«Μετά από τα σκληρά μαθήματα της κρίσης, η Ελλάδα φαίνεται να είναι έτοιμη για ένα καινούργιο ξεκίνημα». Ο καθηγητής στο Τμήμα Αεροδιαστημικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου Τexas A&M των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Δημήτριος Λαγούδας μιλάει στο Αθηναϊκό -Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τις δυνατότητες και προοπτικές της έρευνας στην Ελλάδα, καθώς η χώρα εξέρχεται από την παρατεταμένη οικονομική κρίση και δηλώνει την πεποίθησή του πως παρά το ότι απολαβές και αναγνώριση εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικούς λόγους για τη φυγή των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, «οι φοιτητές του ΑΠΘ και των άλλων Πανεπιστημίων θα είναι αυτοί που θα ξεκινήσουν με τη νέα σπίθα της δημιουργίας».

Ο διεθνώς αναγνωρισμένος για την έρευνά του στον τομέα των προηγμένων υλικών καθηγητής δίνει μια ιδέα για το επιφυλάσσει το άμεσο μέλλον των έξυπνων υλικών, λέγοντας πως θα προορίζονται «για όλες τις χρήσεις» και θα είναι «μεταλλικά, κεραμικά και πολυμερή», ενώ «το επόμενο βήμα θα είναι το τύπωμα των υλικών αυτών από εκτυπωτές και στην Ελλάδα θα μπορούσε αυτό να πραγματοποιηθεί».

Ο καθηγητής αναγορεύτηκε πρόσφατα Επίτιμος Διδάκτορα του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1993 έλαβε τον τίτλο του Διακεκριμένου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Texas A&M. Έχει διατελέσει Πρόεδρος του Τμήματος Αεροδιαστημικής Μηχανικής και ήταν ο πρώτος Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Επιστήμης και Τεχνολογίας των Υλικών του Πανεπιστημίου Texas A&M. Έχει διατελέσει επίσης Αναπληρωτής Αντιπρόεδρος Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Texas A&M και Διευθυντής δύο Ερευνητικών Κέντρων του TEES.

Η έρευνά του περιλαμβάνει σχεδιασμό, χαρακτηρισμό και μοντελοποίηση πολύ-λειτουργικών υλικών σε νάνο, μίκρο και μάκρο επίπεδο με μεθόδους μικρομηχανικής, για τη γεφύρωση διάφορων κλιμάκων μεγέθους, και λειτουργίες που περιλαμβάνουν μηχανικές, θερμικές και ηλεκτρικές ιδιότητες νανοσύνθετων υλικών. Η ερευνητική του ομάδα είναι από τις πλέον αναγνωρισμένες διεθνώς στην περιοχή της μοντελοποίησης και του χαρακτηρισμού κραμάτων μνήμης σχήματος.

Έχει πολυετή συνεργασία με μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών (ΤΜΜ) του ΑΠΘ και έχει συνδιοργανώσει με τη σειρά διεθνών θερινών σχολείων ‘‘Advanced Materials Systems’’. Έχει συμβάλει στη διοργάνωση προγραμμάτων σπουδών φοιτητών του Texas A&M στο ΑΠΘ, ενώ ετησίως προσφέρει υποτροφία στον πρωτεύσαντα απόφοιτο του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και στην Oμάδα ART του ΑΠΘ.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του καθ. Λαγούδα στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στη Σμαρώ Αβραμίδου:

Ερώτηση: Η επιτιμοποίηση σας από το ΑΠΘ ήλθε ως το επιστέγασμα της συνεργασίας του Ιδρύματος με το Πανεπιστήμιο TEXAS A&M– TEES;

Απάντηση: Πιστεύω πως η συνεργασία μας έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο, αλλά και το συνολικό έργο της ερευνάς μου στο εξωτερικό είναι υπεύθυνο για την επιτιμοποίηση.

Ερ.: Είστε ικανοποιημένος από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα των κοινών ερευνητικών προγραμμάτων που υλοποιούν τα δύο Πανεπιστήμια μέσω του Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης Προηγμένων Υλικών, στη Θεσσαλονίκη; Υπάρχει μετουσίωση των ερευνητικών αποτελεσμάτων σε προϊόντα;

Απ.:Τα κοινά ερευνητικά προγράμματα είχαν σαν αποτέλεσμα να πραγματοποιηθούν κοινές δημοσιεύσεις, κοινές ερευνητικές προτάσεις για χρηματοδότηση, μια σειρά από καλοκαιρινά σχολεία, όπως επίσης μεταπτυχιακοί φοιτητές που ασχολούνται με τις κοινές δραστηριότητες. Ελπίζουμε να υπάρξει μετουσίωση σε προϊόντα στα επόμενα χρόνια της συνεργασίας.

