Ο Μητροπολίτης Κυθήρων Σεραφείμ για τα Θρησκευτικά και τη Σύνοδο της Κρήτης

Ἐν Κυθήροις τῇ 24ῃ Σεπτεμβρίου 2016
ΕΟΡΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΗΣ

Ἀριθ. Πρωτ.: 469
Πρός Τήν Ἱεράν Σύνοδον τῆς Ἱεραρχίαςτῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννου Γενναδίου 14115 21 Ἀθήνας

Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε,

Σεβασμιώτατοι ἅγιοι Συνοδικοί Πατέρες,

Ταπεινῶς εὔχομαι ὅπως ἡ ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ ἡ Προστάτις,
Ἔφορος καί Πολιοῦχος τῶν Κυθήρων πρεσβεύῃ ἀκαταπαύστως ὑπέρ εἰρηνεύσεως καί καταστάσεως τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, σκέπῃ δέ, περιφρουρῇ καί διασώζῃ, ταῖς ἀκοιμήτοις Αὐτῆς ἱκεσίαις, τήν Ὑμετέραν λογικήν Ποίμνην καί τόν σύμπαντα κόσμον εἰς δόξαν Θεοῦ καί σωτηρίαν ψυχῶν, «ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανε»[1].
Κατόπιν τούτου εὐσεβάστως προάγομαι, ἐν ὄψει τῆς συγκλήσεως τῆς ἐπικειμένης Τακτικῆς Συνελεύσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπό 4^ης ἕως 7^ης Ὀκτωβρίου ἐ.ἔ., νά θέσω ὑπ’ ὄψιν Ὑμῶν καί τῆς Ι.Σ.Ι. τούς ἀκολούθους προβληματισμούς μου καί τήν ταπεινήν μου πρότασιν καί τοποθέτησιν.

[1] Ρωμ. ιδ’ 15.

Μελετῶν τά θέματα τῆς Ἡμερησίας Διατάξεως προβληματίζομαι δισσῶς : α) Κατά τό διαρρεῦσαν ἀπό 1^ης Ἰουνίου 2016 καί ἀπό τῆς ὑπ’ ἀριθ. 3148/1457/11-7-2016 Πράξεως τοῦ Μακ. Προέδρου καί Προκαθημένου ἡμῶν κ.Ἱερωνύμου, ἔχομεν ἁλματώδεις καί ῥαγδαίας ἐξελίξεις εἰς τά θέματα Παιδείας καί δή τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν μετά τῶν παρεπομένων τούτου, ὑπό τοῦ πρό οὐδενός, ὡς φαίνεται, ὀρρωδοῦντος ἁρμοδίου Ὑπουργοῦ ΥΠΕΠΘ καί δέν ὑπάρχει εἰς τήν καταρτισθεῖσαν Ἡμερησίαν Διάταξιν εἰδική ἀναφορά, ἐνασχόλησις καί διεξοδική συζήτησις ἐπί τοῦ ἐν λόγῳ φλέγοντος θέματος. Θέλω δέ νά πιστεύω ὅτι εἰς τήν Εἰσήγησιν τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου καί Προέδρου τῆς Ι.Σ.Ι. κ.Ἱερωνύμου μέ θέμα : «Ἐκκλησιαστικοί Προβληματισμοί» -τήν ὁποίαν χαιρετίζω, μετά τοῦ προσήκοντος σεβασμοῦ, ὡς μίαν ἰδιαιτέρας σημασίας πρωτοβουλίαν Αὐτοῦ – ὅτι τό θέμα τῆς Παιδείας, ἀναφορικῶς πρός τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, θά ἔχῃ κεντρικήν θέσιν καί θά ληφθοῦν αἱ δέουσαι Ἀποφάσεις, ἀφοῦ μάλιστα εἰς τό πρόγραμμα τῶν θεμάτων τῆς Ἡμερησίας Διατάξεως καταλαμβάνει τάς Συνεδριάσεις μιᾶς καί ἡμίσεος ἡμέρας καί

