Από το 2015 και τις πρώτες ανακοινώσεις του τότε υπουργού Παιδείας, Αριστείδη Μπαλτά, μέχρι σήμερα, το πλαίσιο της Εκπαίδευσης έχει αλλάξει. Το 2019 βρίσκει τα σχολεία, τα ΑΕΙ και τις δομές Έρευνας και Εκπαίδευσης με πολλές αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία τους.

Από τη γενίκευση του ολοήμερου σχολείου στο σύνολο των Δημοτικών Σχολείων και Νηπιαγωγείων και την υποχρεωτική Δίχρονη Προσχολική Εκπαίδευση, μέχρι τις συνέργειες των πανεπιστημίων με τα ΤΕΙ, οι πρωτοβουλίες που πάρθηκαν από την εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου, τα τελευταία αυτά χρόνια, κατέληξαν στην ανακοίνωση της πρόσληψης, σε βάθος τριετίας (έως το 2021), 15.000 εκπαιδευτικών. Όπως είναι ήδη γνωστό, εξ αυτών, οι 4.500 θα είναι για την Ειδική Αγωγή και θα υλοποιηθούν εντός του 2019, και οι υπόλοιποι τα επόμενα δύο χρόνια.

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Αναλυτικότερα, όσον αφορά τα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά σχολεία, θεσμοθετήθηκε και λειτουργεί ο Ενιαίος Τύπος Ολοήμερου Νηπιαγωγείου και Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, έχει εμπλουτιστεί το ωρολόγιο πρόγραμμα διδασκαλίας με μαθήματα ειδικοτήτων σε 3500 Πολυθέσια Δημοτικά Σχολεία και στα 834 Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία.

Τοποθετήθηκαν, επίσης, Ψυχολόγοι και Κοινωνικοί Λειτουργοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά.

Εξάλλου, λειτουργεί το Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα σε όλα τα Νηπιαγωγεία της χώρας, ενώ θεσμοθετήθηκε η Δίχρονη Προσχολική Υποχρεωτική Εκπαίδευση.

Ξεχωριστή θέση στις… καρδιές των μικρών μαθητών έχει η εφαρμογή του προγράμματος «Η Τσάντα στο Σχολείο», τουλάχιστον για δυο Σαββατοκύριακα το μήνα, καθώς επίσης και του προγράμματος κολύμβησης.

Ακόμη, δημιουργήθηκε Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών σε 913 δημοτικά.

Παράλληλα, εξορθολογίστηκε η διδακτέα ύλη σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα.

Αξίζει να σημειωθεί και το γεγονός ότι η επιλογή σημαιοφόρων, παραστατών και υπευθύνων κατάθεσης στεφάνου γίνεται πλέον με κλήρωση από το σύνολο των μαθητών της τάξης.

Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, το πρόγραμμα των σχολικών γευμάτων, αφορά πλέον πάνω από 150.000 μαθητές, σε 950 σχολεία.

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Από τις πολυσυζητημένες αλλαγές που προωθήθηκαν τα τελευταία χρόνια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, είναι εκείνες που αφορούν την Γ’ Λυκείου και τον τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια. Από την ερχόμενη σχολική χρονιά (2019-20), οι μαθητές της τρίτης τάξης του Λυκείου θα διδάσκονται τα τέσσερα μαθήματα του επιστημονικού τους πεδίου έξι ώρες την εβδομάδα και θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε ορισμένα από τα τμήματα των ΑΕΙ.

Επίσης μεγάλη συζήτηση στη δημόσια σφαίρα προκάλεσε η εκπόνηση του νέου προγράμματος σπουδών των Θρησκευτικών (που εφαρμόζεται ήδη) και της Ιστορίας (με εφαρμογή από την ερχόμενη σχολική χρονιά).

Στο Γυμνάσιο, πλέον η χρονιά χωρίζεται σε τετράμηνα και όχι σε τρίμηνα, ενώ έχει μειωθεί ο εξεταστικός φόρτος μέσα στη χρονιά, αλλά και στο τέλος της.

