Δελτίο τύπου για το ΦΕΚ 100371Δ3 «Ωρολόγιο πρόγραμμα υποχρεωτικού και ολοήμερου προγράμματος Ειδικού Νηπιαγωγείου και Ειδικού Δημοτικού Σχολείου»


Με αφορμή το νέο ΦΕΚ Αριθμ. 100371Δ3 (2) «Ωρολόγιο πρόγραμμα υποχρεωτικού και ολοήμερου προγράμματος Ειδικού Νηπιαγωγείου και Ειδικού Δημοτικού Σχολείου», επισημαίνουμε ότι όλοι οι μαθητές έχουν δικαίωμα φοίτησης σε ένα δημόσιο, δωρεάν σχολείο που προωθεί την ολόπλευρη ανάπτυξή τους μέσα από την πρόσβαση στα απαραίτητα για αυτό τον στόχο γνωστικά αντικείμενα. Η φοίτηση των μαθητών με αναπηρία ή/ και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο ολοήμερο σχολείο αποτελούσε πάγιο αίτημα των γονέων και σταθερή διεκδίκηση του ΣΑΤΕΑ στο πλαίσιο της ισότιμης εκπαίδευσης των μαθητών και της υποστήριξης της οικογένειάς τους.
Η εξαγγελία του ΥΠΠΕΘ (Φεβρουάριος 2017) για την επέκταση του ωραρίου και τη λειτουργία ολοήμερων ΣΜΕΑΕ δεν μπορεί να αναιρέσει τους προβληματισμούς που έχουν πολλάκις διατυπωθεί από την εκπαιδευτική κοινότητα και από την πλευρά των γονέων για την ομαλή μετάβαση στα νέα δεδομένα: έλλειψη κατάλληλων χώρων και εξοπλισμού για υποδοχή και υποστήριξη των μαθητών, ιδίως για την ώρα σίτισης- χαλάρωσης, καθυστερημένη στελέχωση του ολοήμερου προγράμματος με τις απαραίτητες ειδικότητες για τα προβλεπόμενα διδακτικά αντικείμενα και τις δημιουργικές δραστηριότητες. Αν δεν πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, που θα δημιουργούν ένα ασφαλές, ευχάριστο και παιδαγωγικά κατάλληλο περιβάλλον για την παραμονή των μαθητών στο σχολείο, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες αφενός οι μαθητές να παρουσιάσουν κόπωση και να προκύπτουν επεισόδια αναστάτωσης και ελλιπούς υποστήριξης, αφετέρου οι συνάδελφοι να βιώνουν περιορισμούς στο εκπαιδευτικό τους έργο λόγω των ελλείψεων και να ματαιώνονται και οι ίδιοι. Η φοίτηση στο ολοήμερο πρόγραμμα δεν θα πρέπει να είναι συνώνυμο της φύλαξης αλλά της ουσιαστικής υποστήριξης των μαθητών.
Παράλληλα, η αναφορά εντός του ΦΕΚ σχετικά με την κατάρτιση του Εβδομαδιαίου Ωρολογίου Προγράμματος Διδασκαλίας σύμφωνα με «το Πλαίσιο Αναλυτικού Προγράμματος Ειδικής Αγωγής (Π.Α.Π.Ε.Α.) ή το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.) αναλόγως ή μέσω ενός συνδυασμού των παιδαγωγικών αρχών και των εκπαιδευτικών στόχων των ανωτέρω προγραμμάτων» επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων Αναλυτικών Προγραμμάτων σε οριζόντιο επίπεδο για όλη την εκπαίδευση, προκειμένου αυτά να ανταποκρίνονται στις εκπαιδευτικές ανάγκες όλων των μαθητών. Η εναρμόνιση Γενικής και Ειδικής Εκπαίδευσης πρέπει να συντελείται σε όλα τα επίπεδα και τα Αναλυτικά Προγράμματα αποτελούν σημαντικό τμήμα τους.
