4 . 10 . 2016
Ο Πατριάρχης που σέβεται την Εκκλησία του και τον εαυτό του…
Ο Πατριάρχης Γεωργίας Ηλίας Β΄ προς τον Πάπα Φραγκίσκο :
«Μόνο η αληθινή πίστη και η αληθινή αγάπη θα ανοίξει το δρόμο προς την ενότητα»…
Δόξα και ευχαριστία οφείλουμε στον Τριαδικό Θεό, διότι σε κρίσιμες στιγμές για την Εκκλησία Του φανερώνει προσωπικότητες που λειτουργούν ως σημεία αναφοράς και αξιομνημόνευτα παραδείγματα Ορθοδόξου αυτοσυνειδησίας και αξιοπρέπειας.

Ασφαλώς αναφερόμαστε στον Μακαριώτατο Προκαθήμενο της μικρής αλλά ιστορικής και Αποστολικής Εκκλησίας της Γεωργίας Ηλία Β΄ και στην στάση που τήρησε κατά την επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου στη Γεωργία (30.9-2.10.16).
Ορισμένοι θα επιθυμούσαν ο Πατριάρχης να περιφρονήσει τελείως τον πάπα. Να μη συμμετάσχει καθόλου στην υποδοχή και να μην συναντηθεί καθόλου μαζί του. Η αυστηρή αυτή προσέγγιση δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί πρακτικά να εφαρμοστεί στις σημερινές συνθήκες, τόσο λόγω των συγκεκριμένων σχέσεων Κοινωνίας-Κράτους-Εκκλησίας στη Γεωργία, όσο και του ευρύτερου πλαισίου των διεθνών γεωπολιτικών συνθηκών. Ας μη ξεχνάμε ότι ο πάπας είναι και αρχηγός του Κράτους του Βατικανού.
Μελετώντας με προσοχή τα άρθρα των ανταποκριτών του Βατικανού και των δυτικών ειδησεογραφικών Πρακτορείων είναι εμφανής η προκατάληψή τους έναντι της Εκκλησίας της Γεωργίας, την οποία παρουσιάζουν ως στερούμενη και αυτής της κοινωνικής αγάπης και δέσμια ακροδεξιών στοιχείων που δεν επιθυμούν ούτε την απλή επικοινωνία με οτιδήποτε προερχόμενο από τη Δύση. Έτσι η τυχόν άρνηση του Πατριαρχείου οποιασδήποτε συνεργασίας στην παπική επίσκεψη μάλλον θα ευνοούσε τα σχέδια των παπικών οι οποίοι, περιφρονώντας την Ορθόδοξη Εκκλησία θα δημιουργούσαν γέφυρα επικοινωνίας απευθείας με την πολιτική ηγεσία της χώρας! Ας μας επιτραπεί να μην πούμε περισσότερα επ’ αυτού …
Νομίζω όμως ότι το κρίσιμο σημείο δεν είναι αν υπήρξε ή όχι συνάντηση, αλλά το πλαίσιο και το περιεχόμενό της. Άλλωστε και η παράδοση της Εκκλησίας μας δεν είναι απόλυτη στο σημείο αυτό, καθώς ποικίλει κατά περίπτωση ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες, πάντοτε όμως στα αυστηρά πλαίσια της ορθοδόξου εκκλησιολογίας και κανονικής παραδόσεως.
Πριν σχολιάσουμε τα της επισκέψεως του πάπα στη Γεωργία, αξίζει να επισημάνουμε τη στάση του Πατριαρχείου της Γεωργίας έναντι των Ορθοδόξων Γεωργιανών που διαμαρτυρήθηκαν για την επίσκεψη. Ούτε περιφρόνηση ούτε απαξιωτικοί και υβριστικοί χαρακτηρισμοί (ταλιμπάν, φονταμενταλιστές, φανατικοί, ψυχασθενείς, ζηλωτές κοκ), αλλά με αξιομίμητο σεβασμό προς τους πιστούς του το Πατριαρχείο σε επίσημο ανακοινωθέν του ενημερώνει με σαφήνεια ότι η επίσκεψη του πάπα στη Γεωργία «στοχεύει στην ενίσχυση των διεθνών σχέσεων με σκοπό την διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή», ενώ «η προσευχητική-μυστηριακή κοινωνία μεταξύ ημών και της Καθολικής Εκκλησίας της Ρώμης έχει διακοπεί από τους μεσαιωνικούς χρόνους, και για όσο καιρό υφίστανται δογματικές διαφορές μεταξύ μας, σύμφωνα με τους Κανόνες της Εκκλησίας μας, οι Ορθόδοξοι δεν λαμβάνουν μέρος στις ακολουθίες τους»! Τέλος, το ανακοινωθέν Πατριαρχείου Γεωργίας καταλήγει: «Η Εκκλησία της Γεωργίας έχει κρατήσει αυστηρή στάση σε θέματα οικουμενισμού, αφού διέκοψε την συμμετοχή της στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από το 1983 και επίσης απείχε από την πρόσφατη πανορθόδοξη συνάντηση στην Κρήτη, διατυπώνοντας μάλιστα κριτική επί των εγγράφων της συναντήσεως, ως και επί της κοινής δήλωσης που προέκυψε από την πρόσφατη συνάντηση μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών στο Chieti της Ιταλίας» (ανακοινωθέν Πατριαρχείου Γεωργίας, 28.9.16). Μακάρι όλες οι Ηγεσίες των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Αποστολικής Εκκλησίας της Γεωργίας στην αντιμετώπιση των Ορθοδόξων πιστών τους!
Ας έρθουμε στα της επισκέψεως του πάπα: Όποιος παρακολούθησε με προσοχή τις πολύωρες τηλεοπτικές μεταδώσεις του CTV(τηλεόραση του Βατικανού) και τις ανταποκρίσεις Διεθνών Ειδησεογραφικών Πρακτορείων μπορεί χωρίς δυσκολία να διαπιστώσει την καθ’ όλα αξιοπρεπή και ορθόδοξη στάση της Εκκλησίας της Γεωργίας απέναντι στον κατά κόσμο υψηλό προσκεκλημένο αρχηγό του Κράτους του Βατικανού και ηγέτη των Ρωμαιοκαθολικών, πάπα Φραγκίσκο. Αυτή ακριβώς την εκτίμηση την επιβεβαιώσαμε και σε επικοινωνία που είχαμε με Γεωργιανούς φίλους στην Τιφλίδα.
Δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε την αρχοντική αγάπη και φιλόξενη διάθεση, η οποία δεν κατέληξε σε φθηνή αγαπολογία που «κνήθει τάς ἀκοάς τῆς παπικῆς μοναρχοκεντρικῆς ἐκκλησιολογίας», τις ευγενείς προσρήσεις μέσα στα αυστηρά όρια της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας και τον απόλυτο σεβασμό στην εκκλησιαστική κανονική παράδοσηεκ μέρους του Πατριάρχου, και συνολικά της Εκκλησίας της Γεωργίας. Έτσι, δόξα τω Θεώ, δεν υπήρξε η παραμικρή συμπροσευχή ούτε συντάχθηκαν για την περίπτωση βλάσφημοι «ύμνοι» ούτε ακούσαμε απαράδεκτες προσφωνήσεις ούτε τοποθετήθηκαν ασεβή πανό (π.χ. «ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου»), ούτε πραγματοποιήθηκαν ατελή συλλείτουργα ούτε λειτουργικοί ασπασμοί ούτε εκφωνήθηκε από τον πάπα το «Πάτερ ημών», ούτε… ούτε… ούτε… Μάλιστα κατά την επίσκεψη στον Καθεδρικό Ναό της Mtskheta (1.10.16) ο Πατριάρχης προ της αφίξεως του πάπα εισήλθε στον Ι. Βήμα, προσκύνησε μόνος του και μετά βγήκε για να υποδεχθεί τον πάπα κλείνοντας την Αγία Πύλη του Βήματος! Όποιος αναλογίζεται το τι συμβαίνει κάθε φορά που πάπας επισκέπτεται την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Φανάρι, δεν μπορεί παρά να ευφραίνεται για την Εκκλησία της Γεωργίας και να θλίβεται για την περιφρόνηση της εκκλησιαστικής παραδόσεως στα καθ’ ημάς …
Στη Γεωργία, δόξα τω Θεώ, δεν σημειώθηκαν χειροφιλήματα στον Πάπα από πατριαρχικούς αρχιδιακόνους ή ακόμα και επισκόπους, όπως με θλίψη είδαμε προ ημερών στην Ασίζη, μπροστά στα μάτια του Οικουμενικού Πατριάρχου!
Δεν είναι δυνατόν να μη χαρούμε αφού ζούμε, επιτέλους, το αυτονόητο: «Ναι» στην επικοινωνία και τις συναντήσεις, αλλά απολύτως καμμία εν τη λατρεία κοινωνία με τον πάπα. Ο Πατριάρχης Ηλίας σεβόμενος την εκκλησιαστική τάξη δεν έστειλε ούτε τυπική αντιπροσωπεία στη παπική λειτουργία στο στάδιο της Τιφλίδας, γεγονός που κακοφάνηκε ιδιαίτερα στο Βατικανό, αν κρίνουμε από τα μάλλον πικρά σχόλια των ανταποκριτών του! Όπως δε μετέδωσε το πρακτορείο Reuters οι παπικοί της Γεωργίας ανέμεναν «πολύ μεγαλύτερη προσέλευση από τους περίπου 3.000 ανθρώπους που ήρθαν στη λειτουργία σε ένα στάδιο στην πρωτεύουσα που έχει χωρητικότητα 25.000. Ήταν ένα από τα μικρότερα πλήθη που συγκεντρώθηκαν ποτέ σε υπαίθρια παπική λειτουργία στα 16 ταξίδια του πάπα Φραγκίσκου στο εξωτερικό. Επίσης, η αντιπροσωπεία που εκπροσωπεί τον Πατριάρχη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας, Ηλία ΙΙ, την οποία ανέμενε το Βατικανό να παραστεί στη Θ. Λειτουργία, δεν εμφανίστηκε»! (Philip Pullella and Margarita Antidze, Richard Balmforth). Στην ανταπόκριση αυτή υπονοείται ότι το Πατριαρχείο είχε υποσχεθεί ότι θα στείλει αντιπροσωπεία, αλλά τελικά υπαναχώρησε. Όμως, όπως μας ενημέρωσαν κατηγορηματικά από τη Γεωργία, το Πατριαρχείο είχε από την αρχή καταστήσει απολύτως σαφές στους παπικούς ότι δεν θα υπάρξει καμία Ορθόδοξη αντιπροσωπεία του στην παπική λειτουργία.
Σημαντικές είναι οι προσφωνήσεις του Πατριάρχου Ηλία στις δύο συναντήσεις του με τον πάπα: Με την προσφώνηση στο Πατριαρχικό Μέγαρο (30.9.16) απάντησε εμμέσως πλην σαφώς στην κακόβουλη δυτική προπαγάνδα εναντίον της πιστότητας της Γεωργιανής κοινωνίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία και τις ηθικές αρχές του Ευαγγελίου. Στην προσφώνησή του στον περίφημο Καθεδρικό Ναό Svetitskhoveli της Mtskheta (1.10.16), ο Πατριάρχης Ηλίας δεν δίστασε καταλήγοντας να «χτυπήσει» τον συγκρητιστικό οικουμενισμό στην αχίλλειο πτέρνα του τονίζοντας την μοναδική αξία της αληθινής πίστης και αγάπης στην ενότητα των Χριστιανών. Αξιοσημείωτη λεπτομέρεια: το αρχικό κείμενο κατέληγε: «Είθε ο Θεός να ενώσει τους χριστιανούς επί τη βάσει της αληθούς πίστεως, αμήν!», ενώ ο Πατριάρχης συνέχισε την προσφώνησή του και είπε με ιδιαίτερη έμφαση στον πάπα εκτός χειρογράφου: «Μόνο η αληθινή πίστη και η αληθινή αγάπη θα ανοίξει το δρόμο προς την ενότητα». Επίσης, λίγο νωρίτερα πάλι τόνισε: «Η αληθινή πίστη, ταπείνωση, μετάνοια και η φιλανθρωπία συνθέτουν το συντομότερο δρόμο προς τη σωτηρία». Η σπουδαιότητα των Πατριαρχικών λόγων δεν έμεινε ασχολίαστη από την ανταποκρίτρια του Βατικανού Inés San Martín!
Δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι ο Γεωργιανός Προκαθήμενος δεν “υπέκυψε” στην λεκτική “πίεση” που δέχθηκε από τον πάπα, ο οποίος στην προσφώνησή του αναφέρθηκε πολλές φορές στην ενότητα του «χριστιανικού βαπτίσματος». Ο Πατριάρχης δεν προέβη στο, δυστυχώς, σύνηθες ατόπημα άλλων Ορθοδόξων Προκαθημένων που εκφράζοντας άλλη εκκλησιολογία, αλλότρια προς την Ορθόδοξη, αναγνωρίζουν την κανονικότητα και εγκυρότητα του βαπτίσματος των αιρετικών.
Η αξιοπρέπεια της Γεωργιανής εκκλησιαστικής Ηγεσίας έναντι του πάπα εκδηλώθηκε και από το γεγονός ότι αρνήθηκε να τον ακολουθεί ως θεραπαινίς του κατά πόδας, σε όλες τις εμφανίσεις και συναντήσεις που είχε στην Γεωργία. Η εικόνα άλλων Προκαθημένων επ’ αυτού – με πιο πρόσφατη αυτή του Οικουμενικού στην Ασσίζη – είναι τουλάχιστον αξιοθρήνητη…
Ίσως το μήνυμα που έλαβε ο πάπας από την καθ’ όλα Ορθόδοξη στάση της Εκκλησίας της Γεωργίας να είναι πολύ πιο έντονο από την απόλυτη περιφρόνηση που ορισμένοι πρότειναν…
Μακαρίζαμε τους Γεωργιανούς Ορθοδόξους για την καθοδηγητική στάση της Εκκλησίας τους στη Σύνοδο της Κρήτης.Τους μακαρίζουμε για την πνευματική τους Ηγεσία, για τον Πατριάρχη και τους Επισκόπους τους, οι οποίοι κράτησαν και τώρα στάση αξιοπρεπή και σύμφωνη με την Ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση.
Τους ευχαριστούμε πολύ! Ευχόμαστε και προσευχόμαστε να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και οι λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Ηλιού
του Μακαριωτάτου και θεοπροβλήτου Πατριάρχου
Μετσχέτης και Τιφλίδος και πάσης Ιβηρίας (Γεωργίας)
πολλά τα έτη!
π. Πέτρος Χιρς π. Αναστάσιος Γκοτσόπουλος
ΥΓ: Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο του ο εύστοχα επισημαίνει μεταξύ άλλων: «Ο Πατριάρχης Ηλίας συναντήθηκε με τον πάπα με σεβασμό και αξιοπρέπεια, αλλά δεν τον αντιμετώπισε ως ορθοτομούντα την Αλήθεια επίσκοπο της αληθινής Εκκλησίας. Δεν τον κάλεσε να κηρύξει κατά τη διάρκεια Ορθόδοξης Θ. Λειτουργίας, ούτε να ευλογήσει τους ορθοδόξους πιστούς, ούτε τον ανέβασε σε επισκοπικό θρόνο, ούτε αντάλλαξε τον λειτουργικό ασπασμό της ειρήνης, ενέργειες που μόνο τραυματίζουν την Ορθόδοξη συνείδηση ​​των πιστών, προκαλώντας σύγχυση και θυμό.

Ως σοφός και απαιτητικός ποιμένας, ο Πατριάρχης Ηλίας II, διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ του σεβασμού τού επισκέπτου του και του σεβασμού προς το δικό του ποίμνιο και την Εκκλησία του, και τη δική του αρχιερωσύνη, με όλες τις επακόλουθες ευθύνες της, δίνοντας το παράδειγμα για τις σχέσεις μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών, και προσφέροντας φωνή στην Ορθόδοξη αλήθεια στη δική του ομιλία του στον καθεδρικό ναό του Svetitskhoveli: “Η αληθινή πίστη, η ταπείνωση και οι παραδόσεις μας, αυτοί είναι οι αρχαίοι θησαυροί που διατηρούμε και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε στο μέλλον. Σας χαιρετώ και πάλι και ομολογώ ότι η ενότητά μας είναι στην αληθινή πίστη. Μόνο η αληθινή πίστη και η αληθινή αγάπη θα ανοίξει το δρόμο προς την ενότητά μας“» (www.pravoslavie.ru/english/97534.htm).