Λίγες μέρες έχουν απομείνει για τις   και  οι χιλιάδες υποψήφιοι από τα ΓΕΛ και τα ΕΠΑΛ της χώρας  βρίσκονται  σε αναβρασμό . Τι πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι φέτος.

Οι έχουν εξελιχθεί, για την πλειονότητα των οικογενειών, σε μια «αρένα», όπου έφηβοι δοκιμάζουν τις αντοχές τους και γονείς αναμετρούνται με τη δική τους αγωνία για το μέλλον των παιδιών τους. Κάπου στο βάθος, υπάρχει ο φόβος του εφήβου για την αποτυχία, διότι μπορεί να έχει μάθει ότι δεν έχει δικαίωμα να αποτύχει. Συνάμα, μπορεί να υπάρχουν ανεκπλήρωτα όνειρα των γονέων, υψηλές προσδοκίες ή κυρίως φόβος για ένα σκαιό μέλλον χωρίς κάποια επιστημονική εξειδίκευση.

Οι επιστήμονες της Συμβουλευτικής Γραμμής 11525 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί» νιώθουν τη χαρά ότι εκπληρώνουν το όνειρό τους: Να βοηθούν. Συνάμα από τη ζήτηση της δουλειάς τους προβάλλει η έντονη ανάγκη για στήριξη εφήβων και γονέων στη δοκιμασία των πανελλαδικών εξετάσεων.

Οι περισσότερες κλήσεις στη Γραμμή είναι από την περιφέρεια -από μικρές πόλεις και ορεινά χωριά. «Κι αυτό δείχνει πόσο προσβάσιμοι είναι χώροι ψυχικής υγείας» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ψυχολόγος Νάγια Σουρβίνου. «Λειτουργούμε ως πρωτοβάθμια υπηρεσία ψυχικής υγείας» εξηγεί «και το πιο σημαντικό είναι ότι οι υπηρεσίες μας είναι δωρεάν, ότι υπάρχει πρόσβαση για όλη την Ελλάδα και ότι δίνουμε τη δυνατότητα 12 συνεδριών».

Όπως εξηγούν οι επιστήμονες ψυχικής υγείας της «Γραμμής 11525», οι έφηβοι που καλούν συνήθως έχουν «ακινητοποιηθεί» από το άγχος. «Για να φθάσουν στο σημείο να καλέσουν στη Γραμμή, βρίσκονται ήδη σε πολύ επιβαρυμένη κατάσταση άγχους» εξηγούν οι επιστήμονες της Γραμμής. Ταχυκαρδίες, αίσθημα δύσπνοιας, άλγη, πονοκέφαλοι είναι σωματικά συμπτώματα που συχνά περιγράφουν.

Οι έφηβοι φοβούνται ότι θα απογοητεύσουν: τον εαυτό τους και την οικογένειά τους. «Αλλοίμονο, όμως, εάν δεν κάνουμε λάθη και εάν δεν προσπαθούμε» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σουρβίνου. «Δεν πρέπει να αποθαρρυνθούμε από την προσπάθεια, επειδή κάνουμε λάθη. Η τελειοθηρική στάση εξουθενώνει. Οδηγεί τελικά στην ακινητοποίηση».

Οι επιστήμονες της Γραμμής προσπαθούν καταρχήν να «καθαρίσουν» τις αρνητικές σκέψεις από το μυαλό των παιδιών. «Το ζητούμενο» εξηγεί η κ. Σουρβίνου «δεν είναι να καθησυχάσω ή να εξυψώσω το παιδί. Το ζητούμενο είναι να καταφέρω να κατανοήσω το συναίσθημα του παιδιού. Δεν υπάρχουν για όλα απαντήσεις. Δεν μπορεί ένας γονιός να έχει για όλα απαντήσεις. Όμως, η συζήτηση του παιδιού με τον γονιό είναι εξαιρετικά υποβοηθητική. Αλλά να γίνεται με κατανόηση, χωρίς προσπάθεια ελέγχου και χωρίς επίκριση. Είναι πολύ σημαντικό, όταν ο γονιός μοιράζεται με το παιδί του τη δική του δυσκολία. Όταν δείχνει ότι δεν είναι τέλειος. Και μπορεί να γίνει ανθρώπινος ο γονιός, χωρίς να χάσει το ρόλο του».