Σύμφωνα με το ίδιο το ΥΠΠΕΘ, μέχρι πρόσφατα μόλις στο 1/3 των ΣΜΕΑΕ λειτουργούσε ολοήμερο τμήμα. Η νομοθετική κατοχύρωση της επέκτασης του υποχρεωτικού ωρολογίου προγράμματος και η θεσμοθέτηση του ολοήμερου προγράμματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια θετική εξέλιξη, η οποία όμως καθυστέρησε πολύ καιρό να υλοποιηθεί, ενώ παράλληλα εισάγει αρνητικές παραμέτρους, κάνοντας αντιγραφή των κακώς κειμένων που ισχύουν ήδη στη γενική εκπαίδευση: σύμφωνα με την Υ.Α. Φίλη για τα ολοήμερα σχολεία και το Ενιαίο Δημοτικό Σχολείο κατασκευάζονται τεχνηέντως υπεραριθμίες εκπαιδευτικών. Δεν προβλέπεται, δηλαδή, υπεύθυνος ολοήμερου τμήματος, ενώ προωθείται η λογική της συμπλήρωσης ωραρίου μέσω εναλλαγής προσώπων (εκπαιδευτικών και ΕΕΠ) στη θέση του υπεύθυνου. Αυτό, όπως και στη γενική εκπαίδευση, αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα στην ποιότητα της παιδαγωγικής υποστήριξης και φοίτησης των μαθητών, καθώς απουσιάζει το σταθερό πρόσωπο αναφοράς. Επιπλέον, το γεγονός ότι προβλέπεται η ανάληψη διδασκαλίας μαθημάτων ειδικοτήτων από δασκάλους των ΣΜΕΑΕ, χρησιμοποιώντας πιστοποιήσεις (βλ. Β’ επίπεδο ΤΠΕ), παραπέμπει στη β’ ανάθεση των συγκεκριμένων μαθημάτων!
Όλα αυτά δημιουργούν στρεβλώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία εις βάρος τόσο των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών όσο και των επαγγελματικών κεκτημένων και διεκδικήσεων των συναδέλφων. Όλες οι ειδικότητες είναι απαραίτητες για τη στελέχωση, την ομαλή λειτουργία και την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης στους μαθητές.
Αναλυτικότερα, παρακάτω καταθέτουμε προβληματισμούς και προτάσεις:
Κατ’ αρχάς, ειδικότερα για την περίπτωση των νηπιαγωγείων, προτείνεται η σύσταση δύο οργανικών θέσεων στα ειδικά νηπιαγωγεία, προκειμένου διασφαλιστεί η πιθανότητα να υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός εγγραφών και να λειτουργήσουν τα ολοήμερα ειδικά νηπιαγωγεία.
Άρθρο 2
Σύνταξη Εβδομαδιαίου Ωρολογίου Προγράμματος Διδασκαλίας Ειδικών Δημοτικών
Σχολείων και Ειδικών Νηπιαγωγείων
παρ. 7
“Έως ότου τοποθετηθεί στη σχολική μονάδα το σύνολο του Εκπαιδευτικού, Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού προσωπικού για την πλήρη ανάπτυξη του προγράμματος, το Ε.Ω.Π.Δ. αναμορφώνεται προσωρινά ως προς τα διδακτικά αντικείμενα, κατόπιν εισήγησης του Διευθυντή και απόφασης του Συλλόγου Διδασκόντων σε συνεργασία με τον αρμόδιο Σχολικό Σύμβουλο Ε.Α.Ε., αξιοποιώντας το σύνολο των προσφερόμενων διδακτικών ωρών με βάση το υποχρεωτικό διδακτικό ωράριο και τις διδακτικές ώρες του προσωπικού για τις οποίες έχει τοποθετηθεί στη σχολική μονάδα.”
