H ομιλία του Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Παιδείας, Γιάννη Παντή:

Βασική παραδοχή στις συζητήσεις με τον ΟΟΣΑ αποτελεί η διαπίστωση ότι η Έκθεση του 2011 δεν μπορεί σήμερα να αποτελεί αξιόπιστο κείμενο αναφοράς. Κι αυτό γιατί μετά από επτά χρόνια οικονομικής κρίσης η οποία σταδιακά εξελίχθηκε και σε κοινωνική κρίση, μπορούμε με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε ότι οι επιπτώσεις αυτής της περιόδου στην εκπαίδευση ήταν σχεδόν καταστροφικές και τα δεδομένα έχουν αλλάξει δραματικά.

Σε αυτό το πλαίσιο προτάσσονται ως βάση συζήτησης έξι ζητήματα κομβικής σημασίας για την ελληνική εκπαίδευση:

  • Το ζήτημα του Ολοήμερου σχολείου με κύριο στόχο τη διαμόρφωση ενός καθολικού και ενιαίου τύπου ολοήμερου που δεν θα δημιουργεί ανισότητες ως προς την παρεχόμενη εκπαίδευση και θα λαμβάνει υπόψη τις θετικές πλευρές της σημερινής λειτουργίας, όπως είναι η θετική υποδοχή από τις οικογένειες, και ιδιαίτερα αυτές που προέρχονται από τις αδύναμες ομάδες του πληθυσμού, επιχειρώντας ταυτόχρονα να εισάγει τις αναγκαίες βελτιώσεις που θα αντιμετωπίζουν παιδαγωγικά ζητήματα που αφορούν π.χ. τον όγκο της ύλης και το φόρτο των μαθητών, αλλά και δυσκολίες που προκύπτουν π.χ. από τη διαχείριση του εκπαιδευτικού προσωπικού που μοιράζεται ανάμεσα σε πολλά σχολεία, των ελλείψεων σε κτηριακές υποδομές.
  • Το ζήτημα της παιδαγωγικής αυτονομίας του σχολείου η οποία βασίζεται σε ένα δημοκρατικό σχολείο, ανοικτό στις συνεργασίες με τις τοπικές κοινωνίες τους φορείς και τα κοινωνικά δίκτυα, που θα διαθέτει την ευελιξία να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες και τη διαφορετικότητα των μαθητών, θα μπορεί να ενσωματώνει την εκπαιδευτική καινοτομία, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που θα διασφαλίζουν ακόμα περισσότερο την ισότητα ευκαιριών.
  • Το ζήτημα της επιμόρφωσης των στελεχών της εκπαίδευσης ώστε να έχουν όλα τα εφόδια να ανταποκριθούν με επάρκεια στο ρόλο τους, να συντονίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντεπεξέρχονται στα διοικητικά τους καθήκοντα και να μπορούν συμβάλλουν στην αναγκαία ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της εκπαίδευσης. Επιμόρφωση που θα βασίζεται στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων, θα έχει μικτή μορφή και θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες τόσο των στελεχών όσο και των εκπαιδευτικών μονάδων.
  • Το ζήτημα της συγκρότησης ενός Ενιαίου Δημόσιου Χώρου Ανώτατης εκπαίδευσης και Έρευνας που θα δημιουργεί τις απαραίτητες συνέργειες ανάμεσα στα Πανεπιστήμια τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα, με στόχο τη συμβολή στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και την αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού της με αναστροφή της διαρροής που μεγιστοποιήθηκε στα χρόνια της κρίσης.
  • Το ζήτημα της διαμόρφωσης των προϋπολογισμών που αφορούν στην εκπαίδευση κατά τρόπο που θα διασφαλίζει κατά τρόπου που θα διασφαλίζει την συνολική διαχείριση με συγχώνευση των πόρων και την ενιαία καταγραφή των δαπανών, παρέχοντας την καλύτερη δυνατή εικόνα για τις οικονομικές πράξεις, διασφαλίζοντας αυτονομία αλλά και διαφάνεια στη διαχείριση που θα υπακούει σε κανόνες κοινωνικής δικαιοσύνης.
  • Το ζήτημα παρακολούθησης της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, με στόχο την διασφάλιση της βιωσιμότητας και την συνέχεια τους, το συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων, την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης ανάμεσα στην κυβέρνηση, την κοινωνία και την εκπαιδευτική κοινότητα, στη βάση αξιόπιστων δεδομένων.

Τα βασικά σημεία της εισήγησης του προέδρου της Επιτροπής του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, Αντώνη Λιάκου:

  1. Πώς εργάστηκε η Επιτροπή Διαλόγου

Α. Επιτροπές και ειδικές ομάδες. Εμπλουτισμός με ειδικούς και μάχιμους εκπαιδευτικούς

Β. Πλατφόρμα του Διαλόγου

Γ. Συναντήσεις με εκπαιδευτικούς και αυτοδιοικητικούς. (Δάσκαλοι της Αθήνας, Καβάλα, Δράμα, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστήμιο κλπ)

2. Επιτροπές ώριμες, επιτροπές που ξεκίνησαν τώρα, επιτροπές που θα ξεκινήσουν

Α. Ώριμες Επιτροπές

Εθνικό Πλαίσιο Εκπαίδευσης.

Αναμόρφωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών

Η Ψηφιακή στροφή στην εκπαίδευση

Μετάβαση από την δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, (Μένει το σκέλος του Λυκείου)

Ενιαίος χώρος και αναμόρφωση του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης

Τα Οικονομικά της Αν. Εκπαίδευσης

Αναμόρφωση Μεταπτυχιακών

(Ομάδες εργασίας: Οπτικοακουστικός εγγραμματισμός Μουσική Εκπαίδευση)

Β. Επιτροπές που θα βρουν τον βηματισμό τους

Τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση (Συνολικά)

Διακυβέρνηση της Εκπαίδευσης (governanace)

Εκπαίδευση ειδικών ομάδων

Γ. Επιτροπές που πρέπει να διαμορφωθούν

  1. Διακυβέρνηση
  2. Μετανάστευση και ενίσχυση των σχολείων σε κρίση
  3. Επαγγελματική εκπαίδευση
  4. Ειδική Αγωγή

Η ανάγκη μεταρρυθμίσεων. Από παντού, «αλλάξτε το σχολείο», τα πράγματα είναι ώριμα, ο «αρνητισμός» έχει ηττηθεί, να μην λειτουργεί ανασταλτικά στις δικές μας επιλογές. Τολμηρά.

Η Μέθοδος της Μεταρρύθμισης

Όχι συρραφή, ούτε αναπροσαρμογή αιτημάτων. Συνολική Φιλοσοφία.

Κοινή κατεύθυνση: Ενδυνάμωση- Αυτονομία-Δημοκρατική εκπαίδευση. Ευθύνη, συμμετοχικές διαδικασίες, διαμόρφωση κοινού οράματος

Τι έχουμε τώρα; Εκπαίδευση διασωληνομένη από το κράτος. Ένα σιλό, όπου η κατεύθυνση είναι από τα πάνω προς τα κάτω. Ανηλικιότητα της εκπαίδευσης.

Η φιλοσοφία της εκπαίδευσης είναι ακόμη ο Φορντισμός, ομοιομορφία, ομοιογένεια, ενώ μιλάμε για διαφορετικότητα και διαφοροποίηση. Οι συνθήκες έχουν διαφοροποιηθεί, και χρειάζονται αντιμετώπιση. (Παραδείγματα)

Αλλαγή παραδείγματος: Η καινούργια φιλοσοφία που πρέπει να διαπερνά την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση από τη μια άκρη έως την άλλη, είναι Ενδυνάμωση, ενηλικίωση του εκπαιδευτικού συστήματος, απογαλακτισμός από το μεγάλο προστατευτικό και παρεμβατικό κράτος. Ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών, ενδυνάμωση των θεσμών, ενδυνάμωση των συμμετοχικών θεσμών διαβούλευσης, ενδυνάμωση των μαθητών με επιλογές και ανάληψη ευθύνης. Ευελιξία αντί της ακαμψίας. Πρωτοβουλία με ευθύνη και απολογισμό, αντί του προληπτικού ελέγχου.

Η εκπαίδευση πρέπει να ενηλικιωθεί, μέσα από διαδικασίες δημοκρατικές, η έννοια του δημοκρατικού σχολείου περιέχει τρεις Έννοιες: Αυτονομία, Συμμετοχικές διαδικασίες, Δυνατότητα επιλογών

Οι ωδίνες της ενηλικίωσης, υπευθυνότητα και ελευθερία.

Ο εχθρός των μεταρρυθμίσεων δεν είναι η αντίσταση σ’ αυτές, αλλά η δύναμη της συνήθειας και οι νόμοι της αδράνειας που τις αποδυναμώνουν και τις εντάσσουν στην παλιά λογική.

Τι κάνει τη διαφορά. Συγκεκριμένες αλλαγές που αλλάζουν τη συμπεριφορά του συστήματος και αντιστέκονται στην εντροπία

Να αποφύγουμε όσο το δυνατό τις γενικότητες, όχι εκθέσεις ιδεών, να προβλέψουμε τις αδόκητες συνέπειες

Μέτρα βραχυπρόθεσμα- Από Σεπτέμβριο Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας

Μέτρα Μεσοπρόθεσμα —- Μακροπρόθεσμα που θα αλλάξουν το μοντέλο

Τα επόμενα στάδια

Η εβδομάδα Παιδείας του Μαρτίου

Τέλος Μαρτίου, συγκεκριμένες προτάσεις προς Διαβούλευση

Έως το Πάσχα, στόχος να έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση ώστε να γραφεί το τελικό κείμενο που θα υποβληθεί στον Υπουργό.