Στο savoir vivre της σχολικής ζωής υπάρχουν πολλά κεφάλαια που προκαλούν στους μαθητές περισσότερο αντίδραση παρά χαρά για τη διδακτική διαδικασία. Δεδομένων μάλιστα των προβλημάτων που παρουσιάζονται και εφέτος στα σχολεία της χώρας, με τις ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς και αναλώσιμα, είναι βέβαιον ότι κάθε ευχάριστος συνειρμός και κάθε κίνητρο που μπορούν να δώσουν οι γονείς στα παιδιά τους για να «ξαναθυμηθούν» τη σχολική καθημερινότητα είναι καλοδεχούμενα.
Τι λένε οι ειδικοί για την πρώτη εβδομάδα στα σχολεία; Η κυρία Μαρίνα Ψιλούτσικου, συγγραφέας, διδάκτορας στη Στρατηγική των Επιχειρήσεων και συνεργάτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, προσεγγίζει το θέμα από όλες τις πλευρές. Οπως αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα», «η μόρφωση ενός ανθρώπου δεν επηρεάζεται από έναν μόνον παράγοντα ώστε φροντίζοντας αυτόν να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν μπορεί να υπάρχει μια απλή απάντηση για ένα τόσο σύνθετο ερώτημα».
Μπροστά στην… αποτυχία

Αναφέροντας μερικές κλασικές «παγίδες» στον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι γονείς τη σχολική ζωή των παιδιών τους αναφέρει χαρακτηριστικά ότι πολλοί θα έχουν ακούσει πολλές φορές – ίσως να το έχουν πει κιόλας – το «δεν πειράζει, η μανούλα σ’ αγαπάει» όταν ένα παιδί αποτυγχάνει σε μια σχολική δοκιμασία.
«Κάθε φορά που ένα παιδί κάνει κάτι “κακό” ή έχει μια “αποτυχία”, οι γονείς σπεύδουν να το διαβεβαιώσουν ότι εξακολουθούν να το αγαπούν παρά το “λάθος” του» αναφέρει. «Σκεφθείτε την περίπτωση ενός χαμηλού βαθμού σε ένα διαγώνισμα ή στον έλεγχο ενός τριμήνου. Για να “παρηγορήσουν” το παιδί οι γονείς (χωρίς να ρωτήσουν αν πράγματι χρειάζεται παρηγοριά και δηλώνοντας εμμέσως πως κατά τη γνώμη τους θα έπρεπε να είναι συντετριμμένο και να χρειάζεται παρηγοριά) σπεύδουν με τις καλύτερες των προθέσεων να το διαβεβαιώσουν ότι η επίδοση (ένα 12 ας πούμε) δεν θα έχει καμία επίπτωση στον τρόπο που θα το αντιμετωπίζουν και βέβαια κανέναν αντίκτυπο στην αγάπη τους, που παραμένει αναλλοίωτη και ακεραία» συνεχίζει.
«Καλό φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Και θα ήταν καλό αν πράγματι το παιδί είχε θεωρήσει ότι μπορεί ένας χαμηλός βαθμός να του στερήσει την αγάπη των γονέων του. Αλλά από μόνο του ένα παιδί δεν θα το σκεφτόταν ποτέ.Οταν το σκέφτεται, κάποια προηγούμενη συμπεριφορά το έχει οδηγήσει να το σκεφθεί. Τι λόγο θα είχε να το σκεφθεί άλλωστε; Η αγάπη των γονέων είναι δεδομένη, ακλόνητη και παντοτινή. Δεν επηρεάζεται από τίποτα. Δεν περνάει από το μυαλό ενός παιδιού ότι μπορεί να μην το αγαπάνε οι γονείς του επειδή δεν έγραψε καλά σε ένα διαγώνισμα. Οι γονείς το κάνουν να το σκεφθεί» λέει χαρακτηριστικά.
Και αναφέρει ότι ένα παιδί που έχει συνδέσει την αγάπη των γονιών του με τις επιτυχίες (σχολικές ή όχι) εξελίσσεται σε έναν άνθρωπο που δεν λέει ποτέ «όχι», «που γίνεται χίλια κομμάτια για να ικανοποιήσει τους πάντες (γονείς, προϊσταμένους, συναδέλφους, φίλους, ερωτικούς συντρόφους, παιδιά) επειδή τρέμει στην ιδέα ότι διαφορετικά δεν θα τον αγαπάνε, ότι αν δεν είναι τέλειος θα στερηθεί την αγάπη των άλλων. Ή αλλιώς εξελίσσεται σε έναν άνθρωπο που βάζει όλους τους προαναφερθέντες (γονείς, προϊσταμένους, συναδέλφους, φίλους, ερωτικούς συντρόφους, παιδιά) σε συνεχή τεστ αγάπης, τους ζητάει συνεχώς να αποδεικνύουν πως τον αγαπούν, ότι θα συνεχίσουν να τον αγαπούν, όσο άσχημη και αν είναι η συμπεριφορά του».
Ονειρα στην κρίση