Η μείωση των γραπτώς εξεταζόμενων μαθημάτων σε Γυμνάσιο και Λύκειο μεταφράζεται ως εξής:

Γυμνάσιο: μείωση σε τέσσερα μαθήματα για κάθε τάξη, από 12 (Α΄ Γυμνασίου), 13 (Β΄ Γυμνασίου) και 14 (Γ΄ γυμνασίου) που ήταν προηγουμένως.

Γενικό Λύκειο: μείωση σε 8 από 14 (Α΄ Λυκείου), σε 6 από 16 (Β΄ Λυκείου) και σε 4 από 14 (Γ΄ Λυκείου).

Επαγγελματικό Λύκειο: μείωση σε 6 από 14 (Α΄ Λυκείου), σε 6 από 16 (Β΄ Λυκείου) και σε 6 από 13-18 (Γ΄ Λυκείου).

Ακόμη, λειτούργησε ξανά η ενισχυτική διδασκαλία στα γυμνάσια, σε περισσότερα από 500 Σχολικά Κέντρα Αντισταθμιστικής Εκπαίδευσης (ΣΚΑΕ).

Παράλληλα, θεσμοθετήθηκε ειδική εξεταστική περίοδος για τους μετεξεταστέους στα τέλη Ιουνίου (και όχι το Σεπτέμβριο), με ενδιάμεση ενισχυτική διδασκαλία.

Όσον αφορά τα Εσπερινά Λύκεια (ΓΕΛ – ΕΠΑΛ), η φοίτηση μειώθηκε κατά έναν χρόνο, από τετραετή σε τριετή.

Τέλος, καταργήθηκε η αναγραφή του χαρακτηρισμού της διαγωγής στους τίτλους σπουδών, αλλά και η διάκριση των απουσιών σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες.

Επαγγελματική Εκπαίδευση

Η αναδιάρθρωση που επήλθε στην Επαγγελματική Εκπαίδευση μπορεί να χαρακτηριστεί ριζική, καθώς εισήχθη το πλαίσιο της Μαθητείας και «άνοιξε» η πόρτα των πανεπιστημίων για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛ. Στόχος, που σύμφωνα με το υπουργείο έχει επιτευχθεί, η αύξηση του μαθητικού δυναμικού των ΕΠΑΛ.

Ειδικότερα, οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε ΤΕΙ με ποσοστό θέσεων 20% και στο 5% των θέσεων των πανεπιστημίων.

Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, τα τελευταία χρόνια έχουν ιδρυθεί 40 σχολεία Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και 570 Τμήματα Ένταξης, ενώ εφαρμόζεται το Ολοήμερο Πρόγραμμα σε όλα τα Ειδικά Νηπιαγωγεία και Ειδικά Δημοτικά Σχολεία. Παράλληλα, έχουν προσαρμοστεί τα ωρολόγια προγράμματα των Ειδικών Νηπιαγωγείων και Ειδικών Δημοτικών Σχολείων στα αντίστοιχα των Σχολείων Γενικής Εκπαίδευσης.

Ακόμη, επεκτάθηκε το πρόγραμμα Μαθητείας στους αποφοίτους των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων-Λυκείων.

Ακόμη, στα σχολεία Ειδικής Αγωγής μειώθηκε ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα.

Εκπαίδευση Προσφύγων

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την ελληνική Πολιτεία αποτέλεσε τα τελευταία χρόνια και η εκπαίδευση των Προσφύγων.

Δημιουργήθηκαν οι Δομές Υποδοχής Εκπαίδευσης των Προσφύγων (ΔΥΕΠ), ως προενταξιακό Εκπαιδευτικό Σχήμα για τα νεοεισερχόμενα προσφυγόπουλα που διαμένουν σε Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων και παράλληλα, προβλέφθηκε η ένταξη στην Πρωινή Σχολική Ζώνη προσφυγόπουλων που ζουν, μέσω στεγαστικών προγραμμάτων, σε νησιά.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι λειτούργησαν περισσότερα από 25 Νηπιαγωγεία εντός των Δομών Φιλοξενίας Προσφύγων.

Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, από το σχολικό έτος 2017-18 και έπειτα, έχουν φοιτήσει σε σχολείο περισσότερα από 8.000 προσφυγόπουλα.

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Όσον αφορά τα ΑΕΙ, εξέχουσα θέση στις αλλαγές που έχουν προωθηθεί τα τελευταία χρόνια, είναι η διασφάλιση της δωρεάν πρόσβασης στα μεταπτυχιακά σε όσους δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες και έλεγχος του κόστους κάθε μεταπτυχιακού προγράμματος.

Ακόμη, προβλέπεται πλέον η ίδρυση Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης εντός των ΑΕΙ για διετή Προγράμματα Σπουδών με δωρεάν φοίτηση και παροχή επαγγελματικών πιστοποιητικών ευρωπαϊκών προσόντων για αποφοίτους ΕΠΑΛ.

Αξιοσημείωτες είναι, βεβαίως, και οι αλλαγές στο χάρτη της Τριτοβάθμιας που προέρχονται από τις συγχωνεύσεις, μέσω συνεργειών, πανεπιστημίων και ΤΕΙ ανά περιφέρεια. Έχουν ήδη θεσμοθετηθεί η ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, μετά από τη συνένωση των ΤΕΙ Αθήνας και ΤΕΙ Πειραιά, οι συνέργειες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του ΤΕΙ Ηπείρου, καθώς επίσης και οι συνέργειες του Ιονίου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων.

Ακόμη, προγραμματίζεται η νομοθέτηση για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τις συνέργειες του με το ΤΕΙ Θεσσαλίας και Τμήματα του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας (μέσα στον Ιανουάριο).

Επίσης, δρομολογείται η ολοκλήρωση των διαδικασιών για: το νέο Διεθνές Πανεπιστήμιο (με τη συμμετοχή του Διεθνούς Πανεπιστημίου και των ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης) το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας με το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Πατρών με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης, ότι έχει διατυπωθεί η πρόθεση να ιδρυθεί τέταρτο τμήμα Νομικής στη χώρα, στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Τέλος, επεκτάθηκε η δυνατότητα μετεγγραφής, με τη θεσμοθέτηση της μετεγγραφής αδελφών φοιτητών και αυξήθηκαν οι Μεταπτυχιακές και Μεταδιδακτορικές Υποτροφίες από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών.

Δομές υποστήριξης εκπαιδευτικού έργου

Οι 13 Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης επιλέγονται πλέον όπως όλα τα στελέχη της εκπαίδευσης, με 3ετή θητεία, από Κεντρικό Συμβούλιο Επιλογής στο οποίο προΐσταται ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ.

Επίσης, δημιουργήθηκαν Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ), που αποτελούνται από Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου όλων των ειδικοτήτων, με σκοπό την υλοποίηση της εκπαιδευτικής πολιτικής, την οργάνωση της επιμόρφωσης και την παιδαγωγική καθοδήγηση των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών, μέσα από διεπιστημονική και συλλογική λειτουργία.

Τέλος, σε κάθε Διεύθυνση Σπουδών (Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια) δημιουργούνται Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) και τα Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ).

Έρευνα και Καινοτομία

Ορόσημο για τις πρωτοβουλίες στον τομέα της Έρευνας αποτελεί η Ίδρυση (Οκτώβριος 2016) του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), για τη στήριξη νέων επιστημόνων, με εμπροσθοβαρή κατανομή των πρόσθετων πόρων (240 εκατ. ευρώ για την τριετία 2017-2019). Σύμφωνα με το υπουργείο, αποτελεί έναν θεσμό, «που καλλιεργεί την ερευνητική κουλτούρα και αναμορφώνει το ακαδημαϊκό/ερευνητικό τοπίο της χώρας με όρους συνέπειας, συνέχειας, εμπιστοσύνης και διαφάνειας, επιδιώκοντας την επιστημονική ποιότητα και αριστεία».