Είναι το σχολείο, ακόμη κι ένα «κακό» σχολείο, απαραίτητο για την ένταξη του ατόμου στην κοινωνία; Θα πρέπει να θεσμοθετηθούν στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εναλλακτικές μορφές εκπαίδευσης, π.χ. η διδασκαλία στο σπίτι; Ή πρόκειται για μια «ελιτίστικη» λύση που τελικώς οδηγεί τα παιδιά στην απομόνωση;
Αυτά, είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που τίθενται στη δημόσια συζήτηση μετά τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης μιας μητέρας, εκπαιδευτικού στο επάγγελμα, η οποία επέλεξε για την οκτάχρονη κόρη της την εκτός σχολείου εκπαίδευση και τώρα κινδυνεύει να χάσει την επιμέλειά της.
Στη χώρα μας, δεν είναι λίγοι οι γονείς που τα τελευταία χρόνια επιλέγουν την πρακτική της κατ΄ οίκον εκπαίδευσης για τα παιδιά τους, παρότι αυτό απαγορεύεται από τη νομοθεσία. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, η εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά μεταξύ των ηλικιών 5-15, δηλαδή από το νηπιαγωγείο έως και το γυμνάσιο, ενώ η κατ΄ οίκον διδασκαλία επιτρέπεται κατ΄ εξαίρεση σε σοβαρές περιπτώσεις υγείας. Όσοι γονείς δεν συμμορφώνονται με τον νόμο, κινδυνεύουν με φυλάκιση ή και με απώλεια της επιμέλειάς του παιδιού τους.
Δικαιώματα
«Η υπόθεση που είδε το φως πρόσφατα είναι χαρακτηριστική της προβληματικής και παραβιάζουσας θεμελιώδη δικαιώματα στάσης της πολιτείας πάνω στο θέμα. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς νομικός για ν΄ αντιληφθεί ότι είναι άδικο να αφαιρείται με επείγουσα διαδικασία χωρίς δίκη η επιμέλεια για τον λόγο ότι παρέχεται στο παιδί αποσχολειοποιημένη εκπαίδευση, κάτι που σε πληθώρα κρατών είναι όχι μόνο νόμιμο, αλλά και προτιμητέο, αν οι γονείς μπορούν και θέλουν να καταβάλουν αντίστοιχη προσπάθεια» επισημαίνει στην «Η» η δικηγόρος Ηλέκτρα – Λήδα Κούτρα, η οποία σε συνεργασία με την ΜΚΟ Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ? «Πλειάδες» έχει αναλάβει τη νομική υπεράσπιση της μητέρας που επέλεξε για την οκτάχρονη κόρη της την εκτός σχολείου εκπαίδευση.
Όπως τονίζει η ίδια, χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία, με πολύ καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα προσφέρουν στους πολίτες τους σημαντικές επιλογές εντός του εθνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Οπότε συχνά οι γονείς δεν χρειάζεται να καταφύγουν στην κατ΄ οίκον εκπαίδευση. «Στην Ελλάδα οι γονείς δεν μπορούν να επιλέξουν εναλλακτικές κατευθύνσεις ούτε προστρέχοντας σε ιδιωτικούς φορείς. Έχουν μόνο μια επιλογή, ιδιαίτερα χαμηλού επιπέδου, και φαίνεται να είναι νομοθετικά εξαναγκασμένοι σε αυτήν», καταλήγει η κ. Κούτρα.
«Το δικαίωμα στη μόρφωση αποτελεί βασικό προσωπικό δικαίωμα όλων των παιδιών, και για να διασφαλιστεί ότι κάθε παιδί θα κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος θεσμοθετήθηκε ταυτόχρονα η υποχρεωτική εκπαίδευση» υπογραμμίζει, από την πλευρά του, ο ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικής στο ΑΠΘ κ. Γιώργος Τσιάκαλος. Όπως ο ίδιος εξηγεί στην «Η», για πολλές χώρες η «υποχρεωτική εκπαίδευση» ταυτίζεται με την υποχρεωτική σχολική εκπαίδευση, δηλαδή με τη φυσική παρουσία των παιδιών στο σχολείο. Υπάρχουν, όμως, και χώρες όπου -παρά το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών -πάνω από 99%- φοιτά στα σχολεία- δίνεται επίσης η δυνατότητα να πραγματοποιείται η υποχρεωτική εκπαίδευση με διαφορετικό τρόπο, ακόμη και με διδασκαλία στο σπίτι.
«Η τελευταία αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις κατάλοιπο μιας παράδοσης κατ΄ οίκον διδασκαλίας των εύπορων κοινωνικών στρωμάτων (Αγγλία, Γαλλία, και πρώην αποικίες τους, όπως Αυστραλία, Καναδάς, Νότια Αφρική). Συναντάται, όμως, κυρίως εκεί όπου οι θρησκευτικές κοινότητες έχουν κατοχυρωμένο το δικαίωμα να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους στις δικές τους αξίες και συμπεριφορές, και να αποκλείουν οποιαδήποτε επίδραση του κοσμικού κράτους. Γι’ αυτό και η εκπαίδευση στο σπίτι, ως θεσμός, αποτελεί ορατό φαινόμενο κυρίως στις ΗΠΑ, όπου γύρω στο 3% των παιδιών μορφώνονται με αυτόν τον τρόπο», υπογραμμίζει ο κ. Τσιάκαλος.
Τα τελευταία χρόνια η τάση αυτή εμφανίζεται, επίσης, σε κοινωνικά στρώματα που ιδεολογικά αρνούνται γενικώς την παρέμβαση του κράτους, όχι μόνον στην οικονομία, αλλά και στα κοινωνικά θέματα, και πιστεύουν, ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης, ότι μπορούν να παράσχουν στα παιδιά τους ισχυρό κοινωνικό πλεονέκτημα, προσφέροντας στο οικείο ευνοϊκό περιβάλλον περισσότερα μορφωτικά αγαθά από εκείνα που προσφέρει το σχολείο στα άλλα παιδιά.
Τα στοιχεία
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει στην «Η» ο κ. Τσιάκαλος, στην Ευρώπη, αυστηρά υπέρ της εκπαίδευσης στο σχολείο είναι η Σουηδία και η Γερμανία (χώρες με ισχυρά εργατικά και σοσιαλδημοκρατικά κινήματα στον 20ο αιώνα), ενώ συνταγματική πρόβλεψη για το δικαίωμα της εκπαίδευσης στο σπίτι έχουν η Ιταλία και η Ισπανία (χώρες με ισχυρή παρουσία της καθολικής εκκλησίας σε εκπαιδευτικά θέματα). Ο αριθμός των παιδιών στην Ευρώπη που λαμβάνουν εκπαίδευση στο σπίτι παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις. Ενδεικτικά, περίπου 20.000 είναι οι μαθητές που επιλέγουν την κατ΄ οίκον διδασκαλία στη Γαλλία και 100.000 – 160.000 στην Αγγλία, την ώρα που είναι μόλις 200 οι μαθητές που παρακολουθούν το λεγόμενο «homeschooling» στη Νορβηγία, 1.000 στην Αυστρία, 200 στη Δανία, 100 στην Ελβετία, 300-400 στην Ιρλανδία, 40 στην Πολωνία και περίπου 100 στην Ολλανδία. Παράλληλα, η σχετική νομοθεσία διαφέρει πολύ από χώρα σε χώρα σε ό,τι αφορά την οργάνωση του μαθήματος, το πρόγραμμα σπουδών, την αξιολόγηση των επιδόσεων, τα προσόντα των εκπαιδευτικών, τη διαρρύθμιση του χώρου διδασκαλίας, τον έλεγχο και την επιθεώρηση εκ μέρους των αρχών. Παντού, όμως, είναι αποκλειστικά η πολιτεία εκείνη που ρυθμίζει τα θέματα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Πηγή: Χαρά Καλημέρη – ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News