Ακόμη η κυρία Ψιλούτσικου αναφέρει ότι πρόσφατα άκουσε «παιδιά 12 και 13 ετών να θεωρούν δεδομένο πως δεν θα βρουν δουλειά όταν μεγαλώσουν, ότι λόγω κρίσης δεν θα μπορέσουν να σπουδάσουν και ότι η μόνη τους επιλογή είναι να σκάβουν στα χωράφια! Ο,τι και αν έχει προηγηθεί σε επίπεδο εκφοβισμού (όλες οι γενιές το περάσαμε), αυτή η πλήρης απογοήτευση, αυτή η ακύρωση της προσωπικής προσπάθειας δεν έχει προηγούμενο. Δεν φοβούνται τα σημερινά παιδιά ότι αν δεν προσπαθήσουν δεν θα τα καταφέρουν. Είναι πεπεισμένα πως, ανεξάρτητα από αυτά που θα κάνουν, δεν θα έχουν καμία ευκαιρία να καταφέρουν τους στόχους τους. Είναι πεπεισμένα πως έχουν καταδικαστεί».
«Μην τα φοβίζετε τα παιδιά σας, δεν είναι καλή επιλογή. Μην τα κάνετε να αισθάνονται αδύναμα, είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα στον κόσμο. Και είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που οφείλουν να κάνουν οι γονείς. Οι γονείς οφείλουν να παίρνουν τον φόβο των παιδιών τους, να είναι η προστασία τους για να αναπτυχθούν ελεύθερα» καταλήγει.

Ο δεκάλογος

1Κάντε σημείο αναφοράς τις ερωτήσεις και τις ιδέες. Οταν το παιδί σας επιστρέφει από το σχολείο, μη ρωτάτε «τι σε ρώτησε η δασκάλα;» αλλά «τι ρώτησες εσύ τη δασκάλα;». Είναι μακράν διασκεδαστικότερο και μακράν χρησιμότερο.
2Αντισταθείτε στον πειρασμό να αντικαταστήσετε το παιδί σας, να μπείτε στη θέση του και να κάνετε πράγματα αντί αυτού. Ο ρόλος σας είναι επικουρικός και συμβουλευτικός. Χρησιμοποιήστε ενικό αριθμό. Το πρώτο πληθυντικό («εμείς διαβάζουμε έτσι», «στο διαγώνισμα δεν τα πήγαμε καλά», «η δασκάλα μάς έβαλε πολλά») δεν είναι δόκιμο.
3Κάντε μια λίστα για όλα τα θετικά του σχολείου στο οποίο πηγαίνει το παιδί σας. Μόνο με τα θετικά. Ζητήστε και από το ίδιο μια αντίστοιχη. Ναι, υπάρχουν. Περισσότερα από όσα νομίζετε.
4Στο τέλος κάθε σχολικής ημέρας ζητήστε από το παιδί σας να σας αναφέρει δυο-τρία πράγματα για τα οποία νιώθει ότι άξιζε η ενασχόλησή του με το σχολείο (η παρουσία του εκεί και ο χρόνος μελέτης). Ναι, θα βρει. Και θα αποτελέσουν σημαντικό κίνητρο.
5Ζητήστε από το παιδί σας να αποφασίσει τα βασικά της χρονιάς. Πότε θα μελετάει, με ποια σειρά, με ποιον τρόπο. Ζητήστε του να φτιάξει το πρόγραμμά του ώστε να είναι πιο ταιριαστό για το ίδιο και πιο εύκολο να το τηρήσει. Μην το κάνετε εσείς. Αφήστε να το κάνει μόνο του.
6Γνωρίστε τους ανθρώπους που θα συναναστρέφεται το παιδί σας. Δασκάλους, συμμαθητές, γονείς συμμαθητών. Μιλήστε μαζί τους, παρατηρήστε από κοντά τις ώρες των διαλειμμάτων, ρωτήστε το ίδιο το παιδί σας. Είναι οι σύμμαχοί σας.
7Μη διακρίνετε τα μαθήματα σε πρωτεύοντα και δευτερεύοντα. Κανένα δεν βρίσκεται τυχαία στο πρόγραμμα σπουδών, για καθένα υπάρχει λόγος. Ανακαλύψτε τον.
8Μιλήστε λιγότερο και παραδειγματίστε περισσότερο. Δημιουργήστε τις συνθήκες που θα διευκολύνουν το παιδί σας να πετύχει τους στόχους του. Μην απαιτείτε να κλείσει την τηλεόραση, βρείτε του μια πιο ελκυστική εναλλακτική.
Μην το υποχρεώνετε να διαβάζει για τη γλώσσα, παίξτε μαζί του Scrabble.
Μην του λέτε να κάνει το σωστό, κάντε το πρώτοι.
9Βεβαιωθείτε ότι είστε συνεπείς απέναντι στα παιδιά σας. Οι επιλογές σας, οι συμβουλές σας, οι αντιρρήσεις σας, η συμπεριφορά σας και τα λεγόμενά σας πρέπει να βρίσκονται διαχρονικά σε αρμονία και συμφωνία μεταξύ τους. Δεν είναι καθόλου εύκολο.
10 Είναι βέβαιο πως τα παιδιά σας έχουν την αγάπη σας. Βεβαιωθείτε πως έχουν και τον σεβασμό σας. Τον χρειάζονται και είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν να τον τρέφουν και τα ίδια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Αυξήσεις μισθών: Πώς θα ενισχυθεί το εισόδημα σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα