Τα σχολεία άνοιξαν. Η δεν φάνηκε. Μόνο η Εκπαίδευση και αυτή λαβωμένη. Το να καλλιεργούμε στα παιδιά συμπεριφορές και νοοτροπίες κοπανατζήδων, ψευτών, τεμπέληδων και αδιάφορων δεν είναι κανονικότητα, δεν είναι Παιδεία, είναι ντροπή!
Όταν η παροχή Παιδείας συγχέεται με την καταστροφή της

Γράφει ο  Δημήτρης Τσιριγώτης. Φυσικός


Στην χώρα μας υπάρχει μια μόνιμη σύγχυση μεταξύ των εννοιών της και της Εκπαίδευσης. Στο μυαλό των περισσοτέρων ταυτίζονται. Σκοπός της Παιδείας είναι να αποκτήσει το άτομο ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Η Εκπαίδευση με τη σειρά της αφορά την παροχή εφοδίων και ανάπτυξη δεξιοτήτων με σκοπό κυρίως την επαγγελματική πορεία του ατόμου. Ο ρόλος του σχολείου είναι φυσικά να παρέχει στα παιδιά και τα δύο, και Παιδεία και Εκπαίδευση.

Τι συμβαίνει όμως όταν αυτές οι δύο έννοιες έχουν διαστρεβλωθεί τόσο πολύ στις συνειδήσεις των ανθρώπων που πλέον εκφράζουν κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι; Εκεί αλήθεια τι μπορεί να κάνει το σχολείο; Τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί όταν η επικρατούσα εξίσωση είναι η εξής: Παιδεία = Εκπαίδευση= Απόκτηση Πιστοποιητικών Προσόντων με κάθε κόστος (ακόμα και αν είναι ενάντια στην Παιδεία). Καταλήγουμε στο άτοπο: Παιδεία= Απαιδεία.
Είναι τόσο παράδοξο το γεγονός πως η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας μας θεωρεί πως παρέχει Παιδεία την ίδια ώρα που την καταστρέφει. Κακά τα ψέματα η Παιδεία δίνεται στα παιδιά πάντα με το παράδειγμα. Το παράδειγμα που παίρνουν αυτό το διάστημα τα παιδιά καθόλου δεν προάγει την Παιδεία τους, το αντίθετο μάλιστα.

Και όταν η Παιδεία καταστρέφεται υπάρχει ο ηθικός αυτουργός της καταστροφής, υπάρχει και αυτός που συναινεί στην καταστροφή και υπάρχουν και τα θύματα. Από την ώρα που άνοιξαν τα σχολεία η καταστροφή έχει την υπογραφή του , έχει την συναίνεση από πολλούς γονείς και έχει ως θύματα τα παιδιά τα οποία ωθούνται να γίνουν αυτό που κατηγορούν τους περισσότερους μεγάλους πως είναι.

Ο ηθικός αυτουργός: το υπουργείο Παιδείας

Το έκλεισε το μάτι στους γονείς. Το μήνυμα ήταν καθαρό: «Εμείς θα ανοίξουμε τα σχολεία αλλά τα παιδιά δεν χρειάζεται να πάνε. Με μία υπεύθυνη δήλωση την οποία δεν θα ελέγξουμε αν λέει αλήθεια μπορείτε να τα κρατήσετε στο σπίτι και δεν θα μετράνε και οι απουσίες. Επίσης οι βαθμοί τους δεν θα επηρεαστούν από το αν θα πάνε σχολείο ή όχι. Μην κολλήσει και κανένα και μας γκρεμίσει και την κανονικότητα και δεν μπορούμε το καλοκαίρι να φωνάξουμε: «καλώς τα τουριστάκια τα ζουμπουρλούδικα».

Η συναίνεση: από αρκετά μεγάλο ποσοστό γονέων

Αποστολή εξετελέσθη λοιπόν. Αυτή τη στιγμή το μέσο ποσοστό απουσιαζόντων μαθητών σε Γυμνάσια-Λύκεια ανέρχεται στο 70% το οποίο συνεχώς αυξάνεται. Μεγάλη μερίδα των γονέων αποδέχτηκε το κλείσιμο του ματιού και ανταποκρίθηκε. Είτε γιατί φοβήθηκε μην κολλήσει το παιδί, είτε γιατί συναίνεσε αν επρόκειτο για «ιερό σκοπό» όπως η προετοιμασία για την απόκτηση προσόντων ή η επιτυχία στις εξετάσεις, είτε γιατί απλά έκανε το χατίρι στο παιδί που δεν ήθελε να πάει σχολείο. Αυτό βέβαια είναι μια παλιά ιστορία και ο κορονοϊός είναι απλώς μια καλή αφορμή.
Προφανώς οι γονείς αυτοί δεν έχουν αντιληφθεί τη ζημιά που προκαλεί η στάση τους. Είναι σαν να ζητά το υπουργείο από τους γονείς να παίρνουν οι ίδιοι την ευθύνη για την απουσία του παιδιού τους. Έμμεσα όμως υπονομεύεται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης αλλά και καλλιεργείται μια επικίνδυνη αντίληψη στους μαθητές πως το σχολείο δεν είναι απαραίτητο.

Από την μία το σχολείο απαξιώνεται όλο και πιο πολύ και από την άλλη οι γονείς και οι μαθητές ωθούνται να επενδύουν όλο και περισσότερο στις ιδιωτικές παροχές έξω από το σχολείο. Έχουμε αντιστροφή των προτεραιοτήτων: αυτό που θα έπρεπε να είναι το βασικό γίνεται πλέον βοηθητικό και αντίστροφα. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι δημιουργείται πλέον η εντύπωση σε γονείς και μαθητές ότι η παρακολούθηση στο σχολείο είναι προαιρετική και μη απαραίτητη ενώ η εκτός σχολείου προετοιμασία υποχρεωτική και απαραίτητη.

Μάλιστα πολλοί γονείς θέλοντας να έχουν και άλλοθι το έχουν «τακτοποιήσει μέσα τους» ρίχνοντας στους εκπαιδευτικούς τις ευθύνες και δηλώνοντας ευθαρσώς: «μα γιατί να πάει το παιδί σχολείο αυτό το διάστημα, αφού δεν γίνεται μάθημα»; Η απάντηση βέβαια είναι προφανής: «το μάθημα για να γίνει έχει μια βασική προϋπόθεση, λέγεται μαθητές και μάλιστα μαθητές όχι ωσεί παρόντες αλλά ψυχή τε και σώματι». Επιτέλους ας πάρει ο καθένας τις ευθύνες του και ας σταματήσουμε να κατηγορούμε αυτούς που φταίνε το λιγότερο. Είναι προκλητικό αυτοί που πρώτοι απαξιώνουν το σχολείο να διαμαρτύρονται συνεχώς για την απαξίωση.

Τα θύματα: οι μαθητές οι οποίοι ωθούνται να γίνουν αυτό που κατηγορούν τους περισσότερους μεγάλους πως είναι

Όσον αφορά τους απουσιάζοντες μαθητές παρατηρήθηκαν τα εξής :
Α) Μαθητές με ψευδή υπεύθυνη δήλωση των γονέων πως έχουν δήθεν στο οικείο περιβάλλον κάποιον που ανήκει σε ευπαθή ομάδα ή πως ανήκουν οι ίδιοι σε ευπαθή ομάδα, οι οποίοι δεν ήρθαν καθόλου στο σχολείο. Εννοείται φυσικά πως δεν αναφερόμαστε σε όσους προσκόμισαν αληθή δήλωση.
Β) Μαθητές που ξεκίνησαν το σχολείο κανονικά αλλά μετά από μερικές μέρες θυμήθηκαν πως είχαν ξεχάσει τον παππού στην ντουλάπα μια μέρα που έπαιζε μαζί τους κρυφτό και αποφάσισαν να κάνουν μετά υπεύθυνη δήλωση. Ψευδή επίσης.
Γ) Μαθητές που απουσιάζουν χωρίς υπεύθυνη δήλωση αφού έχουν περιθώριο να κάνουν απουσίες μέχρι 114 συνολικά. Δηλαδή μαθητές που πορεύονται και επισήμως με τον τίτλο των κοπανατζήδων.
Δ) Μαθητές που αντί να πηγαίνουν στο σχολείο είτε παρακολουθούν φροντιστήριο ξένων γλωσσών ή ελληνικών μιας και πολλά φροντιστήρια έκαναν το ωράριό τους πρωινό, είτε διαβάζουν για τις πανελλαδικές. Πάντα βέβαια με τις ευλογίες των γονέων.
Ε) Μαθητές που αντί να βρίσκονται στο σχολείο είτε σεργιανίζουν στις πλατείες και στα καφέ, είτε κοιμούνται, είτε σαπίζουν στην αδράνεια μην κάνοντας τίποτα ή παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια.
ΣΤ) Τέλος, ελάχιστοι από αυτούς τους απουσιάζοντες μαθητές συμμετέχουν στις εξ αποστάσεως εργασίες που τους ετοιμάζουν οι καθηγητές τους, κάτι που κανονικά προβλέπεται να κάνουν. Δηλαδή οι περισσότεροι από τους μαθητές αυτούς απώλεσαν τελείως την μαθητική τους ταυτότητα από το πρώτο δεκαήμερο του Μάρτη και απλά εξαφανίστηκαν. Είναι σχεδόν τρομακτική η ευκολία με την οποία το έκαναν αυτό και πρέπει να μας προβληματίσει όλους.

Δύο θετικά: οι μετανοούντες που επέστρεψαν και οι αόρατοι που έγιναν ορατοί

1)Πολύ παρήγορο στην όλη υπόθεση είναι πως αρκετοί μαθητές από αυτούς που απουσίαζαν (ακόμα και με υπεύθυνη δήλωση), όσο πέρναγε ο καιρός άρχιζαν να έρχονται στο σχολείο αισθανόμενοι μετανιωμένοι για την αποκοπή τους από τον φυσικό τους χώρο. Είναι πολύ σημαντικό το ότι αισθάνθηκαν μέλη της κοινότητας του σχολείου και ξαναγύρισαν στην ομάδα. Αρκετοί γονείς, παρά την υπεύθυνη δήλωση που είχαν συντάξει, την παρέκαμψαν και φέρθηκαν τελικά με πραγματική υπευθυνότητα. Ώθησαν τα παιδιά τους να πάνε στο σχολείο συνειδητοποιώντας πως το ρίσκο για την υγεία είναι μηδαμινό σε σχέση με την ηθική ζημιά που θα τους προκαλούσαν και το παράδειγμα που θα τους έδιναν. Πολύ ελπιδοφόρο πραγματικά.
2)Ένα άλλο στοιχείο που αναδείχτηκε με το άνοιγμα των σχολείων και μάλιστα όχι σκοπίμως είναι πως με δεδομένο το μικρό αριθμό μαθητών ανά τμήμα, κάποιοι μαθητές από αυτούς που συνηθίζουμε να τους λέμε «αόρατους» βγήκαν μπροστά, πήραν τον λόγο και διεκδίκησαν τον χώρο που δικαιωματικά τους ανήκει. Δήλωσαν: «είμαι και εγώ εδώ» και φάνηκε ξεκάθαρα πως τα πολυμελή τμήματα τους εξαφανίζουν. Φυσικά το μάθημα έγινε πολύ καλύτερο και για όλους τους υπόλοιπους μαθητές αλλά και για τους εκπαιδευτικούς. Αυτό βέβαια αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση.

Η χαρά έχει ημερομηνία λήξης: όταν τα τμήματα ξαναγεμίσουν ασφυκτικά από μαθητές. Καλώς ή κακώς το μάθημα με λιγότερους μαθητές που έλαβε χώρα αυτές την περίοδο μπορεί να εκληφθεί ως ένα εκπαιδευτικό πείραμα που επιβεβαιώνει ως απολύτως ορθό το πάγιο αίτημα των εκπαιδευτικών για λιγότερους μαθητές ανά τμήμα. Το συμπέρασμα από το πείραμα αυτό αφήνει εκτεθειμένη την ηγεσία του υπουργείου που πρόσφατα αποφάσισε την αύξηση των μαθητών από 22 σε 25 μαθητές ανά τμήμα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και γενικά είναι υπέρμαχος των όλο και μεγαλύτερων τμημάτων με το σκεπτικό πως το μέγεθος των τμημάτων δεν παίζει μεγάλο ρόλο στην επίδοση των μαθητών. Αποδείχτηκε πως παίζει σημαντικότατο ρόλο.
Τα άνοιξαν, η Παιδεία δεν φάνηκε. Κάποιοι της έστησαν καρτέρι και πιάστηκε στα δίκτυα του ατομικισμού και της αυτοσυντήρησης. Γιατί είναι αλήθεια, στο σχολείο πάμε και για τους άλλους. Και έχει ρίσκο. Οι σχέσεις έχουν πάντα ρίσκο. Και η Παιδεία παράδειγμα.