β) Καταθέτω, ὡσαύτως, τόν προβληματισμόν μου καί διά τήν ἐπάρκειαν ἤ μή τῆς διεξαγωγῆς τῆς μετά τό διάλειμμα τῆς Συνεδριάσεως τῆς Πέμπτης (6-10-2016) καί ἀπό ὥρας 11.30 π.μ. -14.00 περίπου (ἐκτός ἀπροβλέπτων καθυστερήσεων) Εἰσηγήσεως τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Σερρῶν καί Νιγρίτης κ.Θεολόγου μέ θέμα : «Ἐνημέρωσις περί τῶν διεξαχθεισῶν ἐργασιῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»καί τῆς ἐπ’ αὐτῆς συζητήσεως. Δέν πρόκειται περί ἁπλῆς καί πληροφοριακῆς ἐνημερώσεως, ἀλλά περί ἀναφορᾶς εἰς τά πεπραγμένα τῆς ἐν Κρήτῃ Α. Μ. Συνόδου, ἐν ἀναφορᾷ πρός τά ἀποφασισθέντα καί δι’ ἅ ἐξουσιοδοτήθη ἡ 25μελής Ἐπιτροπή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὑπό τῆς Ι.Σ.Ι., ὅπερ καθίσταται δυσχερές, δεδομένου ὅτι ἡ σαφής πληροφόρησις τοῦ Ἱεροῦ Σώματος, πέρα τῶν ἀποσταλέντων ἡμῖν παρά τῆς Δ.Ι.Σ. ἐνημερωτικῶν ἐντύπων μετά τῶν δι’ ἕνα ἕκαστον τῶν θεμάτων τῆς Α.Μ.Σ. Ἀποφάσεων Αὐτῆς, καί αἱ συζητήσεις καί τοποθετήσεις τῶν Συνοδικῶν Συνέδρων προφανῶς δέν δύνανται νά καλυφθοῦν εἰς αὐτό τό δίωρον. Καί ἐάν ὡρίζετο δι’ Ἀποφάσεως τῆς Ι.Σ.Ι. καί ἀπογευματινή Συνεδρίασις τό ἑσπέρας τῆς Πέμπτης (6/10) -ὅπερ καί εἰσηγοῦμαι- θά ἦτο ζήτημα ἐάν θά ἐπήρκει καί αὐτός ὁ χρόνος, δεδομένου ὅτι ὡρισμένα ἀκανθώδη θέματα, καί δή τό περί τῶν «Σχέσεων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρός τόν λοιπόν Χριστιανικόν κόσμον», κατέστη προδήλως, ὡς μή ὤφειλε, «σημεῖον ἀντιλεγόμενον»[1] κείμενον, δυστυχῶς, «εἰς πτῶσιν καί (μή) εἰς ἀνάστασιν πολλῶν»[2], μέ ἀπροβλέπτους διαστάσεις καί συνεπείας διά τήν ἑνότητα τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Διά τοῦ ὑπ’ ἀριθ. 75/25-2-2016 ἡμετέρου ὑπομνήματος πρός τήν Ι.Σ.Ι., ἀφορῶντος εἰς τήν ἐπικειμένην σύγκλησιν τῆς Α.Μ.Σ. ἐν Κρήτῃ καί τά διαφαινόμενα τότε προβλήματα ὡς πρός τήν λειτουργίαν Αὐτῆς, ἀνεφέρθην διεξοδικῶς εἰς αὐτά εἰς τό 13σέλιδον ἐκεῖνο κείμενον, τά ὁποῖα καί ἐξ ὑστέρου ἀκροθιγῶς θά ὑπομνήσω, ἀφοῦ μετά τό πέρας καί τήν ὁλοκλήρωσιν τῶν ἐργασιῶν Αὐτῆς, ἐπεβεβαιώθησαν καί ἀποτελοῦν ἤδη πρόσκομμα, ὄχι μόνον διά μίαν μεγάλην μερίδα πιστῶν, ἀλλά καί διά τετράδα ὅλην Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν – Πατριαρχείων, ἅτινα συναριθμοῦν τά πολυαριθμότερα πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν.