Ερ.: Από το 1982 που φύγατε από την Ελλάδα σκεφτήκατε να επιστρέψετε; Σήμερα υπάρχει κίνητρο τόσο ισχυρό, ώστε να σας έκανε να το σκεφτείτε;

Απ.:Πολλές φορές. Σήμερα, η κοινή συνεργασία είναι πιο αποτελεσματική από την επιστροφή.

Ερ.:Θα προτρέπατε σήμερα τους φοιτητές του ΑΠΘ να παραμείνουν στην Ελλάδα; Εκτιμάτε ότι μέσα στο ισοπεδωτικό περιβάλλον της πολλαπλής και παρατεταμένης κρίσης δόθηκε και η ευκαιρία για σωστό επανασχεδιασμό εκ του μηδενός, για διόρθωση στρεβλώσεων, αλλαγή νοοτροπίας;

Απ.:Έχω παρατηρήσει αλλαγή νοοτροπίας τα τελευταία χρόνια στους νέους. Υπάρχει η θέληση της δημιουργίας, κυρίως καινούργιων επιχειρήσεων με υψηλές τεχνολογίες. Μετά από τα σκληρά μαθήματα της κρίσης, η Ελλάδα φαίνεται να είναι έτοιμη για ένα καινούργιο ξεκίνημα. Οι φοιτητές του ΑΠΘ και των άλλων Πανεπιστημίων θα είναι αυτοί που θα ξεκινήσουν με τη νέα σπίθα της δημιουργίας.

Ερ.:Υπάρχει περισσότερη αξιοκρατία στο εξωτερικό; Κάποιος που σήμερα μπορεί να κάνει ακαδημαϊκή καριέρα στην Ελλάδα θα φύγει για τις καλύτερες απολαβές ή γιατί την ανέλιξη βάσει αναγνώρισης της αξίας της δουλειάς και έρευνάς του;

Απ: Υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για δημιουργικό ερευνητικό έργο στο εξωτερικό. Ίσως και περισσότερη αξιοκρατία. Και οι δυο λόγοι, απολαβές και αναγνώριση, είναι σημαντικοί για τη φυγή στο εξωτερικό. Θα έλεγα ότι οι απολαβές παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο.

Θα ήθελα να τονίσω ότι οι Έλληνες επιστήμονες της διασποράς θα πρέπει να βλέπουν την Ελλάδα όπως ακριβώς είναι, με τις δυνατότητες που έχει, και πως θα μπορέσει να μετασχηματισθεί με την συνεισφορά όλων.

Ερ.: Τι σημαίνει για ένα ελληνικό πανεπιστήμιο να συμμετέχει με πρόταση και να κερδίζει σε διαγωνισμό της Air Force Office of Scientific Research; Και γιατί ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο να επιλέξει ένα ελληνικό για εταίρο του και δη σε περίοδο κρίσης;

Απ.: Είναι η ποιότητα της προτεινομένης έρευνας που ξεχωρίζει. Αυτή τη στιγμή καινούργιες ερευνητικές προτάσεις ετοιμάζονται. Το National Science Foundation (NSF) της Αμερικής έχει επίσης χρηματοδοτήσει το Καλοκαιρινό Σχολείο, που μόλις τέλειωσε στο Αριστοτέλειο με θέμα την μικρομηχανική τον υλικών.

Ερ.: Πώς είναι να εισάγει κανείς ευφυΐα και μνήμη σε άψυχα υλικά; Νοιώθετε ποτέ ως πρωταγωνιστής σε ταινία επιστημονικής φαντασίας;

Απ: Η γνώση της συμπεριφοράς τους έχει σαν αποτέλεσμα την επιστημονική φαντασία να γίνεται μια απλή πραγματικότητα. Η γνώση αυτή επίσης βοηθά στην κατασκευή τους, με ιδιότητες που μοιάζουν σαν τα υλικά αυτά να σκέπτονται και να δρουν ανάλογα με το περιβάλλον που επιδρά πάνω τους. Αυτή είναι η μνήμη που ζει μέσα στη κρυσταλλική δομή του υλικού.

Ερ: Τι επιφυλάσσει το άμεσο μέλλον της επιστήμης σας και τι το απώτερο; Είναι απεριόριστες οι δυνατότητες και οι εφαρμογές;

Απ.: Έξυπνα υλικά για όλες τις χρήσεις. Μεταλλικά, κεραμικά και πολυμερή. Το επόμενο βήμα θα είναι το τύπωμα των υλικών αυτών από εκτυπωτές και στην Ελλάδα θα μπορούσε αυτό να πραγματοποιηθεί.