«Ο πολιτικός χρόνος δεν πρέπει να είναι οδηγός για τις ακαδημαϊκές διαδικασίες»

Ο βουλευτής Αττικής και Υπεύθυνος Παιδείας του Ποταμιού, Γιώργος Μαυρωτάς, παραβρέθηκε στο 4ο Επιστημονικό Συνέδριο της ΟΣΕΠ-ΤΕΙ, όπου και έκανε την ακόλουθη ομιλία:

Θα ήθελα καταρχάς να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση στο 4ο Επιστημονικό Συνέδριο της ΟΣΕΠ-ΤΕΙ με θέμα την «Υλοποίηση του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας». Ένα θέμα που είναι στην επικαιρότητα καθότι πριν μερικές μέρες ψηφίστηκε η ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής από τη συγχώνευση του ΤΕΙ Αθήνας και του ΑΕΙ Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα.

Για τους συναδέλφους από τα δύο αυτά ιδρύματα θα είναι μάλιστα και ίσως η τελευταία εκδήλωση που συμμετέχουν ως μέλη της ΟΣΕΠ-ΤΕΙ, καθότι σε λίγο καιρό θα είμαστε συνάδελφοι στην ΠΟΣΔΕΠ. Συζητήσαμε λοιπόν στη Βουλή για μία εβδομάδα το θέμα της συγχώνευσης των δύο ΤΕΙ σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.

Η μεγάλη κουβέντα όμως που δεν κάναμε και θα έπρεπε να προηγηθεί είναι ποιος είναι ο ρόλος των ΑΤΕΙ στην Ανώτατη Εκπαίδευση στη χώρα μας. Τα χρειαζόμαστε ως Ιδρύματα; Από πού θα αποφοιτούν τα στελέχη εφαρμογών που αποτελούν και την ραχοκοκαλιά της παραγωγής σε όλες τις χώρες; Από τα «άρτι αφιχθέντα» διετή Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ή από τα Πανεπιστήμια; Αυτήν την κουβέντα λοιπόν που θα έπρεπε να προηγηθεί δεν την κάναμε… Ή μάλλον την αφήσαμε στη μέση καθότι είχε ξεκινήσει το 2016.

Ας γυρίσουμε 20 μήνες πίσω τον Ιούνιο του 2016 όταν συζητιόταν στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, το πόρισμα που κατέθεσε ο κ. Γαβρόγλου (ήταν Πρόεδρος της ΔΕΜΥ) για τον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης (Πανεπιστήμια, ΑΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα). Τότε, το Πόρισμα του σημερινού Υπουργού ανέφερε σχετικά με τα τμήματα:

Υπάρχουν:
α) Αυτά πού είναι ήδη (ακαδημαϊκώς) ισοδύναμα με αντίστοιχα πανεπιστημιακά Τμήματα.
β) Αυτά που δεν πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά θα μπορούσαν να τις καλύψουν στη διάρκεια μιας τριετίας (όχι απαραίτητα στο τέλος της).
γ) Αυτά που δεν έχουν Πανεπιστημιακό αντικείμενο και θα μπορούσαν να συνεχίσουν να υπάρχουν στα ΤΕΙ ως Τμήματα που παρέχουν τεχνολογική εκπαίδευση,

Στην ίδια συνεδρίαση της ΔΕΠΥ έλεγα τον Ιούνιο του 2016:
«…είναι μια μεγάλη κουβέντα που θα πρέπει να ανοίξουμε σχετικά με το αν θα πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και αν θέλουμε στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας να υπάρχουν εκείνα τα στελέχη εφαρμογών στην πυραμίδα της παραγωγής ή όχι.

Η γνώμη μας είναι ότι πρέπει να υπάρχουν και έχουν ρόλο να παίξουν τα Τεχνολογικά Ιδρύματα.
Επίσης, υπάρχουν τμήματα διαφόρων Τ.Ε.Ι. που σε δυσκολότερες συνθήκες από τα Πανεπιστήμια, εμφανίζουν πολύ καλή δουλειά και είναι πραγματικοί θύλακες αριστείας και αυτά θα πρέπει να τα δούμε ξεχωριστά.»

Πρέπει λοιπόν να καταρίψουμε τα στερεότυπα που υπάρχουν στην κοινωνία για την τεχνική και τεχνολογική εκπαίδευση για τα ΕΠΑΛ για τα ΑΤΕΙ. Και αυτό δεν το λέω έτσι, το έχω ζήσει καθότι:
Έχω πολύ καλούς συναδέλφους που κάναμε μαζί το διδακτορικό μας στο Πολυτεχνείο που είναι τώρα καθηγητές σε ΑΤΕΙ.
Έχω συνεργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα με τμήματα των ΑΤΕΙ και ξέρω το υψηλό τους επίπεδο.
Έχω συνεργαστεί με καθηγητές των ΑΤΕΙ με πλούσιο επιστημονικό έργο, δημοσιεύσεις κ.λπ.
Έχω επισκεφθεί και τμήματα που θα τα ζήλευαν αρκετά πανεπιστημιακά τμήματα και για την εργαστηριακή τους υποδομή και για τις εγκαταστάσεις και για το επιστημονικό τους έργο.

Είναι όμως όλα και όλοι έτσι, ώστε όλοι να πανεπιστημιο-ποιηθούν μέσα σε 4 μήνες;

Αυτό είναι ένα από τα σημεία κριτικής μου στο νομοσχέδιο:
Θα δημιουργηθεί το 3ο σε αριθμό φοιτητών Πανεπιστήμιο της χώρας με 26 τμήματα και 24 χιλιάδες φοιτητές. Και δίνουμε μεγάλη σημασία στη διαδικασία αυτή γιατί θα είναι φαντάζομαι πιλότος για την ανασυγκρότηση του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης. Θα έπρεπε στη διαδικασία αυτή να δώσουμε χρόνο ώστε να συγκλίνουν ομαλά και να απορροφηθούν οι όποιοι κραδασμοί της μετάβασης από ΤΕΙ σε Πανεπιστήμιο. Αντί αυτού επιλέχθηκε μια διαδικασία επίσπευσης. Γιατί;

Κατά τη γνώμη μου για πολιτικούς λόγους, γιατί ο πολιτικός χρόνος είναι αμείλικτος. Στο βωμό της ταχύτητας λοιπόν χάνεται η ευκαιρία να ωριμάσει σε βάθος 2-3 χρόνων, ένα εύρωστο, βιώσιμο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών που τόσο έχει ανάγκη το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

Ένα δεύτερο σημείο κριτικής είναι ότι πάνω στη σπουδή, τα ακαδημαϊκά κριτήρια για τη νέα δομή του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής δεν τηρήθηκαν για όλους. Άλλα τμήματα κράτησαν την αυτονομία τους και άλλα συγχωνεύθηκαν χωρίς να έχουν επικρατήσει ακαδημαϊκές διαδικασίες. Σε αρκετές περιπτώσεις η μικροδιαχείριση λοιπόν έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο και η ακαδημαϊκότητα δευτερεύοντα. Επίσης η καθ’ ύλη αρμόδια αρχή της ΑΔΙΠ αλλά και η σύνοδος πρυτάνεων εξέφρασαν ανάλογους προβληματισμούς.

Γενικά, όταν όμως η πολιτική αναμιγνύεται στον ακαδημαϊκό σχεδιασμό, το αποτέλεσμα είναι να κερδίζουν κατά κράτος οι πολιτικές διαδικασίες τις ακαδημαϊκές διαδικασίες. Αυτό ακριβώς δηλαδή που πληρώνουν τα Πανεπιστήμιά μας μέχρι και σήμερα. Και αυτό θα πρέπει να το προσέξουμε επειδή τώρα ξεκινούν ουσιαστικά οι διαδικασίες ανασυγκρότησης του ενιαίου χώρου ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας και έπονται νέες συγχωνεύσεις στον χώρο.

Και επιτρέψτε μου να κλείσω με δυο λόγια για ένα άλλο θέμα που θίχτηκε τελευταία τις μετεγγραφές φοιτητών. Και έχει να κάνει άμεσα – αμεσότατα θα έλεγα με την ποιότητα σπουδών στην ανώτατη εκπαίδευση. Ένα θέμα «πιασάρικο» και πολιτικά εκμεταλλεύσιμο, όμως σημασία δεν έχει μόνο το να σπουδάζουν όλα τα παιδιά αλλά και το πώς σπουδάζουν. Δηλαδή οι συνθήκες.

Αν ξαναπάμε σε εποχές όπου σε κάποια κεντρικά τμήματα οι 180 εισακτέοι γίνονται 400 τότε καταλαβαίνετε ότι πέφτει κατακόρυφα το επίπεδο σπουδών για όλους. Υπάρχει μια δεδομένη χωρητικότητα και η νομοθετημένη (από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) 15% προσαύξηση δεν πρέπει να ξεχειλώσει. Και προφανώς η λύση δεν είναι η μεταφορά πόρων προς τα κεντρικά ιδρύματα που θα σηκώσουν το βάρος όπως είπε ο κ. Υπουργός στη Βουλή. Αλλά αντίθετα η μεταφορά πόρων προς τα περιφερειακά για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών ή η επιδότηση ενοικίου, γιατί αλλιώς θα ερημώσουν.

Και επειδή θα στείλουμε τις προτάσεις μας, μόλις έχουμε τα στοιχεία από το Υπουργείο Παιδείας, μεγάλη έμφαση δίνουμε και στους σταθερούς και καθαρούς κανόνες όπως και στη διαφάνεια των μετεγγραφών. Έτσι ώστε αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη να επωφελούνται, και όχι μαζί με το βασιλικό να ποτίζονται και δέκα γλάστρες.

Κλείνω λοιπόν με αυτές τις σκέψεις, ίσως σε κάποιους δεν είναι πολύ αρεστά ελπίζω όμως να είναι χρήσιμα για τους νέους μας που σπουδάζουν και θα αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο μιας ανάπτυξης έντασης γνώσης όπως αυτή που θέλουμε για τη χώρα μας.

Καλή επιτυχία στις εργασίες του 4ου συνεδρίου της ΟΣΕΠ-ΤΕΙ.