βασικότερο κατά την άποψή μας μειονέκτημα είναι ότι τόσα χρόνια που διεξάγονται οι Πανελλαδικές ΕΠΑ.Λ., η ύλη ουσιαστικά έχει εξαντληθεί και ανακυκλώνεται. Ελάχιστα περιθώρια υπάρχουν ακόμα για την εξαγωγή νέων θεμάτων. Τα βιβλία είναι παλιά και μη επικαιροποιημένα. Είναι οπωσδήποτε αναγκαία η συγγραφή νέων ΑΠΣ και βιβλίων ειδικοτήτων, έτσι ώστε και οι Πανελλαδικές εξετάσεις να επανεκκινήσουν από νέα βάση.

Μια άλλη παράμετρος είναι η επιλογή θεματοδοτών, η οποία γίνεται από τη σχετική Διεύθυνση εξετάσεων του ΥΠΑΙΘΑ με ορισμένα κριτήρια. Οι θεματοδότες, πέραν της εμπειρίας τους στο γνωστικό αντικείμενο, θα πρέπει να είναι και γνώστες του τεχνικού μέρους, με την έννοια του πώς στήνεται ένα ποιοτικό, έγκυρο, αξιόπιστο, αλλά και ρεαλιστικό διαγώνισμα, με βάση το σχολικό βιβλίο και τη διδακτέα ύλη, αλλά και το σχετικό ΦΕΚ του τρόπου εξέτασης, ενώ, προφανώς, για ευνόητους λόγους, θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι στο σχολείο που υπηρετούν δεν έχουν βάλει ίδιο θέμα σε ενδοσχολικό διαγώνισμα με αυτό που εισηγούνται στις Πανελλαδικές.

Επίσης, οι ενδεικτικές απαντήσεις που δίνονται, δεν επιτρέπουν αποκλίσεις και βαθμό ελευθερίας στον εκάστοτε βαθμολογητή, προφανώς για να αποφεύγονται αναβαθμολογήσεις. Όμως, ορισμένες φορές, από ενδεικτικές, τείνουν να γίνουν δεσμευτικές από τους βαθμολογητές. Διαχειρίζονται όμως με κατάλληλη συνεργασία στα τέσσερα Β.Κ. που υπάρχουν για τα ΕΠΑ.Λ. σε πανελλαδικό επίπεδο.

Μια άλλη πολύ σημαντική παράμετρος είναι το εάν θα πρέπει να μπαίνουν θέματα αυτούσια από την τράπεζα θεμάτων. Αρχίζει και ενισχύεται η άποψη ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί μια ισχυρή, αξιόπιστη και εμπλουτισμένη με πολλά θέματα τράπεζα θεμάτων ανά γνωστικό – μαθησιακό αντικείμενο και από εκεί να κληρώνονται τα θέματα. Σηκώνει όμως πολύ συζήτηση.

Επίσης, στην Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων που απαρτίζεται από έμπειρα μέλη (ΔΕΠ, Συμβούλους, Εκπαιδευτικούς, κ.ά.), σκόπιμο κρίνεται να υπάρχει, εάν φυσικά δεν συμβαίνει, εκπροσώπηση από μέλη και των εννέα Τομέων που υφίστανται στα ΕΠΑ.Λ..

Προφανώς και η συζήτηση δεν εξαντλείται στα παραπάνω. Είναι όμως ίσως μια αφετηρία για να κατατεθούν προτάσεις βελτίωσης. Κάθε τεκμηριωμένη με επιχειρήματα πρόταση – σχόλιο, που στόχο έχει να συμβάλει στη βελτίωση των Πανελλαδικών ΕΠΑ.Λ., με τη δική της βιωματική οπτική, ευπρόσδεκτη και σεβαστή.