Η 5η Οκτωβρίου είναι μια σημαντική ημέρα για τον κόσμο της εκπαίδευσης. Είναι η ημέρα που η UNESCO καθιέρωσε από το 1994 ως την Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών για να αναδείξει αλλά και να υπενθυμίζει σε όλες και όλους τον εμβληματικό ρόλο αλλά και την καταλυτική επίδραση που διαδραματίζει ο εκπαιδευτικός τόσο στο επίπεδο της σχολικής ζωής όσο και στο πεδίο της κοινωνικής πραγματικότητας.
Γράφει ο Γιώργος Γεωργακόπουλος
Η ημέρα αυτή, μια ημέρα υψηλού συμβολισμού για το αξιακό περιεχόμενο του λειτουργήματος του εκπαιδευτικού και του έργου του συνδέεται αναπόφευκτα και με τρόπο εμφατικό με την κρίσιμη συγκυρία των ημερών.
Η πραγματικότητα του σήμερα διαμορφώνει μια πρόκληση για τον εκπαιδευτικό, τον ρόλο του, τη σχέση του με την κοινωνία, την λειτουργία του εντός της σχολικής ζωής και κυρίως τη σχέση του με τους μαθητές και τις μαθήτριες του, την πιο σημαντική και με διάσταση ιερή, παράμετρο της παρουσίας του.
O εκπαιδευτικός αναλαμβάνει ένα ιερό χρέος, βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εξαιρετικά σύνθετη πρόκληση. Το έργο του έχει ως πεδίο αναφοράς τα παιδιά, τους εφήβους, τους νέους. Το πεδίο δραστηριοποίησης του διαμορφώνεται ως ο κρίσιμος μοχλός μετασχηματισμού της κοινωνίας από το σήμερα στο αύριο. Η παρουσία του αισθητοποιείται ως ο ακρογωνιαίος λίθος για την επιτυχία των στοχεύσεων των εκπαιδευτικών συστημάτων, των παιδαγωγικών μεθόδων, των κοινωνικών αναγκών.
Ο εκπαιδευτικός στο σχολείο του σήμερα αγωνίζεται, μοχθεί και στοχεύει στο να ανταποκριθεί σε ένα εξαιρετικά σύνθετο περιβάλλον τόσο ως προς τις στοχεύσεις και τα παιδαγωγικά εργαλεία όσο και στις ανάγκες– γνωστικές και ψυχοσυναισθηματικές- των μαθητών και μαθητριών του που καλείται να αντιμετωπίσει δημιουργικά και υπεύθυνα. Ο ρόλος του είναι όχι να μεταδίδει με τρόπο μηχανιστικό γνώσεις αλλά να μαθαίνει στους μαθητές και τις μαθήτριες του πώς να μαθαίνουν, πώς να αποκτούν γνώση. Να τους διδάσκει πως έχει εξαιρετικά μεγάλη σημασία το να κάνεις πράξη αυτά που μαθαίνεις και την ίδια στιγμή να διαμορφώνει μέσα από τα λόγια του, την συμπεριφορά του, το παράδειγμα του πως ο άνθρωπος πρέπει να μαθαίνει να συνυπάρχει, να ζει με τους άλλους, να συνεργάζεται μαζί τους και να κατανοεί τα συναισθήματά τους.
Ο στόχος αυτός, ο μετασχηματισμός του παιδιού, του εφήβου, του νέου μέσα από την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό, την αναγνώριση της ανάγκης της εξέλιξης, διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για τον πιο υψηλό στόχο του κόσμου της εκπαίδευσης: την επίδραση στην ολοκλήρωση των παιδιών, των εφήβων, των νέων σε ολοκληρωμένους ανθρώπους, σε πολίτες με κυρίαρχο πρόσημο στην θεώρηση τους τις αξίες του ανθρωπισμού και της δημοκρατίας.
Ο ρόλος του πολύπλευρος και σύνθετος. Διαμεσολαβεί, καθοδηγεί, διαμορφώνει κλίμα ομάδας και συνεργασίας μέσα στην τάξη, πλαισιώνει τις αναζητήσεις των μαθητών του ερμηνευτικά και υποστηρικτικά, ενθαρρύνει και βοηθά στην υπέρβαση των εμποδίων, επιδιώκει να αναδειχθούν οι δυνατότητες των μαθητών και των μαθητριών του με όρους πνευματικής αυτονομίας για το κάθε μέλος ξεχωριστά της μαθησιακής διαδικασίας. Διαμορφώνει τις προϋποθέσεις, τις αναγκαίες συνθήκες ώστε η γνώση και η βιωμένη εμπειρία να συναντήσει την καινοτομία και την φαντασία που χαρακτηρίζει τα νεανικά μυαλά.