Στην ουσία με το παραπάνω εδάφιο νομιμοποιεί την καθυστερημένη στελέχωση των ΣΜΕΑΕ, κάτι το οποίο ισχύει τα τελευταία χρόνια, ιδίως στην περίπτωση του ΕΕΠ και του ΕΒΠ.
παρ.10
“Στην περίπτωση συστεγαζόμενων Ειδικών Νηπιαγωγείων και Ειδικών Δημοτικών Σχολείων οι Διευθυντές ή Προϊστάμενοι των σχολείων συνεργάζονται για την κατάρτιση των Ε.Ω.Π.Δ. με σκοπό την κάλυψη των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών αμφότερων των Σ.Μ.Ε.Α.Ε. από το Ε.Ε.Π. που υπηρετεί σε αυτές.”
Στην περίπτωση που ο μαθητικός πληθυσμός των συστεγαζόμενων μονάδων είναι τέτοιος που απαιτείται η υποστήριξή του από επιπλέον ΕΕΠ και ΕΒΠ (το οποίο παραλείπεται από την παραπάνω διάταξη, ενώ παρέχει ουσιαστική στήριξη στην εκπαιδευτική διαδικασία), θα πρέπει να διασφαλιστεί η στελέχωση των συστεγαζόμενων μονάδων με αυτό, για να εξυπηρετούνται κατάλληλα οι εκπαιδευτικές και θεραπευτικές ανάγκες των μαθητών και στις δύο μονάδες. Διαφορετικά, η υποστήριξη των μαθητών είναι ελλιπής από το ΕΕΠ, καθώς ο αναγκαίος χρόνος παρέμβασης σε εξατομικευμένο επίπεδο ή σε μικροομάδα δεν καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών.
παρ. 11
“Στην περίπτωση ύπαρξης κοινών δρομολογίων μεταφοράς μαθητών Ειδικών Νηπιαγωγείων και Ειδικών Δημοτικών Σχολείων, οι Διευθυντές ή Προϊστάμενοι των Ειδικών Νηπιαγωγείων προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες για τη δημιουργία ανεξάρτητων δρομολογίων μεταφοράς των μαθητών τους. Έως την υλοποίηση της προσαρμογής των δρομολογίων, από τους αρμόδιους φορείς, το πρόγραμμα των Ειδικών Νηπιαγωγείων προσαρμόζεται ως προς την ώρα και το χρόνο: α) της υποδοχής των μαθητών, ο οποίος ορίζεται από 08:00 έως 08:30 και β) της προετοιμασίας αποχώρησης των μαθητών, ο οποίος ορίζεται από 12:45 έως 13:15, εκτός της περίπτωσης λειτουργίας ολοήμερου προγράμματος στο Ειδικό Νηπιαγωγείο, κατά την οποία οι μαθητές παραμένουν σε αυτό από 13:00 έως 13:15. Οι Διευθυντές ή
Προϊστάμενοι των Ειδικών Νηπιαγωγείων σε συνεργασία με το Σύλλογο Διδασκόντων καθορίζουν το πρόγραμμα επιτήρησης των μαθητών κατά τους χρόνους των ανωτέρω α και β περιπτώσεων.”
Προβλέπει ένα διάστημα κοινών δρομολογίων και προσαρμογής του ωραρίου του νηπιαγωγείου ως προς αυτό του δημοτικού. Έτσι, όμως, το νηπιαγωγείο θα ακολουθεί όλο το ωρολόγιο πρόγραμμα του δημοτικού και αντί για 25 ώρες θα χρεωθεί -έστω προσωρινά- 30 ώρες. Η παραμονή των υπεύθυνων νηπιαγωγών χαρακτηρίζεται υπερωριακή σε αυτή την περίπτωση; Γιατί δεν προβλέπεται εξαρχής διαφορετικό δρομολόγιο για τα νηπιαγωγεία;
Ωστόσο, παρακάτω η διευκρίνιση, που δίνεται για την προσαρμογή ως προς την ώρα και τον χρόνο υποδοχής και προετοιμασίας-αποχώρησης των μαθητών στην περίπτωση λειτουργίας ολοήμερου νηπιαγωγείου, δείχνει την πρόθεση για τη μη ύπαρξη ξεχωριστού δρομολογίου, καθώς προβλέπεται η παραμονή των νηπίων από τις 13:00 ως και τις 13:15 και ο καθορισμός του προγράμματος επιτήρησης των νηπίων σε αυτό το χρονικό διάστημα.
Άρθρο 3 Ολοήμερο Πρόγραμμα Ειδικών Νηπιαγωγείων και Ειδικών Δημοτικών Σχολείων
παρ. 4
Δεν ορίζεται ανώτατο όριο μαθητών. Σε περίπτωση πολλών εγγεγραμμένων μαθητών στο ολοήμερο πρόγραμμα, βάσει ποιων κριτηρίων θα γίνει ο χωρισμός των τμημάτων των μαθητών; Θα ισχύσει η αντίστοιχη κατανομή τους που προβλέπεται στο πρωινό πρόγραμμα (4-7 μαθητές/ τμήμα);
παρ. 6 – 8
Προβλέπεται η ανάληψη ευθύνης του ολοήμερου τμήματος και από ΕΕΠ, κάτι το οποίο δεν συνηθίζεται στο πρωινό πρόγραμμα.Aυτό συνάδει με τη λογική της εξοικονόμησης πρόσληψης όλου του απαραίτητου εκπαιδευτικού προσωπικού και υπηρετεί τη λογική της συμπλήρωσης ωραρίου με οποιονδήποτε τρόπο εις βάρος των συναδέλφων αλλά και των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών. Για μια ακόμη φορά επισημαίνουμε την ανάγκη ύπαρξης σταθερού, μόνιμου υπεύθυνου στο ολοήμερο για σταθερό πρόσωπο αναφοράς στους μαθητές με αναπηρία ή/ και εεα.
παρ. 10
Εισάγεται η λογική της β’ ανάθεσης στους δασκάλους για τα μαθήματα της Αισθητικής Αγωγής, της Φυσικής Αγωγής και χρησιμοποιεί την πιστοποίηση Β΄ επιπέδου στις ΤΠΕ, ενός πιστοποιητικού που προβλέπεται, ώστε να αξιοποιείται ενισχυτικά για την υποστήριξη της διδασκαλίας του δασκάλου και όχι για την καθεαυτή διδασκαλία του μαθήματος των ΤΠΕ. Με αυτόν τον τρόπο εξοικονομούνται κονδύλια για τη μη πρόσληψη συναδέλφων με πτυχίο Πληροφορικής.
παρ. 11
Επισημαίνουμε ότι δεν απαιτείται η υποστήριξη όλων των μαθητών των ΣΜΕΑΕ από όλες τις ειδικότητες του ΕΕΠ απαραίτητα σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Η φράση “κατά προτεραιότητα” δεν πρέπει να υπάρχει, καθώς οι εκπαιδευτικές ανάγκες του εκάστοτε μαθητή υπαγορεύουν την ανάγκη υποστήριξης από το ΕΕΠ.
Ο έγκαιρος προγραμματισμός είναι απαραίτητος για την εφαρμογή αλλαγών στην εκπαίδευση και θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα παιδαγωγικά κριτήρια και όχι βάσει οικονομικίστικης λογικής ή ευέλικτης διαχείρισης εκπαιδευτικού προσωπικού.

Ολοήμερο σχολείο στις ΣΜΕΑΕ με έγκαιρη και πλήρη στελέχωση με εκπαιδευτικούς και ειδικότητες – Κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή
Όχι στη λογική της β’ ανάθεσης και της συμπλήρωσης ωραρίου
Υπεύθυνος εκπαιδευτικός για κάθε τμήμα ολοήμερου
Μαζικοί διορισμοί στην εκπαίδευση – Κάλυψη όλων των κενών
Σεβασμός στα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών