Ο Ν. Φίλης για το σύστημα κατάταξης και πρόσληψης αναπληρωτών

Ο Νίκος Φίλης για το σύστημα κατάταξης και πρόσληψης αναπληρωτών

O Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλης έδωσε γραπτή απάντηση στην ερώτηση την οποία κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Θεοχάρης Θεοχάρης σχετικά με το σύστημα κατάταξης και πρόσληψης των αναπληρωτών και ωρομισθίων καθηγητών. Σε αυτήν ο Νίκος Φίλης κάνει γνωστά τα ακόλουθα:

Στο άρθρο 6 παρ. 5 του Ν. 3255/2004 (ΦΕΚ 138 Α΄), όπως ισχύει, ορίζεται ότι:

«5. α) Από την έναρξη του σχολικού έτους 2005-2006 η πρόσληψη προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γίνεται από ενιαίο πίνακα που συντάσσεται για κάθε έτος και στον οποίο κατατάσσονται, με αίτησή τους, οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί κατά σειρά που εξαρτάται από το σύνολο των μορίων ως ακολούθως: αα) Σε όσους έχουν προϋπηρεσία προσωρινού αναπληρωτή ή ωρομισθίου εκπαιδευτικού, ένα μόριο για κάθε μήνα της προϋπηρεσίας τους. ββ) Σε όσους έλαβαν τη βαθμολογική βάση κατά τον τελευταίο προ της συντάξεως του ως άνω πίνακα διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π., ένα μόριο για κάθε βαθμολογική μονάδα πάνω από τη βαθμολογική βάση. γγ) Σε όσους έλαβαν τη βαθμολογική βάση κατά τον αντίστοιχο προτελευταίο διαγωνισμό μισό μόριο για κάθε βαθμολογική μονάδα πάνω από τη βαθμολογική βάση. Όσοι υπάγονται σε περισσότερες της μιας από τις ανωτέρω περιπτώσεις λαμβάνουν αθροιστικά τα μόρια αυτών.

β) Από την έναρξη του σχολικού έτους 2005-2006 η πρόσληψη ωρομίσθιων εκπαιδευτικών στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γίνεται από ενιαίο πίνακα ωρομισθίων που συντάσσεται κατά Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης κάθε έτος σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην περίπτωση α΄. […]»

Περαιτέρω με τις διατάξεις του Ν.3848/2010 (ΦΕΚ 71/Α΄), θεσμοθετήθηκε μία νέα πάγια και αντικειμενική διαδικασία διορισμών και τέθηκε ως βασική προϋπόθεση για τον διορισμό σε θέσεις μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού ή την πρόσληψη αναπληρωτών, όπου προκύπτουν κενά, η επιτυχία σε διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π..

Ειδικότερα στα άρθρα 1, 2 και 3 του Ν. 3848/2010, όπως ισχύει, καθορίστηκε ότι:

«Άρθρο 1 […] Οι κενές θέσεις εκπαιδευτικών και οι λειτουργικές ανάγκες της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καλύπτονται από όσους συγκεντρώνουν βαθμολογία πάνω από τη βάση στο διαγωνισμό του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (Α.Σ.Ε.Π.) […]

Άρθρο 2 […] 1. Το Α.Σ.Ε.Π. προκηρύσσει και διενεργεί κάθε τριά (3) έτη διαγωνισμό για την κατάρτιση πίνακα κατάταξης εκπαιδευτικών κατά κλάδο και ειδικότητα με σκοπό το διορισμό ή την πρόσληψή τους στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ύστερα από αίτημα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο διαμορφώνεται ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες. […]

Σύμφωνα, όμως, με τις διατάξεις του άρθρου 9 (Μεταβατικές διατάξεις) παρ. 2, 3 και 4 του ίδιου νόμου:

«2. Οι ενιαίοι πίνακες προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών που ισχύουν κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως παύουν να τροφοδοτούνται με νέα στοιχεία προϋπηρεσίας από την 1η Ιουλίου 2010 και ισχύουν μέχρι την κατάρτιση των πινάκων που προβλέπονται στο άρθρο 3.

3. Οι προσλήψεις προσωρινών αναπληρωτών και ωρομισθίων στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση κατά την περίοδο έως και το σχολικό έτος 2011-2012 γίνονται από τους πίνακες της παραγράφου 2. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου ισχύει και για τις προσλήψεις στη Σιβιτανίδειο Δημόσια Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων, καθώς και στα εκκλησιαστικά γυμνάσια και στα γενικά εκκλησιαστικά λύκεια.

