Οι αλλαγές στη φιλοσοφία και στη μεθοδολογία του μαθήματος της Ιστορίας

Συνάντηση του Υπουργού Κ. Γαβρόγλου με τον Πρόεδρο του ΙΕΠ Γ. Κουζέλη για τα νέα προγράμματα σπουδών της Ιστορίας

Την πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για τις αλλαγές στα νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας παρέδωσε στον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστα Γαβρόγλου ο Πρόεδρος του ΙΕΠ Γεράσιμος Κουζέλης και μέλη της επιτροπής που έχει συσταθεί για τον λόγο αυτό.

Οι αλλαγές στη φιλοσοφία και στη μεθοδολογία του μαθήματος της Ιστορίας επικεντρώνονται στους εξής άξονες:

Παραμένει η χρονολογική κατανομή στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, η οποία ακολουθεί το σχήμα (ανά τάξη): Αρχαιότητα-Μεσαίωνας-Νεότερη Εποχή-Σύγχρονη Εποχή.
Το σπειροειδές σχήμα δεν εγκαταλείπεται αλλά εμπλουτίζεται με τη θεματική προσέγγιση και ακολουθεί τη νέα δομή. Παράλληλα, συνδυάζεται η χρονολογική με τη θεματική προσέγγιση. Η βασική αφήγηση οργανώνεται χρονολογικά, πολυδιάστατα και περιεκτικά και περιλαμβάνει όλες τις χρήσιμες ιστορικές πληροφορίες (χώρος, χρόνος, πρόσωπα, γεγονότα, αίτια και αποτελέσματα) συγκροτώντας έτσι τη βασική δηλωτική γνώση, ενώ εξειδικεύεται με θεματικούς φακέλους. Οι θεματικοί φάκελοι αποτελούν ουσιαστική καινοτομία γιατί έτσι επιτυγχάνεται η εμβάθυνση σε ιστορικά ζητήματα, η εξοικείωση με την ιστορική μέθοδο και η αποδέσμευση από το σχολικό εγχειρίδιο. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η πρωτοβουλία και η δημιουργικότητα των εκπαιδευτικών καθώς και η ενεργή συμμετοχή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Δίνεται έμφαση στην κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική ιστορία και ενθαρρύνεται η βιωματική κατανόηση και έρευνα του παρελθόντος. Π.χ. στη Δ΄ Δημοτικού προτείνεται η διδασκαλία της οικογενειακής, της προφορικής και της τοπικής ιστορίας.
Η ελληνική ιστορία συνδέεται με την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια και κυρίως με την ιστορία των βαλκανικών και μεσογειακών λαών, με τους οποίους οι Έλληνες διαχρονικά βρίσκονταν σε συνεχή αλληλεπίδραση.
Οι Τέχνες και τα γράμματα παύουν να αποτελούν ένα κεφάλαιο-παράρτημα στο τέλος του βιβλίου και εντάσσονται οργανικά στην κεντρική αφήγηση των ιστορικών εξελίξεων έτσι ώστε να αναδεικνύεται η σχέση τους με το ιστορικό γίγνεσθαι, αλλά και να γίνεται αντιληπτό το πώς τα ιστορικά γεγονότα αντικατοπτρίζονται στην Τέχνη. Π.χ. στην Γ΄ Γυμνασίου, ο ρομαντισμός και ο νεοκλασικισμός αποτελούν ενότητες του κεφ. Ε Βιομηχανική Επανάσταση και αστική τάξη (μέσα 18ου αιώνα –δεκαετία 1870).

Σημειώνεται ότι τα Προγράμματα Σπουδών θα συμπληρωθούν με εκπαιδευτικό υλικό (βιβλία και υπόλοιποι θεματικοί φάκελοι) που θα εκπονηθεί στο πλαίσιο προγράμματος που ξεκινάει άμεσα, στο οποίο θα συμπεριληφθούν προγράμματα και υλικά της Β’ και της Γ’ Λυκείου.

Στο τέλος της συνάντησης ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου δήλωσε:

«Έχουμε σήμερα στο Υπουργείο Παιδείας τη μεγάλη χαρά να συναντήσουμε –δεν είναι η πρώτη φορά που τους συναντάμε- την ομάδα που έχει επιφορτιστεί με το εξαιρετικά ενδιαφέρον εγχείρημα του σχεδιασμού του μαθήματος της Ιστορίας από το Δημοτικό μέχρι και το Λύκειο. Θέλω να ευχαριστήσω τα μέλη της ομάδας διότι επί σχεδόν δύο χρόνια, τον Ιανουάριο γίνονται δύο χρόνια, έκαναν μία εξαιρετική δουλειά, αφιλοκερδώς, σε μία περίοδο που τέτοιου είδους συμβολές και δεσμεύεις ακαδημαϊκών, όλων των βαθμίδων –δεν εννοώ μόνο των Πανεπιστημιακών- γίνονται ολοένα και πιο σπάνιες. Εδώ είναι ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας ο κύριος Γεωργαντάς, ο κ. Κουζέλης Πρόεδρος του ΙΕΠ, ο κ. Βόγλης, Πρόεδρος της Επιτροπής».

Ο Πρόεδρος του ΙΕΠ Γεράσιμος Κουζέλης δήλωσε:

«Πάρα πολύ σύντομα να θυμίσω στις περισσότερες και τους περισσότερους από σας ότι είναι μία διαδικασία που ολοκληρώθηκε μετά από μακρό χρόνο, μακρά κι εξαιρετικά αποτελεσματική παραγωγική συνεργασία με την επιστημονική ομάδα. Νομίζω ότι ήδη πολλές και πολλοί θα παρευρεθήκατε στην αρχική προσπάθεια που κάναμε, στην οποία συμμετείχαν πολύ περισσότεροι συνάδελφοι, εκπαιδευτικοί και των δύο βαθμίδων ασχολούμενοι ή εξειδικευμένοι στην Ιστορία. Είχε προηγηθεί ένας πραγματικά εξαιρετικά σημαντικός, κρίσιμος και παραγωγικός διάλογος με όλη αυτή την επιστημονική κοινότητα κι επομένως η εργασία της επιτροπής η οποία ανέλαβε -υπό τους όρους που είπε ο Υπουργός- αφιλοκερδώς πλήρως, με τον πατριωτισμό του αντικειμένου να επιτελέσει αυτό το έργο, έχει βασιστεί σε μία προηγούμενη συζήτηση με την κοινότητα. Δεν σημαίνει αυτό ότι δεν υπάρχουν διαφωνίες. Υπάρχουν διαφωνίες, διαφορετικές αντιλήψεις. Νομίζω ότι το πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό αυτής της πρότασης είναι ότι είναι συστηματική, έχει μία ενιαία λογική ακόμα και για εκείνες τις τάξεις στις οποίες θα χρειαστεί να προσθέσουμε υλικό. Επομένως, σκαλοπάτι – σκαλοπάτι από το Δημοτικό οικοδομεί μία αντίληψη περί Ιστορίας. Δεν είναι το αντικείμενο μου, θα σας τα πουν οι συνάδελφοι.

Επιτρέψτε μου να προσθέσω κάτι, γιατί νομίζω ότι χρειάζεται να γνωρίζετε ότι αυτό είναι ένα πρώτο βήμα, ίσως είναι το πρώτο βήμα στην περίοδο αυτής της διακυβέρνησης, που αλλάζει πράγματι το υλικό σε πολύ σημαντικό αντικείμενο της σχολικής εκπαίδευσης. Σας θυμίζω ότι η αλλαγή στα προγράμματα των Θρησκευτικών πατούσε πάνω σε προηγούμενες επεξεργασίες, επομένως έχουμε την πρώτη κρίσιμη παρέμβαση. Θα ακολουθήσουν –μετά από αυτό που έγινε πέρυσι που ονομάσαμε ‘εξορθολογισμό της ύλης’- αλλαγές αναμόρφωσης, εξίσου εξορθολογισμού κι εκσυγχρονισμού των προγραμμάτων σπουδών και των εκπαιδευτικών υλικών όλων των αντικειμένων. Κι αυτό θα αρχίσει πάρα πολύ σύντομα. Επομένως, αφορά τη σημερινή κατάθεση της πρότασης και τα υλικά που θα χρειαστεί να συνοδέψουν τα προγράμματα σπουδών που κατέθεσε η επιστημονική ομάδα πρόκειται άμεσα να παραχθούν σκαλοπάτι – σκαλοπάτι από το Δημοτικό πηγαίνοντας προς το Λύκειο το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ένα, ακόμα, πολύ μεγάλο ευχαριστώ στους παρόντες και στους απόντες -γιατί ήταν πάρα πολλοί και οι συνεργάτες του εκπαιδευτικού χώρου, δηλαδή της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης- για την προσφορά τους σ’ αυτό που είναι το σημερινό αποτέλεσμα».

Την επιτροπή απαρτίζουν:

Μέλη

Πολυμέρης Βόγλης

Κώστας Κασβίκης

Γιώργος Κόκκινος

Χριστίνα Κουλούρη

Άγγελος Παληκίδης

Βασίλης Τσάφος

Συνεργάτες

Μαρία Βλαχάκη

Παναγιώτης Γατσωτής

Σοφία Γελαδάκη