Οι αλλαγές στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα που αποδυναμώνουν τον εκπαιδευτικό ρόλο του Λυκείου

Το Προεδρείο της ΟΙΕΛΕ αποφάσισε τη συμμετοχή των ιδιωτικών εκπαιδευτικών στη διαμαρτυρία εκπαιδευτικών (στην οποία συμμετέχει και η ΟΛΜΕ) ενάντια στις αλλαγές στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα που αποδυναμώνουν τον εκπαιδευτικό ρόλο του Λυκείου μέσω της απαξίωσης των καλλιτεχνικών και της αποδυνάμωσης των κοινωνικών σπουδών.

Το Προεδρείο, επίσης, ενέκρινε κείμενο θέσεων για τις αλλαγές που συνέταξε το μέλος του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Παναγιώτης Πολυδωρόπουλος και το οποίο έχει ως εξής:

Κείμενο Θέσεων ΟΙΕΛΕ για τις αλλαγές στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας τα νέα ωρολόγια προγράμματα Γυμνασίου και Λυκείου για τη σχολική χρονιά 2020 -2021, τα οποία περιλαμβάνουν τις εξής αλλαγές:

Στο Γυμνάσιο:

Το μάθημα της «Οικιακής Οικονομίας», που διδασκόταν μόνο στην Α’ τάξη, 2 ώρες εβδομαδιαίως, πλέον γίνεται μονόωρο. Η ώρα που αφαιρείται από το μάθημα της «Οικιακής Οικονομίας» προστίθεται στο μάθημα της «Πληροφορικής», που από μονόωρο γίνεται 2ωρο στην Α’ τάξη, ενώ εξακολουθεί να διδάσκεται και στις επόμενες τάξεις, 1 ώρα εβδομαδιαίως.

Στο εσπερινό Γυμνάσιο:

Το μάθημα της «Βιολογίας» από 2ωρο εβδομαδιαίως στην Α’ τάξη, γίνεται μονόωρο, ενώ παραμένει μονόωρο και στις επόμενες τάξεις. Η ώρα της «Βιολογίας» αφιερώνεται στο μάθημα της «Γεωλογίας» που μαζί με τη «Γεωγραφία» διδάσκονται 2 ώρες εβδομαδιαίως.

Στο Λύκειο:

Στην Α’ τάξη, καταργούνται το μάθημα των «Ερευνητικών Δημιουργικών Δραστηριοτήτων», στο οποίο αφιερώνονταν 2 ώρες, και τα μαθήματα επιλογής «Καλλιτεχνική Παιδεία» (Εικαστικά, Μουσική, Στοιχεία Θεατρολογίας), «Γεωλογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων», «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός», στα οποία, επίσης, αφιερώνονταν 2 ώρες εβδομαδιαίως. Το μάθημα της «Πολιτικής Παιδείας» (Οικονομία, Πολιτικοί θεσμοί & Αρχές Δικαίου, Κοινωνιολογία) από 3ωρο εβδομαδιαίως γίνεται 2ωρο, ενώ στη γλωσσομάθεια αφιερώνονται 5 αντί για 2 ώρες, αφού εισάγεται ως υποχρεωτική η διδασκαλία του μαθήματος των «Αγγλικών», 3 ώρες εβδομαδιαίως, και η διδασκαλία δεύτερης ξένης γλώσσας («Γαλλικά» ή «Γερμανικά»), 2 ώρες.

Στη Β’ τάξη, καταργούνται το μάθημα «Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία», το οποίο διδασκόταν 2 ώρες εβδομαδιαίως, το μάθημα των «Ερευνητικών Δημιουργικών Δραστηριοτήτων», στο οποίο αφιερωνόταν 1 ώρα, το μάθημα «Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών”, το οποίο διδασκόταν 2 ώρες στην Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, ενώ γίνεται 2ωρο από 3ωρο το μάθημα της «Φυσικής» στην Ομάδα Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών. Στη γλωσσομάθεια αφιερώνονται 3 αντί για 2 ώρες, αφού εισάγεται ως υποχρεωτική η διδασκαλία του μαθήματος των «Αγγλικών», 2 ώρες εβδομαδιαίως, και η διδασκαλία δεύτερης ξένης γλώσσας («Γαλλικά» ή «Γερμανικά»), 1 ώρα. Η διδασκαλία του μαθήματος «Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ» από μονόωρη γίνεται 2ωρη εβδομαδιαίως, ενώ στην Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών εισάγεται το μάθημα των «Λατινικών», 2 ώρες, και στην Ομάδα Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών το μάθημα των «Μαθηματικών» από 2ωρο γίνεται 3ωρο.