4. Στην εξαιρετική περίπτωση της εξάντλησης ενός ή περισσότερων πινάκων της παραγράφου 2 συντάσσονται αντιστοίχως πίνακες με σειρά κατάταξης βάσει του χρόνου κτήσης του πτυχίου και, εφόσον ο χρόνος αυτός συμπίπτει για περισσότερους υποψηφίους, λαμβάνονται υπόψη διαδοχικά ο βαθμός του πτυχίου και η βαθμολογία τους σε διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π.. […]»

Ο ως άνω περιορισμός, της μη προσμέτρησης προϋπηρεσίας που προσφέρθηκε μετά την 1-7-2010 στους πίνακες αναπληρωτών, ήρθη μερικώς, με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 4 του Ν. 4283/2014 (ΦΕΚ 189 Α΄). Συγκεκριμένα, στις εν λόγω διατάξεις ορίζονται:

«Μετά το άρθρο 5 του ν. 3848/2010 (Α΄ 71) προστίθεται άρθρο 5Α ως ακολούθως:

«Άρθρο 5Α […] «Η διανυθείσα από 1.9.2012 και εντεύθεν υπηρεσία των αναπληρωτών εκπαιδευτικών προσμετράται. Οι ενιαίοι πίνακες αναπληρωτών εκπαιδευτικών τροφοδοτούνται από το ανωτέρω χρονικό διάστημα με τα στοιχεία προϋπηρεσίας από το σχολικό έτος 2015−2016.»»

Ακολούθως, με τις διατάξεις του άρθρου 38 παρ. 1 & 2 του Ν. 4351/2015 (ΦΕΚ 164 Α΄) καθορίστηκε ότι:

«1. Η παρ. 4 του άρθρου 5Α του ν. 3848/2010 (Α΄ 71), όπως το άρθρο αυτό προστέθηκε με το άρθρο 5 του ν. 4283/2014 (Α΄ 189), καταργείται.

2. Από το σχολικό έτος 2016−2017 η διανυθείσα από 1.9.2010 και εντεύθεν υπηρεσία των προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών προσμετράται και οι σχετικοί ενιαίοι πίνακες προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών ανασυντάσσονται αναλόγως. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος κάθε αντίθετη διάταξη καταργείται.»

Με την αρ. 4303/2015 απόφαση του Σ.τ.Ε., νομολογήθηκε ότι:

«…12. Επειδή, εν όψει των ανωτέρω, η θέσπιση, με τις μνημονευθείσες διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 3848/2010, του κατά τα προεκτεθέντα μεταβατικού συστήματος προσλήψεων αναπληρωτών εκπαιδευτικών είναι συνταγματικώς ανεκτή, εφ’ όσον συντρέχουν οι κατωτέρω προϋποθέσεις: (α) Η λειτουργία του μεταβατικού αυτού συστήματος περιορίζεται σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα έως την εφαρμογή του παγίου συστήματος. Με δεδομένο, ειδικότερα, ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του εν λόγω μεταβατικού συστήματος ίσχυσαν και εξακολουθούν να ισχύουν (έως 31.12.2016), σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, σημαντικότατοι περιορισμοί στους διορισμούς μονίμου προσωπικού του Δημοσίου, η εφαρμογή του ανωτέρω μεταβατικού συστήματος για την πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών έως και το τρέχον σχολικό έτος 2015-2016, δεν υπερβαίνει, με βάση τα υφιστάμενα κατά την έκδοση της προσβαλλομένης αποφάσεως δεδομένα, τα όρια του ευλόγου χρόνου, πέραν του οποίου η Διοίκηση είναι υποχρεωμένη, σύμφωνα με την αρχή του κράτους δικαίου (πρβλ. ΣΕ 3578/2010 ολομ.), να εφαρμόσει το πάγιο σύστημα διορισμών και προσλήψεων εκπαιδευτικών του ν. 3848/2010 με τη διεξαγωγή νέου διαγωνισμού του Α.Σ.Ε.Π. (β) Το εφαρμοζόμενο μεταβατικό σύστημα στηρίζεται σε προκαθορισμένα και αντικειμενικά ουσιαστικά κριτήρια επιλογής των προσλαμβανομένων, τα οποία συνάδουν, κατ’ αρχήν, προς τις προαναφερθείσες συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας, όπως τα κριτήρια της προϋπηρεσίας (βλ. ΣΕ 527/2015 ολομ., 3593/2008 ολομ.) και της λήψεως της βαθμολογικής βάσεως σε διαγωνισμούς του Α.Σ.Ε.Π., με αθροιστικό μάλιστα υπολογισμό μορίων σε περίπτωση σωρευτικής συνδρομής των κριτηρίων τούτων (άρ. 6 παρ. 5 ν. 3255/2004). Και (γ) η εφαρμογή του εν λόγω μεταβατικού συστήματος δεν αφορά διορισμούς μονίμων εκπαιδευτικών -κατ’ αντίθεση προς την περίπτωση του διορισμού μονίμων εκπαιδευτικών που κρίθηκε με την 527/2015 απόφαση της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας- αλλά προσλήψεις προσωπικού με σχέσεις ορισμένου χρόνου, η σύσταση των οποίων παρίσταται απολύτως αναγκαία για λόγους δημοσίου συμφέροντος επείγοντος χαρακτήρα. Οι λόγοι αυτοί συνίστανται στην ανάγκη διασφαλίσεως, το ταχύτερο δυνατόν, της ομαλής λειτουργίας των σχολικών μονάδων εντός του πλαισίου της κατά το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος βασικής αποστολής του Κράτους για την παροχή παιδείας ως δημόσιας υπηρεσίας, με την άμεση κάλυψη θέσεων απουσιαζόντων εκπαιδευτικών ή εκτάκτων λειτουργικών κενών κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους […]».

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου τρίτου «Ρύθμιση θεμάτων εκπαιδευτικού προσωπικού» παρ. 1 του Ν. 4395/2016 (ΦΕΚ 110 Α΄):

«α) Οι πίνακες κατάταξης αναπληρωτών εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και οι πίνακες κατάταξης αναπληρωτών Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ), οι οποίοι καταρτίζονται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, για το σχολικό έτος 2016-2017, υποβάλλονται για έλεγχο νομιμότητας στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ). Επιπλέον, για το σχολικό έτος 2016- 2017 ο έλεγχος των ενστάσεων επί των ανωτέρω πινάκων υπόκειται στην αρμοδιότητα του ΑΣΕΠ.

β) Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων είναι δυνατή η πρόσληψη αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών, πριν από την ολοκλήρωση του ελέγχου των ενστάσεων από το ΑΣΕΠ, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των οριζομένων στην παρ. 3 του άρθρου 8 του N. 4210/2013 (Α΄254) και σύμφωνα με τη σειρά κατάταξης των υποψηφίων στους πίνακες αναπληρωτών της περίπτωσης α΄.»

Στην αιτιολογική έκθεση της ως άνω τροπολογίας αναφέρεται ότι:

«Με την παράγραφο 1 θεσπίζεται μια προσωρινή διάταξη για το σχολικό έτος 2016-2017, η οποία στηρίζεται: α) στις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας καθώς και του δικαιώματος ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και συμμετοχής στην οικονομική ζωή της χώρας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη προς τη Διοίκηση, β) στην ανάγκη για ένα αξιοκρατικό σύστημα προσλήψεων σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια υπό τον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής (άρθρο 103 παρ. 7 του Συντάγματος), γ) στην υποχρέωση της συμμόρφωσης της Διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις (άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος), δ) τη σχετική νομολογία του Σ.τ.Ε. (ενδεικτικώς αποφάσεις 527/2015 και 4303/2015), η οποία μεταξύ άλλων, επισημαίνει την υποχρέωση υπαγωγής των προσλήψεων αναπληρωτών και ωρομισθίων στον έλεγχο του Α.Σ.Ε.Π.. Το επόμενο σχολικό έτος θα ολοκληρωθεί η πλήρης υπαγωγή του συστήματος διορισμών και προσλήψεων εκπαιδευτικού προσωπικού στην αρμοδιότητα και τον έλεγχο του ΑΣΕΠ. Η εξυπηρέτηση όμως του δημοσίου συμφέροντος που συνίσταται στην ομαλή λειτουργία των σχολικών μονάδων, σε συνδυασμό με τα περιορισμένα χρονικά περιθώρια υλοποίησης ενός πλήρους συστήματος επιλογής και διορισμών/προσλήψεων εκπαιδευτικών υπαγόμενου εξ ολοκλήρου στην αρμοδιότητα του ΑΣΕΠ, επιτάσσουν την προσωρινή θέσπιση διάταξης που για τη στελέχωση των σχολικών μονάδων το έτος 2016-2017 να υπαγάγει στην αρμοδιότητα του ΑΣΕΠ τον έλεγχο νομιμότητας των πινάκων κατάταξης αναπληρωτών εκπαιδευτικών καθώς και τον έλεγχο των σχετικών ενστάσεων.»