Καί ἐπειδή ἕνα τόσον σοβαρόν, κρίσιμον καί εὐρυδιάστατον θέμα δέν θά ἦτο δυνατόν νά ἐκτεθῇ δεόντως ὑπό τῆς ἐλαχιστότητός μου διά παρεμβάσεως πέντε ἤ δέκα λεπτῶν -διότι ἐπιβάλλεται νά ὁμιλήσουν ὅλοι οἱ Ἅγιοι Ἀδελφοί- διά τοῦτο ἐπέλεξα τήν μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ καί ἐπιγνώσεως τῶν Ἀρχιερατικῶν μου εὐθυνῶν ὑποβολήν τοῦ παρόντος ὑπομνήματος εἰς τήν Ἀνωτάτην ἡμῶν Ἐκκλησιαστικήν Ἀρχήν (Ι.Σ.Ι.) ἐκ προτέρου καί τήν κοινοποίησιν τούτου εἰς τά Μέλη τῆς Ι.Σ.Ι. διά τήν ἔγκαιρον ἐνημέρωσιν Αὐτῶν καί τήν ἔμφρονα καί θεάρεστον λῆψιν Ἀποφάσεων, αἱ ὁποῖαι εὔχομαι νά ἀναπαύσουν ἐν Κυρίῳ τό πνεῦμα καί τήν καρδίαν τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν καί νά ἀποτρέψουν διαιρέσεις, σκάνδαλα ἤ καί τό χειρότερον σχίσματα, τά ὁποῖα«οὐδέ αἷμα μαρτυρίου δύναται νά ἀποπλύνῃ», κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Χρυσόστομον[3]. «Καί τό νά σχίσῃ τινάς τήν Ἐκκλησίαν εἶναι χειρότερον κακόν τοῦ νά πέσῃ εἰς αἵρεσιν»[4].

Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε,

Ἅγιοι Συνοδικοί Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Τά βλέμματα ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν, καί ἰδιαιτέρως τῶν μή συμμετασχουσῶν εἰς τήν ἐν Κρήτῃ Α.Μ.Σ. Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν εἶναι ἐστραμμένα πρός τήν Ι.Σ.Ι. τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, προσδοκῶντα τήν Ἱεροκανονικήν καί Ἁγιοπατερικήν τοποθέτησιν ἡμῶν εἰς τό λίαν εὐαίσθητον καί κρίσιμον θέμα : «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρός τόν λοιπόν Χριστιανικόν κόσμον». Ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ καιρίου καί νευραλγικοῦ θέματος ἐπιτραπήτω μοι νά κάμω Ὑμᾶς κοινωνούς τῶν ἀκολούθων σκέψεών μου :

1. Ἡ 25μελής Ἀντιπροσωπεία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὑπό τήν Προεδρίαν τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου μας κ.Ἱερωνύμου μετέβη εἰς Κρήτην διά νά ἐκπροσωπήσῃ τήν Ι.Σ.Ι. καί κομίσῃ τάς Ἀποφάσεις της ἐπί τῶν ἕξ (6) θεμάτων τῆς Α.Μ.Σ. καί ὄχι διά νά διαπραγματευθῇ ἐπί τῶν ἀποφασισθέντων ὑπό τῆς Ι.Σ.Ι. Καί ἐνῷ εἰς τό πολύκροτον καί ἐπίμαχον ζήτημα τῶν σχέσεών μας μέ τόν λοιπόν χριστιανικόν κόσμον προέβαλε σθεναρῶς τήν ὀρθόδοξον θέσιν τοῦ χαρακτηρισμοῦ τῶν ἑτεροδόξων καί αἱρετικῶν ὡς χριστιανικῶν κοινοτήτων καί ὁμολογιῶν (συμφώνως πρός τήν Ἀπόφασιν τῆς Ι.Σ.Ι.) καί ὄχι ὡς χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν, τελικῶς κατέθεσε τήν ἀρχικήν πρότασιν μετηλλαγμένην ὑπό τήν διατύπωσιν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποδέχεται τήν ἱστορικήν ὀνομασίαν τῶν μή εὑρισκομένων ἐν κοινωνίᾳ μετ’ αὐτῆς ἄλλων ἑτεροδόξων χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καί Ὁμολογιῶν. Αὐτή, ὅμως, ἡ ἀλλοίωσις τῆς Ἀποφάσεως τῆς Ι.Σ.Ι. ἐν ἀγνοίᾳ Αὐτῆς -καί ἐνταῦθα διαπιστοῦται τό σοβαρόν ἔλλειμμα τῆς Συνοδικότητος τῆς Συνόδου τῆς Κρήτης ἐκ τῆς μή συμμετοχῆς ἁπάντων τῶν ἐν ἐνεργείᾳ Ὀρθοδόξων Ἐπισκόπων – ἔδωκε τήν ἐκκλησιαστικότητα, ἀναγνωρίζουσα ὡς Ἐκκλησίας τούς Ρωμαιοκαθολικούς, τούς Μαρωνίτας, τούς Νεστοριανούς, τούς Μονοφυσίτας Ἀντιχαλκηδονίους, τούς Μονοθελήτας, καταδικασθέντας διά τήν Χριστολογικήν των αἵρεσιν ἀπό τῆς Γ’ ἕως καί τῆς ΣΤ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀλλά καί τήν πανσπερμίαν τῶν Προτεσταντῶν, οἱ ὁποῖοι συμμετέχουν εἰς τό καλούμενον Π.Σ.Ε., ὅπερ ἐν τῇ πράξει λογίζεται ὡς ἄκρατος συγκρητισμός καί Οἰκουμενισμός (παναίρεσις).

2. Ἡ ἐπί 19 αἰῶνας ἐπίμονος καί ἀστασίαστος ἄρνησις τῆς Ἁγιωτάτης τοῦ Χριστοῦ Μιᾶς, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας νά χαρακτηρίσῃ καί ἀποκαλέσῃ διαχρονικῶς τάς πάσης φύσεως αἱρετικάς ἤ σχισματικάς παρασυναγωγάς ὡς Χριστιανικάς Ἐκκλησίας, ὅπερ διατυποῦται ἀριδήλως εἰς τάς Οἰκουμενικάς καί Τοπικάς Συνόδους (συγκαταλεγομένας ὡς Οἰκουμενικάς ὑπό τῆς συνειδήσεως τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανικοῦ Πληρώματος τῆς Η’ ἐπί Μεγάλου Φωτίου καί τῆς Θ’ ἐπί Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ), ἀλλά καί εἰς τάς Ἁγίας Συνόδους ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἀνατολῇ ἀπό τοῦ 15^ου ἕως καί τοῦ 19^ου αἰῶνος, οὐδόλως δηλοῖ σκληρότητα ἤ ἀπέχθειαν καί ἐχθρικήν διάθεσιν ἔναντι τῶν κατά καιρούς διαφόρων αἱρετικῶν καί σχισματικῶν, εἰ μή μόνον τήν ἐπιβαλλομένην περιθρίγκωσιν καί περιχαράκωσιν τῆς θεοπαραδότου Ἁγίας καί ἀμωμήτου Πίστεως καί Παραδόσεως τῆς Ἁγιωτάτης Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας καί ἐν ταυτῷ τήν ἐνδεδειγμένην φιλανθρωπίαν πρός τούς ἐν πλάνῃ, αἱρέσει καί κακοδοξίᾳ ὄντας συνανθρώπους μας αὐτούς, τούς ὁποίους δέν ἀφήνομεν νά ἐφησυχάζουν εἰς τήν πλάνην καί τό πνευματικόν σκότος, ἀλλά διακριτικῶς ἐπαναλαμβάνομεν πρός αὐτούς τόν Κυριακόν λόγον˙ «γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς»[5].

3. Ἀπό τῶν πρώτων δεκαετιῶν τοῦ 20οῦ αἰῶνος ἠλλοιώθη ἡ ὡς ἄνω μακραίων ἐκκλησιαστική παράδοσις καί τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον διά τοῦ Τοποτηρητοῦ τοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου Προύσης Δωροθέου ἀπηυθύνθη διά διαγγέλματος «Πρός τάς ἁπανταχοῦ Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ» (1920) καί ἠκολούθησαν οἱ διαχριστιανικοί διάλογοι, αἱ Προσυνοδικαί Ἐπιτροπαί καί Διασκέψεις, ἡ ἵδρυσις τοῦ λεγομένου Π.Σ.Ε. καί αἱ Συνελεύσεις τοῦ Balamand, τοῦ Porto Alegre, τῆς Ραβέννας καί τοῦ Pussan μέ σοβαράς ἐκκλησιολογικάς ἀποκλίσεις καί αἱρέσεις. Αὐτό τό μετηλλαγμένον «κλῖμα» τοῦ 20οῦ καί τοῦ 21ου αἰῶνος ἐξώθησε εἰς τήν ἀπόδοσιν τοῦ χαρακτηρισμοῦ τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας εἰς τούς ἐν πλάνῃ καί αἱρέσει ὄντας ἑτεροδόξους.

4. Προβάλλεται συνήθως ἡ εὐλογοφανής ἔνστασις ὅτι ὁ ὅρος Ἐκκλησία ἀποδίδεται καί εἰς τούς ἑτεροδόξους, ὄχι κατ’ ἀκρίβειαν, ἀλλά συμβατικῶς, ὡς ἕνας τρόπος ἐκφράσεως καί συνεννοήσεως. Καί φέρονται ὡς παραδείγματα αἱ φράσεις «ἐκκλησία τοῦ Δήμου» εἰς τήν ἀρχαιότητα καί εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην «ἐκκλησία λαοῦ πᾶσα», «ἐκκλησία Ἰσραήλ», «ἐκκλησία ὁσίων», «ἐκκλησία πονηρευομένων» κ.λπ., ὅπου δηλοῦται ἡ σύναξις καί συνάθροισις τοῦ λαοῦ ἤ τῶν πιστῶν. Ἡ διαφορά τῆς μιᾶς ἀπό τήν ἄλλην περίπτωσιν εἶναι τεραστία.

Οἱ ἑτερόδοξοι καί κακόδοξοι συνάμα δέν θεωροῦν ἑαυτούς, οὔτε θεωροῦνται ἁπλῶς ὑπό τῶν ἄλλων ὡς μία θρησκευτική συνάθροισις, ἀλλ’ ὡς Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, δηλ. Ἐκκλησία μέ κεφαλήν τόν Χριστόν. Οἱ Ρωμαιοκαθολικοί, φερ’ εἰπεῖν, πιστεύουν ὅτι ἀποτελοῦν τήν Μίαν καί μόνην Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν, ἐνῷ τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν θεωροῦν ὡς ἐλλειματικήν, διότι δέν δέχεται τό Παπικόν πρωτεῖον! Καί παρά ταῦτα ὑποστηρίζουν τήν «περί δύο πνευμόνων» τῆς Ἐκκλησίας αἱρετικήν θεωρίαν των. Καί ἐντός τοῦ Προτεσταντικοῦ χώρου παρομοίως χαρακτηρίζεται ἡ Ὀρθοδοξία ὡς ἐλλειματική καί μειονεκτική, διότι δέν ἀναγνωρίζει τάς χειροτονίας τῶν γυναικῶν καί τόν «γάμον» τῶν ὁμοφυλοφίλων!

Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει, ὅταν τούς χαρακτηρίζομεν ὡς Ἐκκλησία δέν τούς ἀποκοιμίζομεν καί δέν συντελοῦμεν εἰς τόν ἐφησυχασμόν των, καθώς τούς ἀποκρύπτομεν τήν ἀλήθειαν, τό φῶς τοῦ Χριστοῦ; Καί δέν θά λογοδοτήσωμεν ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι ἐν ἡμερᾳ Κρίσεως διά τήν πνευματικήν αὐτήν «Βαβέλ» καί τήν νόθευσιν ἤ ἀπόκρυψιν τῆς σῳζούσης Θείας Ἀληθείας τῆς θεόθεν ἀποκαλυφθείσης διά τῶν Προφητῶν καί ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ καί Σωτῆρι ἡμῶν, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ Κεφαλή τῆς Μιᾶς καί Μόνης Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας καί ὄχι καί μιᾶς ἑκάστης τῶν ἄλλων φερομένων καί αὐτοαποκαλουμένων ὡς «Ἐκκλησιῶν»;

5. Ὅμως ἡ ἀλλοτρίωσις καί ἡ σοβαρά αὕτη ἀλλοίωσις προῆλθεν ἐκ τῆς παραδοχῆς θεωριῶν τινων ἀσυμβάτων πρός τήν Ἁγίαν ἡμῶν Ὀρθόδοξον Παράδοσιν καί Κληρονομίαν. Ἀνεφέραμεν ἤδη τήν περί «δύο πνευμόνων θεωρίαν» καί ἕπονται : ἡ«θεωρία τῶν κλάδων», ἡ ὁποία ἐφαρμόζεται ἐν τοῖς πράγμασιν, ἀφοῦ ἐξ ἐπισήμων χειλέων διακηρύσσεται ὅτι ὅλες οἱ «ἐκκλησίες», ὁμολογίες καί θρησκεῖες ἀποτελοῦν «ὁδόν σωτηρίας», ἐνῷ ὁ Ἀρχηγός τῆς Πίστεως καί τῆς σωτηρίας ἡμῶν εὐτόνως διακηρύσσει : «Ἐγώ εἰμι ἡὁδὸς καὶ ἡἀλήθεια καὶ ἡζωή οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα εἰ μὴ δι’ἐμοῦ»[6]. Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Δομήτωρ καί ἡ Κεφαλή τῆς Μιᾶς καί Μόνης Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἱδρύθη μέ τήν ἐπιφοίτησιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατά τήν μεγάλην ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς, καί οὐδεμιᾶς ἄλλης ψευδωνύμου καί ψευδεπιγράφου «ἐκκλησίας». Ὀφείλεται ἀκόμη (ἡ ἀλλοίωσις αὕτη καί ἀλλοτρίωσις) καί εἰς τήν ἐκ Πατριαρχικῶν χειλέων διακηρυχθεῖσαν καί μή ἀνακληθεῖσαν εἰσέτι ἐπισήμως ἄποψιν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι «ἡ Μία, Ἁγία, ἀλλά διεσπασμένη ἐν χρόνῳ Ἐκκλησία», ὅπερ εἰσάγει καινοφανῆ ἐκκλησιολογίαν, ἀλλά καί εἰς τόν χαρακτηρισμόν τοῦ ἀρχηγοῦ τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ὡς «Ἁγιωτάτου Πρεσβυτέρου Ἀδελφοῦ» καί τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ ὡς «Ἀδελφῆς Ἐκκλησίας», ἐνῷ ἐκεῖνος μέν ὡς ἰσόβιος ἀρχηγός Κράτους θεωρεῖται ὡς καθαιρετέος ὑπό τῶν Ἱερῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων, οἱ ὀπαδοί δέ αὐτοῦ ὡς ἀπεσχισμένοι ὄντες καί ἀκοινώνητοι, λόγῳ τῶν σοβαρῶν αἱρετικῶν ἀποκλίσεών των εἰς τά θέματα Πίστεως καί Παραδόσεως (ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὡς γνωστόν, διεκήρυξεν ὅτι τούς Ὀρθοδόξους χωρίζουν ἀπό τούς Λατίνους οὐσιώδεις διαφοραί καί ὄχι ἀσήμαντα πράγματα ἤ ὀνόματα), δέν δύνανται νά χαρακτηρισθοῦν ἀπό δογματικῆς καί θεολογικῆς ἀπόψεως ὡς Ἐκκλησία.

6. Διά τήν Α.Μ.Σ. τῆς Κρήτης ἐγράφησαν καί γράφονται πολλά ἀπό ἐκκλησιαστικούς καί θεολογικούς κύκλους. Καί ἡ ταπεινότης μου εἰς τό προμνημονευθέν ὑπ’ ἀριθ. 75/25-2-2016 Ὑπόμνημα ἐξέθεσε μέ εὐκρίνεια τά προσήκοντα. Τοῦτο μόνον νά προσθέσω ἐκ τῶν ὑστέρων. Παραθεωρηθείσης τῆς ἀρχῆς τῆς ὁμοφωνίας, ἡ ὁποία προβλέπεται εἰς τόν Κανονισμόν λειτουργίας τῆς Α.Μ.Σ., διεξήχθησαν αἱ ἐργασίαι Αὐτῆς, ἄνευ τῆς παρουσίας καί συμμετοχῆς 4 Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ἐνῶ ἡ πρότασις τῆς ἡμετέρας Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας περί τοῦ χαρακτηρισμοῦ τῶν ἑτεροδόξων ὡς χριστιανικῶν ὁμολογιῶν καί κοινοτήτων ἀπερρίφθη, διότι θά ἔπρεπε νά ὑπάρχῃ ὁμοφωνία ὅλων τῶν Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν διά τήν υἱοθέτησιν τῆς προτάσεως αὐτῆς.

Ὅμως, διά τήν ἀλήθειαν πρέπει νά ἐπισημανθῇ ὅτι, παρά τό γεγονός ὅτι ἐσημειώθησαν σοβαραί ἐκκλησιολογικαί ἀποκλίσεις, παραχαράσσουσαι τήν ἀκραιφνῆ Ὀρθόδοξον Ἐκκλησιολογίαν μέ ὅ,τι καί ὅσα αὐτό συνεπάγεται, ἀναφορικῶς πρός τά θέματα: «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρός τόν λοιπόν χριστιανικόν κόσμον», «Ἡ ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς τόν σύγχρονον κόσμον»καί «Τό Μυστήριον τοῦ Γάμου καί τά Κωλύματα αὐτοῦ», κραδαίνεται «ἄνωθεν» (ἀπό τόν ἐγκέφαλον τῆς Α.Μ.Σ.) ἡ μάχαιρα τῆς καθαιρέσεως διά τούς διαφωνοῦντας Κληρικούς καί τοῦ ἀφορισμοῦ διά τούς ἐνισταμένους λαϊκούς, Καθηγητάς ὄντας τῶν Θεολογικῶν μας Σχολῶν, διότι «ἑπόμενοι τοῖς Ἁγίοις Πατρᾶσι» ἀρθρώνουν ὑπεύθυνον καί ἄρτιον θεολογικόν λόγον ὡς πιστά μέλη καί τέκνα τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Διατί αὐτή ἡ ἀντιμετώπισις τοῦ ἀξιολόγου αὐτοῦ θεολογικοῦ δυναμικοῦ μας, Μακαριώτατε καί ἅγιοι Ἀδελφοί Συνοδικοί; «Εἰ κακῶς ἐλάλησαν»[7] ἄς μαρτυρήσουν (οἱ κατήγοροι) περί τοῦ κακοῦ… Ἄς καταδείξουν μίαν ἀντιευαγγελικήν, ἀντιπατερικήν ἤ ἀντικανονικήν τοποθέτησιν καί διδασκαλίαν των. Ὁ Ὁμότιμος, ἤδη, Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ.Δημήτριος Τσελεγγίδης μᾶς ἀπέστειλε μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ τήν ἀπό 20/7/2016 ἐπιστολήν του, διά τῆς ὁποίας ὡς εἰδήμων Δογματολόγος κάμνει σύντομον ἀποτίμησιν τῶν ἐργασιῶν τῆς Α.Μ.Σ. καί χρησιμοποιεῖ καθαρόν καί ἀπερίτμητον λόγον. Θά «ἀνταμειφθῇ» ὁ κ.Καθηγητής διά τοῦ ἀφορισμοῦ; Ὁμοίως καί οἱ Ὁμότιμοι Καθηγηταί Πρωτ/ροι : ὁ π.Γεώργιος Μεταλληνός καί ὁ π.Θεόδωρος Ζήσης (Πανεπιστημιακοί μου διδάσκαλοι καί οἱ τρεῖς), προσκληθέντες τόν παρελθόντα Μάρτιον ὑπό τριῶν Σεβ. Μητροπολιτῶν καί ἐμοῦ εἰς τήν διεξαχθεῖσαν Θεολογικήν Ἡμερίδα εἰς τό Στάδιον Εἰρήνης καί Φιλίας, ἐν ὄψει τῆς συγκλήσεως τῆς Α.Μ.Σ., καί κατέθεσαν θεολογικόν – ἐκκλησιολογικόν λόγον, ὁ ὁποῖος κατεχωρίσθη εἰς τά Πρακτικά τῆς Ἡμερίδος. Θά λάβουν ὡς ἀνταπόδομα τῆς προσφορᾶς των αὐτῆς τήν ποινήν τῆς καθαιρέσεως; Καί ἐάν, παρ’ ἐλπίδα, τοῦτο ἀντικανονικῶς διαπραχθῇ, ἐκεῖνοι οὐδόλως θά ζημιωθοῦν πνευματικῶς, «ἀλλά τῆς πρεπούσης τιμῆς τοῖς Ὀρθοδόξοις ἀξιωθήσονται» κατά τόν ΙΕ’ Κανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου[8], ἐνῷ θά προκληθῇ σάλος εἰς τό Ἐκκλησιαστικόν Πλήρωμα, καί

