ΟΙΕΛΕ Μόλις €87,6 εκατ. ο ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία

Για ένα μέτρο «αντιεκπαιδευτικό, αντικοινωνικό και δημοσιονομικά αναποτελεσματικό» κάνουν λόγο οι εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας εκπαιδευτικών στα ιδιωτικά σχολεία (ΟΙΕΛΕ) σχολιάζοντας την επιβολή του 23% ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση και παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας του ερευνητικού Ινστιτούτου ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ για το θέμα.
Διαβάστε την έρευνα του Ινστιτούτου ΚΑΝΕΠ ΓΣΕΕ

Έτσι, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας και με βάση τους υπολογισμούς της ΟΙΕΛΕ, «το προσδοκώμενο τελικό ποσό είσπραξης του ΦΠΑ 23% από ιδιωτικά δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της χώρας, δεν θα υπερβαίνει τα 34,4 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί μόλις στο 11,5% του τεθέντος δημοσιονομικού στόχου των 300 εκατ. ευρώ!»

Για το θέμα του ΦΠΑ, για το οποίο και αναμένονται ανακοινώσεις από την κυβέρνηση μέχρι το τέλος της εβδομάδας, η Συντονιστική Επιτροπή των γονέων τα παιδιά των οποίων φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία, διοργανώνουν συγκέντρωση διαμαρτυρίας το απόγευμα της Τετάρτης έξω από το κτίριο της Λεοντείου στα Πατήσια.

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της ΟΙΕΛΕ, «η απόφαση επιβολής ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση ήταν μια πολιτική επιλογή που μαρτυρά κάκιστο σχεδιασμό και προχειρότητα, οφείλεται δε σε μεγάλο βαθμό στην απροθυμία της πολιτείας να προχωρήσει σε διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους».

Όπως διαπιστώνουν οι συντάκτες της έρευνας που παρουσιάστηκε:

* Στο άρθρο 16, παρ. 8 του Συντάγματος γίνεται σαφής αναφορά στην υποχρέωση της πολιτείας να εποπτεύει την εκπαίδευση που παρέχουν ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, καθώς αυτή αποτελεί δημόσιο και κοινωνικό αγαθό. Η φορολόγηση του αγαθού της Παιδείας δεν έχει ιστορικό προηγούμενο και η αντιμετώπιση φορέων εκπαίδευσης ως αμιγών επιχειρήσεων εισάγει σε έναν ευαίσθητο χώρο όρους ασύδοτης αγοράς, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το δημόσιο συμφέρον.

* Οι δαπάνες των νοικοκυριών σε υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης φθάνουν τα 5,6 δισ. ευρώ (έρευνα ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ 2014). Το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του ποσού δεν θα χρειαζόταν να καταβληθεί, εάν η Πολιτεία εφάρμοζε τα αυτονόητα που ισχύουν σε ολόκληρη την ΕΕ.

* Οι εμπνευστές της επιβολής του 23% ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση, όπως θα αποδειχθεί και από τα στοιχεία της έρευνάς μας, δεν είχαν μελετήσει τα οικονομικά στοιχεία της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Έθεσαν ως στόχο την είσπραξη 300 εκατ. ευρώ, ενός ποσού που μείωνε την ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών σε βόειο κρέας, έθεσαν ως ισοδύναμο την επιβολή ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ωστόσο, αν είχαν προβεί σε μελέτη των βασικών μεγεθών της εκπαίδευσης ή αν είχαν προχωρήσει, ως όφειλαν, σε διάλογο με τους κοινωνικούς φορείς, θα διαπίστωναν ότι σε απολύτως βέλτιστες συνθήκες (είσπραξη από όλες ανεξαιρέτως τις δομές ιδιωτικής εκπαίδευσης και υπό την προϋπόθεση της πιστής τήρησης της φορολογικής νομοθεσίας) το ποσό που θα εισέπρατταν είναι κατά 60 εκατ. ευρώ χαμηλότερο.

Με την παρούσα κατάσταση στην ιδιωτική εκπαίδευση δεν πρόκειται να εισπραχθεί ούτε το 50% του συγκεκριμένου ποσού.

Στον χώρο της ιδιωτικής τυπικής εκπαίδευσης (ιδιωτικά νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια και ιδιωτικά ΙΕΚ) λειτουργούν 958 μονάδες στις οποίες εκτιμάται ότι φοιτούν συνολικά 105.633 μαθητές και εργάζονται 9.952 εκπαιδευτικοί. Εξ αυτών 683 είναι νηπιαγωγεία στα οποία φοιτούν 19.309 μαθητές και υπηρετούν 921 εκπαιδευτικοί, 167 είναι δημοτικά στα οποία φοιτούν 40.635 μαθητές και υπηρετούν 4.156 εκπαιδευτικοί, 108 γυμνάσια και λύκεια στα οποία φοιτούν 33.589 μαθητές και υπηρετούν 4.505 εκπαιδευτικοί και 17 είναι ΙΕΚ στα οποία φοιτούν περίπου 12.000 μαθητές και υπηρετούν 370 εκπαιδευτικοί.

Εκτός της τυπικής εκπαίδευσης λειτουργούν συνολικά 9.794 μονάδες (βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί, κέντρα ξένων γλωσσών, φροντιστήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φροντιστήρια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εργαστήρια ελευθέρων σπουδών) στις οποίες φοιτούν συνολικά 643.471 μαθητές και υπηρετούν 39.409 εκπαιδευτικοί, ενώ δεν μπορούν να αποδοθούν με αριθμούς το πλήθος των μαθητών και εκπαιδευτικών στα ιδιαίτερα μαθήματα που λειτουργούν εκτός της τυπικής εκπαίδευσης και της οικονομίας (η «παραοικονομία» του χώρου με τζίρο που το 2013 υπολογίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ κατ’ ελάχιστο στο ποσό των 256,7 εκατ. ευρώ).

Από τις μονάδες αυτές της εκτός τυπικής ιδιωτικής εκπαίδευσης οι 636 είναι οι βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί στους οποίους φοιτούν 20.352 νήπια και υπηρετούν 763 εκπαιδευτικοί (κυρίως μονοπρόσωπες επιχειρήσεις), 6.619 κέντρα ξένων γλωσσών στα οποία φοιτούν 472.423 μαθητές και υπηρετούν 20.019 εκπαιδευτικοί, 2.348 φροντιστήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα οποία φοιτούν 130.683 μαθητές και υπηρετούν 16.826 εκπαιδευτικοί, 28 φροντιστήρια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα οποία φοιτούν 1.268 φοιτητές και υπηρετούν 171 εκπαιδευτικοί και τέλος 163 εργαστήρια ελευθέρων σπουδών στα οποία φοιτούν 18.745 σπουδαστές και υπηρετούν 1.630 εκπαιδευτικοί.

Με βάση τη μέση τιμή των διδάκτρων, όπως προκύπτει από τις υποχρεωτικές δηλώσεις των μονάδων στη ΓΓ Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του υπουργείου Ανάπτυξης (δίδακτρα υποχρεωτικού προγράμματος με ενσωματωμένη μεταφορά μαθητών για την τυπική ιδιωτική εκπαίδευση), ο συνολικός τζίρος του ιδιωτικού τομέα της εκπαίδευσης ανέρχεται στο ποσό των 986,1 εκατ. ευρώ, στο οποίο αντιστοιχεί ποσό ΦΠΑ 23% 226,8 εκατ. ευρώ, υπολειπόμενο κατά 30% του ισοδύναμου τεθέντος στόχου των 300 εκατ. ευρώ.

Και συνεχίζει η ΟΙΕΛΕ αναφέροντας ότι «από τον συνολικό αυτό τζίρο το 47,9% (490,2 εκατ. ευρώ και ΦΠΑ 112,7 εκατ. ευρώ) αφορά εισροές από λοιπές μορφές ιδιωτικής εκπαίδευσης, ενώ το 50,3% των συνολικών εισροών (495,9 εκατ. ευρώ και ΦΠΑ 104,1 εκατ. ευρώ) αφορά εισροές από την τυπική ιδιωτική εκπαίδευση (ιδιωτικά νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια και ιδιωτικά ΙΕΚ)».

Από τους ιδιωτικούς φορείς της εκπαίδευσης, ωστόσο, έχουν ήδη εξαιρεθεί από την επιβολή ΦΠΑ 23% οι βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί, τα νηπιαγωγεία και τα ΙΕΚ στα οποία καταβάλλονται δίδακτρα (με διάφορες μορφές) και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα της εκπαίδευσης και στις οποίες εμφανώς το Δημόσιο δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση με τις λειτουργούσες δημόσιες/ δημοτικές μονάδες. Δεδομένου του μέγιστου πλήθους μαθητών που καταγράφουν τα φροντιστήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τα κέντρα ξένων γλωσσών, από δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων σύμφωνα με τις οποίες η μαζικότητα του φαινομένου το καθιστά δημόσιο αγαθό προκύπτει ότι ενδέχεται να απαλλαγούν του μέτρου.

Ως εκ τούτου, κατά τους υπολογισμούς της κυβέρνησης, η επιβάρυνση με ΦΠΑ 23% θα αφορά μόνο τα ιδιωτικά δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια που συνολικά έχουν τζίρο 381,4 εκατ. ευρώ και αποδιδόμενο ΦΠΑ 87,6 εκατ. ευρώ που υπολείπεται κατά 212,4 εκατ. ευρώ του στόχου των 300 εκατ. (καλύπτει μόλις το 30,2% του προσδοκώμενου στόχου).

Ωστόσο, όπως θα αποδειχθεί στη συνέχεια, αναφέρει η ΟΙΕΛΕ και το ποσό των 87,6 εκατ. ευρώ «είναι απολύτως εικονικό», αφού:

* Στις παραπάνω ιδιωτικές σχολικές μονάδες περιλαμβάνονται όλες όσες ήδη λειτουργούν ως μη κερδοσκοπικές εταιρείες και έχουν ήδη εξαιρεθεί από το μέτρο.

* Το πλήθος των μαθητών στηρίζεται σε στοιχεία του υπουργείου Παιδείας για το σχολικό έτος 2011-12, ενώ η τάση, ιδιαίτερα στη δευτεροβάθμια ιδιωτική εκπαίδευση βαίνει μειούμενη, ιδιαίτερα μετά το 2013.

* Η επιβολή στην αγορά υπηρεσιών ιδιωτικής εκπαίδευσης ΦΠΑ από 0% σε 23% μειώνει κατά πολύ τη δυνατότητα εισπραξιμότητας του μέτρου, αφού πολλοί γονείς δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στην αναμενόμενη αύξηση των διδάκτρων των συγκεκριμένων σχολείων, με αποτέλεσμα να μεταφέρουν τη φοίτηση των παιδιών τους στη δημόσια εκπαίδευση, η οποία ήδη πλήττεται από υποστελέχωση, ελλιπείς υποδομές και συστηματικά μειούμενη χρηματοδότηση. Η συγκεκριμένη διαρροή εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των περίπου 18.000 μαθητών που κατά κύριο λόγο θα προέρχονται από μικρές και μεσαίες ιδιωτικές σχολικές μονάδες. Συνακόλουθα οι εκτιμώμενες εισροές θα μειωθούν κατά 81 εκατ. ευρώ και ο αντίστοιχος ΦΠΑ θα μειωθεί κατά 18,6 εκατ. ευρώ.

Τέλος, τα φαινόμενα αδιαφάνειας, μη τήρησης της εκπαιδευτικής και της εργατικής νομοθεσίας, της αδήλωτης εργασίας και σε αρκετές περιπτώσεις της φοροδιαφυγής θα αποδυναμώσουν έτι περαιτέρω τον δείκτη εισπραξιμότητας του συγκεκριμένου μέτρου, περιορίζοντας το τελικό ποσό στο ήμισυ περίπου του αναμενόμενου (και μάλιστα με τη σιωπηλή συναίνεση των γονέων – κηδεμόνων των μαθητών).