Σύμφωνα και με τα ανωτέρω:

Με την αρ. 527/2015 απόφαση της Ολομέλειας του Σ.τ.Ε., η οποία εξεδόθη ύστερα από προδικαστικά ερωτήματα που υπέβαλε το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, κρίθηκε η συνταγματικότητα των διατάξεων των παρ. 1 (κατά το μέρος που αυτή προβλέπει αναλογία 60% – 40% για τους διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών μεταξύ των εκπαιδευτικών του πίνακα διοριστέων του Α.Σ.Ε.Π. και των εκπαιδευτικών του ενιαίου πίνακα αναπληρωτών), 8 και 9 του άρθρου 9 του Ν. 3848/2010, οι οποίες αφορούν σε μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών.

Οι ενιαίοι πίνακες αναπληρωτών των σχολικών ετών από το 2010-2011 έως και το 2014-2015 συντάχθηκαν, σύμφωνα με τις, προαναφερθείσες, διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 2 του Ν. 3848/2010 σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 5 του Ν. 3255/2004, και για την κατάταξη σε αυτούς προσμετρήθηκε μόνο προϋπηρεσία η οποία είχε προσφερθεί μέχρι την 30η-6-2010.

Κατά τη σύνταξη των ενιαίων πινάκων αναπληρωτών του σχολικού έτους 2015-2016, ο ως άνω περιορισμός, της μη προσμέτρησης προϋπηρεσίας που προσφέρθηκε μετά την 1-7-2010 στους πίνακες αναπληρωτών, ήρθη μερικώς, με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν. 4283/2014.

Σχετικά, δε, με τις ως άνω διατάξεις, το Γ΄ Τμήμα του Σ.τ.Ε., με την αριθμ. 4303/2015 απόφαση, έκρινε ότι:

«[…] Η προσμέτρηση, εξ άλλου, της προϋπηρεσίας αναπληρωτών από 1.9.2012 με βάση τη διάταξη του άρθρου 5Α παρ. 4 του ν. 3848/2010 δεν προσκρούει, εν πάση περιπτώσει, στην αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης. Και τούτο, διότι η προσμέτρηση της εν λόγω προϋπηρεσίας δικαιολογείται εκ του ότι η μεταβατική περίοδος του άρθρου 9 του ν. 3848/2010 παρατάθηκε και πέραν της αρχικώς προβλεφθείσης διετούς διαρκείας της (έως το σχολικό έτος 2011-12), ήρθη δηλαδή η αρχική πρόβλεψη της διαρκείας αυτής, εν όψει της οποίας ο νόμος (άρθρο 9 παρ. 2 ν. 3848/2010) όρισε ευλόγως ότι από 1.7.2010 οι ενιαίοι πίνακες αναπληρωτών θα έπαυαν να τροφοδοτούνται με νέα στοιχεία προϋπηρεσίας. […]»

Για την κατάταξη στους ενιαίους πίνακες αναπληρωτών του τρέχοντος σχολικού έτους 2016-2017, υπό το φως των διατάξεων του άρθρου 38 παρ. 1 & 2 του Ν. 4351/2015, προσμετρήθηκε το σύνολο της προσφερθείσης προϋπηρεσίας των εκπαιδευτικών.

Τέλος σας αναφέρουμε οι διατάξεις, δε, του άρθρου 3 «Ρύθμιση θεμάτων εκπαιδευτικού προσωπικού» παρ. 1 του Ν.4395/2016, σύμφωνα με τις οποίες, για το σχολικό έτος 2016-2017, οι πίνακες κατάταξης αναπληρωτών εκπαιδευτικών, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καταρτίζονται από το ΥΠ. Π.Ε.Θ. σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, και υποβάλλονται για έλεγχο νομιμότητας στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), λειτουργούν, όπως προκύπτει και από τη σχετική αιτιολογική έκθεση, στην κατεύθυνση των συνταγματικά κατοχυρωμένων αρχών της ισότητας, της αξιοκρατίας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη προς τη Διοίκηση, της υποχρέωσης της συμμόρφωσης της Διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις και της σχετικής νομολογίας του Σ.τ.Ε..