Όπως είναι γνωστό, από τον Σεπτέμβριο του 2016 τέθηκαν σε εφαρμογή οι αλλαγές στην λειτουργία του Γυμνασίου. Κατά την προσωπική μου άποψη κάποιες από τις αλλαγές αυτές κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση (καθιέρωση 2 τετραμήνων αντί 3 τριμήνων, μετατόπιση της εξεταστικής περιόδου των ανεξεταστέων από τον Σεπτέμβρη στον Ιούνιο και αύξηση του ετήσιου χρόνου που γίνονται μαθήματα αφού από εδώ και στο εξής θα σταματούν την 31η Μαΐου). Όμως η καθιέρωση 4 μόνο μαθημάτων για τις προαγωγικές εξετάσεις, καθώς και η μείωση των συνολικών ωρών του εβδομαδιαίου προγράμματος των μαθητών (από 35 ώρες σε 32), είναι κατά τη γνώμη, τελείως λανθασμένες επιλογές και ήδη είναι εμφανή τα πρώτα αρνητικά σημάδια.

γράφει ο Δ. Τσιριγώτης Φυσικός

Μόνο 4 μαθήματα εξεταζόμενα στις Προαγωγικές του Γυμνασίου

Τα μαθήματα αυτά θα είναι τα εξής : α) Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, β) Μαθηματικά, γ) Φυσική, δ) Ιστορία. Σημειωτέον στα υπόλοιπα μαθήματα η τελική βαθμολογία θα βγαίνει από τον μέσο όρο των βαθμών των 2 τετραμήνων.

Σας αναφέρω δύο γεγονότα που ήδη λαμβάνουν χώρα καθημερινά και που αποδεικνύουν την αποτυχία αυτού του μέτρου:

ΓΕΓΟΝΟΣ 1: Ήδη στα γυμνάσια αρχίζει και δημιουργείται η εντύπωση στους μαθητές και στους γονείς τους ότι τα 4 γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα είναι τα πρωτεύοντα και όλα τα υπόλοιπα είναι τα δευτερεύοντα, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες των διδασκόντων καθηγητών να διαβεβαιώσουν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Δυστυχώς οι ιθύνοντες που πήραν τις αποφάσεις αυτές δεν προέβλεψαν ότι μπορεί να παρατηρηθούν στο Γυμνάσιο φαινόμενα παρόμοια με εκείνα που παρατηρούνται στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου, όπου οι μαθητές ενδιαφέρονται κυρίως για τα μαθήματα προσανατολισμού και αδιαφορούν για τα μαθήματα γενικής παιδείας. Ο διαχωρισμός των μαθημάτων στο Γυμνάσιο ενέχει τον κίνδυνο απαξίωσης όσων μαθημάτων δεν συμμετέχουν στις προαγωγικές εξετάσεις.

ΓΕΓΟΝΟΣ 2: Σύμφωνα με πολύ ασφαλείς πληροφορίες στα φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης φέτος παρατηρείται μια εντελώς πρωτόγνωρη αύξηση των εγγραφών μαθητών Γυμνασίου. Από την μία έχουμε τους γονείς που βιώνουν τα νέα μέτρα σαν να πρόκειται για εντατικοποίηση του Γυμνασίου. Από την άλλη, όταν υπάρχουν 4 μόνο γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα είναι πολύ εύκολο για τα φροντιστήρια να φτιάξουν τα γνωστά ελκυστικά «πακέτα βασικών μαθημάτων». Το γεγονός και μόνο ότι το νέο μέτρο προκαλεί αύξηση της ζήτησης για φροντιστηριακή βοήθεια, δείχνει την αποτυχία του.

Κατά την γνώμη μου το υπουργείο, αν όπως ισχυρίζεται απέβλεπε στην εξάλειψη του εξεταστικοκεντρικού χαρακτήρα του Γυμνασίου, θα έπρεπε να είχε την τόλμη για την πλήρη κατάργηση των γραπτών προαγωγικών εξετάσεων σε όλα τα μαθήματα. Πολύ φοβάμαι ότι η αποσπασματική ελάφρυνση θα αποβεί πολύ πιο ζημιογόνα από το σύστημα που υπήρχε μέχρι σήμερα ( όπου η πλειοψηφία των μαθημάτων ήταν γραπτώς εξεταζόμενα στις προαγωγικές εξετάσεις).

Γεννάται λοιπόν εύλογα το ερώτημα γιατί η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δεν προέβη στην πλήρη κατάργηση των γραπτών προαγωγικών εξετάσεων σε όλα τα μαθήματα παρά άφησε κάποια (4); Προσωπικά θεωρώ ότι αυτό έγινε εν όψει της εφαρμογής της αυτό-αξιολόγησης της σχολικής μονάδος που έχει εξαγγείλει το υπουργείο ότι θα λάβει χώρα μέσα στο τρέχον σχολικό έτος ( ενδεχομένως με άλλη μορφή ή και ονομασία από εκείνη που εφαρμόστηκε κατά το 2014-2015). Μην ξεχνάμε ότι σε όλες τις χώρες που έχει εφαρμοστεί η αυτό-αξιολόγηση της σχολικής μονάδος, ένας από τους πιο βασικούς δείκτες είναι η επίδοση των μαθητών σε τελικές εξετάσεις. Στις περισσότερες μάλιστα χώρες τα μαθήματα τα οποία εξετάζονται είναι η γλώσσα, τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες. Ομολογουμένως πολλές ομοιότητες, δεν νομίζετε;

Η μείωση του εβδομαδιαίου προγράμματος των μαθητών του Γυμνασίου κατά 3 ώρες

Κατά τη γνώμη μου κάθε απόφαση δεν κρίνεται μόνο εκ του αποτελέσματος αλλά και από το κίνητρο που οδηγεί στη λήψη της. Κατά τους ισχυρισμούς της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας το κίνητρο της μείωσης του εβδομαδιαίου προγράμματος των μαθητών του Γυμνασίου κατά 3 ώρες είναι η ελάφρυνση των μαθητών ώστε να μην γυρνούν εξαντλημένοι από το σχολείο και να μπορούν να εκμεταλλευτούν δημιουργικά τον επιπλέον ελεύθερο χρόνο τους. Πολύ φοβάμαι ότι αυτό είναι μόνο το πρόσχημα και ότι τα πραγματικά κίνητρα είναι άλλα.

Τα σχολεία, χωρίς καμία αμφιβολία, δεν υπάρχουν για να έχουν δουλειά οι εκπαιδευτικοί. Όμως το να καθορίζονται οι οποιεσδήποτε αλλαγές με μοναδικό κίνητρο την δημιουργία πλεοναζόντων εκπαιδευτικών σίγουρα δεν μπορεί να βαπτισθεί «παιδαγωγική προσέγγιση». Πρόκειται για λογιστική προσέγγιση.

Μάλλον κοπτοραπτική θυμίζουν όλα αυτά. Το πατρόν έχει σχεδιαστεί ως εξής: Λείπουν ώρες από την ειδικότητα Α; Αντί να κάνουμε νέους διορισμούς ή προσλήψεις αναπληρωτών της ειδικότητας Α, κόβουμε ώρες από την ειδικότητα Β ώστε να πλεονάζει και της αναθέτουμε μαθήματα της ειδικότητας Α. Το μόνο που μένει είναι το παιδαγωγικό «αξεσουάρ» ώστε να γίνει πιο ελκυστική η «βιτρίνα».