Ένα άλλο κομβικό σημείο στη διαχείριση του άγχους είναι να έρθει ο έφηβος σε επαφή με τις δικές του επιθυμίες. Μπορεί ο έφηβος να φοβάται να αποδεχθεί ότι οι επιθυμίες του έρχονται σε αντίθεση με τις προσδοκίες των γονέων. Έχει υπάρξει περίπτωση κοριτσιού που δεν ήθελε να δώσει εξετάσεις, διότι φοβόταν ότι θα πετύχει το στόχο. Στην περίπτωση αυτή, ο στόχος αυτός δεν ήταν η δική της επιθυμία. Και ήταν πολύ δύσκολο για το παιδί να καταλάβει ότι αυτό τελικά συνέβαινε.

Στη Γραμμή 11525 καλούν, όμως, και γονείς. Είναι γονείς που δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν το παιδί τους, πώς να κατανοήσουν το άγχος που βιώνει, πώς να μην το επιβαρύνουν. «Ο γονιός δεν μπορεί να βλέπει το παιδί του να υποφέρει, να βιώνει δύσκολα συναισθήματα. Στην πορεία συνήθως αντιλαμβάνεται ότι άθελά του προβάλλει στο παιδί τις δικές του αγωνίες, το δικό του άγχος που εντείνεται από τις δικές του ανεκπλήρωτες επιθυμίες» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σουρβίνου.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι επιστήμονες της Γραμμής προσπαθούν να εισάγουν τους γονείς σε έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης: Να προβληματισθούν για τον τρόπο που διαχειρίζονται καταστάσεις, να φιλτράρουν το δικό τους συναίσθημα, τον τρόπο που το προβάλλουν στο παιδί και πως το παιδί οικειοποιείται τελικά το συναίσθημα των γονιών. «Μιλάμε για πράγματα που χρειάζονται χρόνια παρέμβασης. Όμως, εμείς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τη ρωγμή. Η ρωγμή ανοίγει το δρόμο για να δουλέψουν στη συνέχεια οι γονείς» συμπληρώνει.

Αιτία του άγχους στις περιπτώσεις που χειρίζονται οι ειδικοί της Γραμμής είναι ο φόβος. Ο φόβος για το άγνωστο. Κα η προσπάθειά τους είναι να καταλάβει το παιδί ή ο γονιός ποια είναι η γενεσιουργός αιτία του συγκεκριμένου φόβου. «Εστιάζουμε στην προέλευση του άγχους ή του φόβου. Διότι όταν γίνει κατανοητή η πηγή του άγχους ή του φόβου, έχει ήδη διανυθεί η μισή απόσταση για τη λύση».

Συστάσεις

Οι επιστήμονες της Γραμμής 11525 έχουν δημιουργήσει μια σειρά διαφάνειες, όπου έχουν κωδικοποιήσει τις συστάσεις τους προς εφήβους και γονείς.

Στα παιδιά συστήνουν να υιοθετήσουν μια καθημερινή ρουτίνα, να οργανώσουν το διάβασμά τους με βάση τις δικές τους ανάγκες, να επικοινωνούν τις ανάγκες τους με το οικογενειακό περιβάλλον, να αναγνωρίσουν τις ικανότητες τους και τα θετικά τους χαρακτηριστικά. Και βέβαια, να έχουν ελεύθερο χρόνο. «Δεν πρέπει να ενοχοποιούμε τον χρόνο που χρησιμοποιούμε για να ξεκουράσουμε τον εαυτό μας. Ο χρόνος αυτός είναι απαραίτητος» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σουρβίνου. Κι ακόμα, είναι απαραίτητη η φυσική άσκηση, οι βόλτες στον καθαρό αέρα, οι βαθιές αναπνοές για τη μείωση του άγχους.

Στους γονείς συστήνουν να διασφαλίσουν ένα ήρεμο περιβάλλον για τα παιδιά, να τα ενθαρρύνουν να κάνουν πράγματα που τα ευχαριστούν στον ελεύθερο χρόνο τους, να μην παρεμβαίνουν στον τρόπο που διαβάζουν και να επιτρέψουν στα παιδιά τους το «όχι» σε πράγματα και καταστάσεις που τα αγχώνουν. Να μην προκαλούν ανησυχία και εκνευρισμό με σχόλια και να μην επιβαρύνουν τους εφήβους με τις δικές τους επιθυμίες. Να τους δίνουν «χώρο» να προσδιορίσουν τα δικά τους όνειρα και επιθυμίες.

Εντωμεταξύ σε λίγες ημέρες θα ξεκινήσουν οι . Πιο συγκεκριμένα, στις 15 Ιουνίου έχει οριστεί η έναρξη για τα ΓΕΛ και στις 16 Ιουνίου για τα ΕΠΑΛ.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Συγκριτικά με άλλες χρονιές υπάρχει μία ειδοποιός διαφορά γιατί στις δεν θα ισχύσουν οι συντελεστές βαρύτητας. Σύμφωνα με όσα εξήγησε ο μαθηματικός – σύμβουλος σταδιοδρομίας Στράτος Στρατηγάκης, αυτό σημαίνει ότι «δεν υπάρχουν μαθήματα που δίνουν περισσότερα μόρια, όπως υπήρχαν μέχρι το 2019 τα μαθήματα αυξημένης βαρύτητας». Παραθέτοντας σχετικούς πίνακες, ο κ. Στρατηγάκης επισήμανε ότι πλέον «κάθε μάθημα θα δίνει 250 μόρια».

Ο κ. Στρατηγάκης, με νέο του άρθρο στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική», σημειώνει ότι «οι επιδόσεις των υποψηφίων στις Πανελλαδικές Εξετάσεις συμβάλλουν, μαζί με τον αριθμό των εισακτέων και τις επιθυμίες των υποψηφίων που καταγράφονται στη συμπλήρωση των Μηχανογραφικών τους δελτίων, στη διαμόρφωση για τις . Τα μαθήματα που εξετάζονται στις Πανελλήνιες 2020 είναι 10. Κάποια από αυτά δυσκολεύουν παραδοσιακά τους υποψηφίους και σε κάποια άλλα, ξαφνικά, τα θέματα είναι πολύ δυσκολότερα από τις προηγούμενες χρονιές, με αποτέλεσμα την καθίζηση των επιδόσεων των υποψηφίων.»

Για τα μαθήματα που θα εξεταστούν στις Πανελλήνιες 2020

«Στη Νέα Ελληνική Γλώσσα, που φέτος θα συνεξεταστεί με τη Λογοτεχνία για πρώτη φορά, έχουμε το παράδοξο να έχουμε πολύ λίγους υποψηφίους με επιδόσεις κάτω από τη βάση και ελάχιστους που αριστεύουν. Το 82,55% των υποψηφίων έγραψε μεταξύ 10 και 18. Γι’ αυτό και η Νέα Ελληνική Γλώσσα είναι το πρώτο μάθημα των εξετάσεων εδώ και δεκαετίες. Δεν βγαίνουν απογοητευμένοι οι υποψήφιοι μετά την εξέταση, συνεπώς είναι καλό μάθημα για να πάρουν οι υποψήφιοι το “βάπτισμα του πυρός”.»


Σύμφωνα με τον έμπειρο εκπαιδευτικό αναλυτή, «τα παραδοσιακά δύσκολα μαθήματα είναι τα Αρχαία Ελληνικά, η Ιστορία, τα Μαθηματικά, η Φυσική. Στα Αρχαία Ελληνικά το ποσοστό των υποψηφίων που γράφουν κάτω από τη βάση ήταν στις Πανελλαδικές του 2019 το 31,72%, λίγο μικρότερο από το ποσοστό του 2018, όπως βλέπουμε στον πίνακα (σ.σ. παρακάτω). Το ποσοστό των υποψηφίων που αριστεύουν στα Αρχαία Ελληνικά είναι πάντα κάτω από 5%. Το 2019 ήταν μόλις το 2,82% των υποψηφίων. Η δυσκολία επίτευξης υψηλής βαθμολογίας στα Αρχαία Ελληνικά δείχνει τη δυσκολία του μαθήματος» υπογραμμίζει και προσθέτει:

«Στην Ιστορία το ποσοστό των υποψηφίων που γράφουν κάτω από τη βάση είναι πολύ υψηλότερο, αλλά και το ποσοστό όσων αριστεύουν είναι υψηλότερο. Ένας στους δύο γράφει κάτω από τη βάση και ένας στους 10 αριστεύει. Συνεπώς η Ιστορία δεν είναι τόσο δύσκολη όσο τα Αρχαία Ελληνικά, αφού όποιος διαβάσει πολύ έχει περισσότερες πιθανότητες να αριστεύσει σε σχέση με τα Αρχαία. Το μεγαλύτερο ποσοστό υποψηφίων που γράφουν κάτω από τη βάση δείχνει ότι κάποιοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του μαθήματος και παραιτούνται.»

Τα μαθήματα των θετικών σπουδών στις Πανελλήνιες 2020

Σε ό,τι αφορά τα μαθήματα των θετικών σπουδών, ο Στράτος Στρατηγάκης εξηγεί ότι το 2019 «την έκπληξη έκανε η Χημεία, που ξαφνικά δυσκόλεψε τόσο πολύ που έφερε πολύ μεγάλη στεναχώρια στους υποψηφίους. Το 2018 έγραψαν πάνω από 18 το 42,12% των υποψηφίων ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν το 2019 μόλις το 4,37% των υποψηφίων. Η διαφορά απίστευτη και πρωτοφανής τσάκισε το ηθικό πολλών υποψηφίων που πήγαιναν για ένα εύκολο 20 και έφυγαν κλαίγοντας.»

Το συμπέρασμα, συνεχίζει ο κ. Στρατηγάκης στο άρθρο του στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική», «είναι ότι όταν γράφουμε εξετάσεις δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο βαθμός που γράφουμε θα είναι αρκετός για να πετύχουμε το στόχο μας. Αν ένας υποψήφιος έγραφε 18 στη Χημεία το 2018 θα ήταν απλά ένας μέτριος βαθμός, αφού 4 στους 10 είχαν γράψει καλύτερα από αυτόν. Οι υποψήφιοι που έγραψαν 18 στη Χημεία το 2019 όχι μόνο αρίστευσαν, αλλά ξεχώρισαν και έβαλαν τα θεμέλια για την εισαγωγή στις πιο υψηλόβαθμες σχολές, καθώς μόλις 4 στους 100 έγραψαν πάνω από 18. Το συμπέρασμα είναι, λοιπόν, ότι το 18 δεν λέει τίποτα από μόνο του. Σημασία έχει πόσοι άλλοι αρίστευσαν. Εκεί κρίνεται η επιτυχία.»

Ο Στράτος Στρατηγάκης υπενθυμίζει ότι «στα Μαθηματικά έχουμε παραδοσιακά χαμηλές επιδόσεις, που όμως το 2019 ήταν σημαντικά βελτιωμένες όχι γιατί οι υποψήφιοι ήταν περισσότερο διαβασμένοι, αλλά γιατί τα θέματα ήταν ευκολότερα. Υπάρχει διαφορά στις επιδόσεις στα Μαθηματικά μεταξύ των υποψηφίων των Θετικών σπουδών και των σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής, που επιβεβαιώνει και στατιστικά αυτό που όλοι βλέπουμε: οι πιο αδύνατοι μαθητές επιλέγουν τις Σπουδές Οικονομίας και Πληροφορικής, γι’ αυτό έχουμε αυτή τη διαφορά επιδόσεων. Οι υποψήφιοι που έγραψαν κάτω από τη βάση το 2019 ήταν το 73,96% των υποψηφίων ενώ το 2018 ήταν το 83,17%. Αυτή η μεγάλη διαφορά, που εκφράστηκε και στους αριστούχους, με μικρότερη διαφορά φυσικά, έφερε τη μεγάλη άνοδο στις βάσεις των Οικονομικών Σχολών.»

Οι επιδόσεις των υποψηφίων σε ποσοστά στις προηγούμενες πανελλαδικές εξετάσεις

Καταλήγοντας, ο κ. Στρατηγάκης επισημαίνει ότι «στη Φυσική και τη Βιολογία οι επιδόσεις ήταν παρόμοιες με το 2018 ενώ στην Πληροφορική ήταν πολύ καλύτερες και στην Οικονομία πολύ χειρότερες διατηρώντας την ισορροπία. Το συμπέρασμα είναι ότι τη στιγμή που γράφουμε δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο βαθμός που περιμένουμε να γράψουμε θα σταθεί αρκετός για να πετύχουμε το στόχο μας ή όχι. Συνεπώς δεν έχει κανένα νόημα η στεναχώρια και τα κλάματα στην έξοδο από το εξεταστικό κέντρο.»

Οι επιδόσεις των υποψηφίων σε ποσοστά στις Πανελλήνιες 2019 και 2018