Στη Γ’ τάξη, καταργούνται τα μαθήματα επιλογής «Ελεύθερο Σχέδιο», «Γραμμικό Σχέδιο» και η 2η ξένη Γλώσσα (Γερμανικά/Γαλλικά). Εισάγεται το «κόντρα μάθημα», «Ιστορία» (το διδάσκονται οι μαθητές που επιλέγουν την Ομάδα Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας και την Ομάδα Προσανατολισμού Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής) και «Μαθηματικά» (το διδάσκονται οι μαθητές που επιλέγουν την Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών), τα 7ωρα μαθήματα του Προσανατολισμού γίνονται 6ωρα και στην Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών το μάθημα της «Κοινωνιολογίας» αντικαθίσταται από τα «Λατινικά».

Όσον αφορά τις παραπάνω αλλαγές πρέπει να επισημανθούν τα εξής:

Το Υπουργείο Παιδείας υποβαθμίζει έτι περαιτέρω το μάθημα της «Οικιακής Οικονομίας», περιορίζοντας τη διδασκαλία του σε 1 ώρα εβδομαδιαίως, μόνο στην Α΄ τάξη του Γυμνασίου. Η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας είχε ήδη καταργήσει τη διδασκαλία του μαθήματος στη Β’ τάξη, αφαιρώντας, παράλληλα, από τους διδάσκοντες «Οικιακή Οικονομία» τη β’ ανάθεση του μαθήματος της Γεωγραφίας.

Ενισχύεται η γλωσσομάθεια και ο ψηφιακός γραμματισμός στο Λύκειο, πρωτοβουλία θετική, που, όμως, θα συναντήσει αρκετά εμπόδια, αφού οι μαθητές ως επί το πλείστον δε βασίζονται στο σχολείο για την εκμάθηση των συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων, αφού με την ολοκλήρωση της φοίτησής τους δεν αποκτούν από αυτό αντίστοιχο τίτλο σπουδών. Βρίσκονται, λοιπόν, σε διαφορετικό επίπεδο, κάτι που θα παρεμποδίσει την εκπαιδευτική διαδικασία και πιθανόν να στρέψει αναγκαστικά μαθητές χαμηλότερου επιπέδου στη συνδρομή του φροντιστηρίου, που συνεπάγεται οικονομική επιβάρυνση για τις οικογένειές τους ή μαθητές υψηλότερου επιπέδου στην αδιαφορία που πιθανόν να συνοδεύεται από παραβατική συμπεριφορά.

Επί της ουσίας τα μαθήματα των Κοινωνικών Επιστημών και της Καλλιτεχνικής Παιδείας «εξοστρακίζονται» από το Λύκειο. Με δεδομένο ότι βάσει του Άρθρου 16 παρ. 2 του Συντάγματος «η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες», εξάγεται το συμπέρασμα ότι το Λύκειο εστιάζει στον επαγγελματικό προσανατολισμό, χάνοντας το παιδαγωγικό του χαρακτήρα και τη δυνατότητα να ανταποκριθεί επιτυχώς στη συνταγματική επιταγή. Η απόκτηση ακαδημαϊκών γνώσεων λειτουργεί σε βάρος της καλλιέργειας της προσωπικότητας, της αισθητικής αγωγής και της κοινωνικής συνείδησης των μαθητών, κάτι που θα έχει δυσάρεστες συνέπειες. Η κατάργηση των «Ερευνητικών Δημιουργικών Δραστηριοτήτων» στην Α’ και Β΄ τάξη του Λυκείου (η ερευνητική μάθηση αποτελεί κεντρική επιλογή στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα), η κατάργηση των μαθημάτων επιλογής «Καλλιτεχνική Παιδεία» (Εικαστικά, Μουσική, Στοιχεία Θεατρολογίας), «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός», στην Α’ Λυκείου, η κατάργηση του μαθήματος «Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία» και του μαθήματος «Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών” στη Β’ τάξη του Λυκείου και η κατάργηση της διδασκαλίας της «Κοινωνιολογίας» στη Γ΄ τάξη του Λυκείου, κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην επίτευξη του σκοπού της παιδείας, όπως περιγράφεται στο άρθρο 16 του Συντάγματος. Να σημειωθεί ότι οι γνώσεις που αποκόμιζαν οι μαθητές της Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών από τα παραπάνω μαθήματα, καθόλη την πορεία τους στο Λύκειο, ήταν απαραίτητες για τη φοίτησή τους σε πλήθος Σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Κοινωνιολογία, Πολιτικές Επιστήμες, Θεατρολογία, Σχολή Καλών Τεχνών κ.ά.).

Επίσης, η εισαγωγή του «κόντρα μαθήματος» στην Γ’ τάξη του Λυκείου δε θα προσφέρει ουσιαστικά –αντίθετα θα δημιουργήσει προβλήματα – αφού οι μαθητές δεν αναμένεται στην Γ’ τάξη του Λυκείου να αποκτήσουν τις γνώσεις που θα έπρεπε ήδη να έχουν από τη φοίτησή τους επί 11 χρόνια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υπό το βάρος, μάλιστα, της προσπάθειάς τους να εισαχθούν σε σχολή της επιλογής τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ενώ, λοιπόν, οι μαθητές θα είναι προσανατολισμένοι στην επίτευξη του στόχου τους, ενώ θα έχουν βεβαρυμένο πρόγραμμα και ιδιαίτερη ψυχολογία, θα πρέπει να αφιερώσουν (εφόσον τον αφιερώσουν) χρόνο στην εκμάθηση ενός γνωστικού αντικειμένου που θα αντιμετωπιστεί ως «εμπόδιο» για την επίτευξη του στόχου τους. Η αντίληψη αυτή θα οδηγήσει στην υποβάθμιση του μαθήματος και θα παρεμβάλλει προσκόμματα στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθιστώντας και τους διδάσκοντες στόχους πάσης φύσεως πιέσεων, ώστε να είναι επιεικείς και να προσαρμόσουν τις απαιτήσεις τους. Η διαδικασία αυτή, ανάλογα και με τις αντοχές των διδασκόντων, πιθανόν να οδηγήσει σε άνιση μεταχείριση των υποψηφίων.

Μαθήματα που εξετάζονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις («Ελεύθερο Σχέδιο», «Γραμμικό Σχέδιο», «Μουσική»), καταργούνται εντελώς, έστω και ως μαθήματα επιλογής, με συνέπεια μαθητές που πρέπει να προετοιμαστούν για σχολές, όπως η Αρχιτεκτονική, οι σχολές Μουσικών Σπουδών κ.ά., να είναι αναγκασμένοι να διαγωνιστούν σε μάθημα που δε διδάχθηκαν στην Γ’ τάξη του Λυκείου και να στραφούν σε φροντιστηριακή βοήθεια, με συνέπεια την οικονομική επιβάρυνση των οικογενειών τους.

Τα νέα ωρολόγια προγράμματα αναμένεται να συμπαρασύρουν και τα προγράμματα των εκπαιδευτικών, αφού η συμπλήρωση ωραρίου θα προϋποθέτει ως αναγκαστική την επιλογή μαθημάτων δεύτερης και τρίτης ανάθεσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης στην εποχή της εξειδίκευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, για να συμπληρώσουν πρόγραμμα συνάδελφοι, θα πρέπει να υπηρετούν σε πολλά σχολεία ταυτοχρόνως. Σοβαρές επιπτώσεις, επίσης, αναμένονται από την απώλεια πλήθους οργανικών θέσεων και την αναγκαστική απόλυση πλήθους συναδέλφων, για τους οποίους δε θα προκύψουν ώρες διδασκαλίας.

Συνοψίζοντας, τα νέα ωρολόγια προγράμματα επιχειρούν την αναβάθμιση της γλωσσομάθειας και του ψηφιακού γραμματισμού, με αβέβαιο αποτέλεσμα, ενώ δημιουργούν πλήθος προβλημάτων που αφορούν την κοινωνική, πολιτική και αισθητική αγωγή των μαθητών με βέβαιες αρνητικές συνέπειες ως προς την επίτευξη της επιταγής του άρθρου 16, παρ. 2. του Συντάγματος και τη δυνατότητα του σχολείου να προετοιμάσει μαθητές που θα φοιτήσουν σε πλήθος Σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις καθίσταται υποχρεωτική η κάλυψη των κενών που δημιουργούνται με προσφυγή σε φροντιστηριακή βοήθεια, που συνεπάγεται οικονομική αιμορραγία για τις οικογένειες. Σημαντικές είναι και η ανατροπές που θα προκαλέσουν τα νέα προγράμματα στον εργασιακό βίο των συναδέλφων. Η Ο.Ι.Ε.Λ.Ε. εκφράζει την αντίθεσή της σε αυτή την εξέλιξη που συνεπάγεται σοβαρή βλάβη για μαθητές και εκπαιδευτικούς.