Ακολουθούν μερικές περίεργες συμπτώσεις που είχαν σαν κοινό χαρακτηριστικό τη δημιουργία πλεοναζόντων με τεχνητό τρόπο:

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 1 : Οι 3 ώρες κατά τις οποίες μειώθηκε το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα του Γυμνασίου αφορούν μαθήματα που διδάσκονται από τους κλάδους ΠΕ02 (των φιλολόγων) και ΠΕ04( φυσικών, χημικών, βιολόγων, γεωλόγων) στους οποίους παρατηρούνταν μέχρι σήμερα τα λιγότερα κενά και άρα προσφέρονται για δημιουργία πλεοναζόντων.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 2: Ταυτόχρονα καταργήθηκε η τρίωρη μείωση διδακτικού ωραρίου για τους υπεύθυνους εργαστηρίου των φυσικών επιστημών και της πληροφορικής. Ειδικά για τους καθηγητές πληροφορικής ο στόχος ήταν οι πλεονάζοντες να καλύψουν τις ανάγκες των Δημοτικών σχολείων.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 3: Ταυτόχρονα έγινε αφαίρεση της 4ωρης στήριξης των ερευνητικών εργασιών (project) από τους καθηγητές πληροφορικής στα Λύκεια.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 4: Πολύ πρόσφατα αποφασίστηκε η τοποθέτηση καθηγητών γενικής αγωγής σε θέσεις ειδικής αγωγής( παράλληλη στήριξη, τμήματα ένταξης) αφού προηγουμένως μετατράπηκαν σε πλεονάζοντες. Ουσιαστικά πρόκειται για διαστρέβλωση και απαξίωση της έννοιας της ειδικής αγωγής.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 5: Ταυτόχρονα καταργήθηκαν ως μαθήματα όλες οι βιωματικές δράσεις του Γυμνασίου: από την Α΄ τάξη «η Σχολική και Κοινωνική Ζωή (ΣΚΖ)». Από τη Β΄ τάξη τα μαθήματα «Φύση και Άσκηση» και «Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης», από την Γ΄ τάξη ο «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός», η «Τοπική Ιστορία» και το «Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη». Σημειωτέον, με αυτά τα μαθήματα πολλοί εκπαιδευτικοί συμπλήρωναν το διδακτικό τους ωράριο.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 6: Ταυτόχρονα καταργήθηκε για όλες τις ειδικότητες η δυνατότητα συμπλήρωσης ωραρίου (μέχρι 2 ώρες ) μέσω ανάληψης εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 7: Πριν λίγες ημέρες ο κος Φίλης ανακοίνωσε ότι στον σχεδιασμό του υπουργείου βρίσκεται η ενοποίηση των ειδικοτήτων των Φυσικών, των Χημικών, των Βιολόγων .Συγκεκριμένα είπε: «Θα θέλαμε κοινή διδασκαλία γι’ αυτά τα μαθήματα, κοινό πρόγραμμα σπουδών και κοινά βιβλία, ενώ οι καθηγητές θα αποτελούν μία κοινή ειδικότητα, αυτή των Φυσικών Επιστημών». Πέρα από το κατά πόσο ευσταθεί η επιστημονική ορθότητα μιας τέτοιας πρότασης, το γεγονός ότι 3 μαθήματα θα συγχωνευτούν σε 1 μάθημα ενέχει τον κίνδυνο το άθροισμα των μέχρι σήμερα ωρών των 3 μαθημάτων να θεωρηθούν πολλές για να διατεθούν για ένα μόνο μάθημα. Θεωρώ μεγάλη την πιθανότητα το επόμενο «ψαλίδι» να κρύβεται εδώ.

ΣΥΜΠΤΩΣΗ 8: Οι πρόσφατες αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών των ΕΠΑΛ καθώς και η καθυστέρηση στην έγκριση (ή μη έγκριση ολιγομελών τμημάτων) είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία πλεοναζόντων εκπαιδευτικών και στην ΤΕΕ.

Κάποιοι ίσως πουν ότι κινδυνολογώ. Όμως πολλές συμπτώσεις μαζεμένες, δεν νομίζετε; Και όλες κατά ένα περίεργο τρόπο κόβουν ώρες. Ούτε μια, έτσι για δείγμα, δεν προσθέτει ώρες. Είναι φανερό ότι όλα αυτές οι «συμπτώσεις» έχουν ένα κοινό : εξοικονομούν ώρες. Ο λόγος είναι και αυτός προφανής. Στόχος είναι η ελαχιστοποίηση των κενών, και η δημιουργία νέων δεξαμενών πλεοναζόντων εκπαιδευτικών στα πλαίσια του «εξορθολογισμού» της διαχείρισης του εκπαιδευτικού προσωπικού. Το θέμα είναι ότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας «ντύνει» τις περικοπές αυτές με παιδαγωγικό «μανδύα» προβάλλοντας «το καλό των παιδιών». Γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιπαρατεθεί κάποιος σε προτάσεις όπως «λιγότερες εξετάσεις και ελάφρυνση του ημερήσιου προγράμματος μαθημάτων για τους μαθητές». Ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να γίνει αποκάλυψη του «κόφτη» όταν αυτός πλασάρεται ως «ιατρικό νυστέρι» που σώζει παιδικές ζωές.

Το θέμα είναι να κόψουμε ποσότητα ή να προσθέσουμε ποιότητα;

Παρακαλώ πολύ εκεί στην Νερατζιώτισσα να αφήσετε τους κόφτες, τα κομπιουτεράκια, τους εξορθολογισμούς και «τις ευαισθησίες». Όλα μοιάζουν να γίνονται στη λογική των περικοπών ντυμένη με παιδαγωγικό «μανδύα» και όσο υπάρχει αυτή η λογική, η εκπαίδευση συνεχώς θα διολισθαίνει. Χρειάζεται ειλικρίνεια, τόλμη και να δοθεί προτεραιότητα στην εκπαίδευση.

Το μεγάλο διακύβευμα του σχολείου δεν είναι να κόψουμε σε ποσότητα αλλά να προσθέσουμε ποιότητα. Εμπλουτισμό χρειάζεται με νέα αναλυτικά προγράμματα, με πολιτισμό, με καλλιέργεια της κριτικής στάσης και της αγάπης των μαθητών για την γνώση, με τέχνες, με αθλητισμό, με θέματα που θρέφουν την κοινωνική ευαισθησία, κ. ά. Προσοχή, όλα αυτά οφείλουν να γίνουν χωρίς την υποχώρηση της επιστήμης ως βασικού στοιχείου της γενικής παιδείας. Το τονίζω, της γενικής παιδείας! Το σχολείο δεν είναι ούτε «μικρό πανεπιστήμιο» αλλά ούτε και «παιδική χαρά». Η λογική ότι το σχολείο πρέπει να προσφέρει εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις, όπως στα πανεπιστήμια, είναι παιδαγωγικά εσφαλμένη. Όμως εσφαλμένη είναι και η αντίληψη ότι οι μαθητές πρέπει να ασχολούνται με λίγα, να μην κοπιάζουν καθόλου και απλά να ανάγουν σε αυτοσκοπό την ευχαρίστησή τους. Το στοίχημα είναι πως θα πειστούν να ασχολούνται με πολλά, να κοπιάζουν αγόγγυστα και ταυτόχρονα να δείχνουν ενδιαφέρον για τα όσα διδάσκονται.

Ας μιλήσουμε ειλικρινά. Το μεγάλο πρόβλημα του σχολείου είναι ότι αφήνει αδιάφορους τους περισσότερους μαθητές. Μετά τις νέες αλλαγές στο Γυμνάσιο η κατάσταση αυτή σαφώς δεν βελτιώθηκε αφού οι αλλαγές το μόνο έκαναν είναι ότι αφαίρεσαν λίγη ποσότητα εργασίας από τους μαθητές αλλά δεν τους πρόσφεραν κανένα νέο κίνητρο μάθησης. Το σχολείο οφείλει να γίνει πιο ευχάριστο και πιο ενδιαφέρον για τους μαθητές. Εδώ όμως υπάρχει μια παγίδα και χρειάζεται προσοχή. Όταν λέμε να γίνει το σχολείο πιο ευχάριστο εννοούμε πάντα με μοναδικό στόχο την καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για την μάθηση. Γιατί άλλο πράγμα είναι οι μαθητές να μαθαίνουν με ευχάριστο (ή και διασκεδαστικό τρόπο) και άλλο η ευχαρίστηση (ή η διασκέδαση) ως αυτοσκοπός.