Η σχέση του εκπαιδευτικού σε όποια βαθμίδα της εκπαίδευσης και εάν εργάζεται με τους μαθητές και τις μαθήτριες του είναι σχέση ιερή, σχέση ευθύνης, σχέση που χαρακτηρίζει με τρόπο μοναδικό, ανέκκλητο και τα δύο μέρη. Για αυτό το λόγο και οι προσπάθειες όλων μας πρέπει να εστιάζουν στο να είναι εμφατικά θετικό το πρόσημο της σχέσης αυτής. Η διδασκαλία πρέπει να διατηρήσει την μαγεία και την μοναδικότητα που αισθητοποιείται μέσα στην τάξη, την προφορική και οπτική αλληλεπίδραση, την μοναδική αίσθηση που μόνο όποιος έχει διδάξει και έχει διδαχθεί έχει νιώσει….
Οι εκπαιδευτικοί διαμορφώνονται και διαμορφώνουν μέσα στις συνθήκες λειτουργίας του σχολείου. Η αλληλεπίδραση με το μαθητικό δυναμικό, οι σχέσεις που αναπτύσσονται με γονείς και τοπική κοινωνία, η ενσυναίσθηση της βεβαιότητας ότι εργάζονται για ένα σκοπό μοναδικό συνθέτουν την μοναδικότητα του λειτουργήματος του εκπαιδευτικού, την διαφορετική του διάσταση, τη διαφορετική διάσταση της προσφοράς που αυτό το επάγγελμα δίνει αλλά και την μοναδική χαρά που αυτό το επάγγελμα λαμβάνει. Τη δημιουργικότητα δηλαδή της συνύπαρξης με το πιο χαρισματικό και δημιουργικό τμήμα της κοινωνίας μας. Τα παιδιά που θα συνθέσουν το ψηφιδωτό του αύριο…
Είναι αδιαμφισβήτο ότι υπάρχουν στρεβλώσεις, αρνητικά φορτία και πολυσύνθετα προβλήματα που υπονομεύουν το αξιακό φορτίο του εκπαιδευτικού στο σήμερα…
Είναι έντονη και διάχυτη η αίσθηση της απαξίωσης της σημασίας της γνώσης, της αισθητικής, των αξιών που είναι συνδεδεμένες με το σχολείο και τον κόσμο της εκπαίδευσης. Αυτό το στοιχείο όμως είναι και αυτό που καθιστά πιο σημαντικό από ποτέ την ανάγκη να υποστηρίξουμε το σχολείο, τον εκπαιδευτικό, τον μαθητή στην προσπάθεια τους. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά αυτός της υποστήριξης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, των ανθρώπων που την υπηρετούν, των μαθητών και των μαθητριών μας. Με συναίνεση, δημιουργικότητα και σύνθεση.
Είναι ανάγκη να επανιδρύσουμε τον χώρο μας, τον ρόλο μας, τις προτεραιοποιήσεις μας.
Ως επίλογο παραθέτω μερικές από τις γραμμές οι οποίες στα δικά μου μάτια είναι οι πιο κατάλληλες για να τιμήσουν την ημέρα των εκπαιδευτικών, την ημέρα της 5ης του Οκτώβρη. Μερικές γραμμές του σπουδαίου Δημήτρη Λιαντίνη
για την μοναδικότητα του εκπαιδευτικού και του έργου του.
«ενώ όλοι οι άνθρωποι που πλάθει ο δάσκαλος κάνουν ο καθείς το δικό του επάγγελμα, και είναι ο καθείς μία ψηφίδα στο ενιαίο ψηφιδωτό της οικονομίας της αγοράς της πολιτείας, εμείς με τον καιρό εχάσαμε τον ιδρυτικό χαρακτήρα της λειτουργίας του δάσκαλου. Και τη δουλειά του την επήραμε σα μία από τις πολλές δουλειές των ανθρώπων. Ένα επάγγελμα ρουτίνας. Μια μονάδα εργασίας όμοια με τις άλλες βλέπουμε και στο δάσκαλο. Εξεχάσαμε, δηλαδή, ότι στο ψηφιδωτό των επαγγελμάτων ο δάσκαλος δεν είναι η μια ψηφίδα ανάμεσα στις άλλες. Αλλά είναι ο καλλιτέχνης νους ο κοσμητικός και ο επόπτης που φιλοτεχνεί ολόκληρο το ψηφιδωτό.»
(Απόσπασμα από το βιβλίο του Δ. ΛΙΑΝΤΙΝΗ, ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, σ. 14-17
Ο Γιώργος Γεωργακόπουλος είναι εκπαιδευτικός, μέλος της Γραμματείας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