7. Καί, ἐπειδή τά θέματα, τά ὁποῖα ἀνεφύησαν ἐκ τῶν ἀποφάσεων τῆς Α.Μ.Σ. τῆς Κρήτης εἶναι μεγάλα καί σοβαρά, εὐλαβῶς προτείνω, ἐάν δέν ὁλοκληρωθῇ σφαιρικῶς ἡ συζήτησις, νά μή σπεύσωμεν νά τά συγκλείσωμεν, ἀλλ’ ἄς ἀναβληθῇ ἡ διεξαγωγή των δι’ ἔκτακτον σύγκλησιν τῆς Ι.Σ.Ι. Θά ἦτο δέ πάνυ ὠφέλιμον, ἀντί νά τεθοῦν ὑπό κατηγορίαν οἱ προαναφερθέντες Πανεπιστημιακοί Καθηγηταί, νά κληθοῦν ἐνώπιον τῆς Ι.Σ.Ι. διά νά ἀναπτύξουν τήν θεολογικήν ἐπιχειρηματολογίαν των, νά δεχθοῦν τά ἐρωτήματά μας καί νά διεξαχθῇ ἕνας γόνιμος καί ἐποικοδομητικός διάλογος. Καί εἰς τάς Οἰκουμενικάς Συνόδους ἐκαλοῦντο Πρεσβύτεροι καί Διάκονοι, ἀλλά καί διά θέματα Παιδείας ἡ Δ.Ι.Σ. ἔχει πραγματοποιήσει εἰς τό παρελθόν παρομοίας συναντήσεις. Εἶναι γνωστόν ὅτι καί ἐντός καί ἐκτός Ἑλλάδος γίνονται δι’ αὐτά τά φλέγοντα ἐκκλησιολογικά θέματα Συνάξεις καί συζητήσεις, ὅπως καί εἰς τό Ἅγιον Ὄρος. Δέν πρέπει ἐπ’ οὐδενί ἐκ τῆς ὑποθέσεως αὐτῆς νά ἐπωφεληθῇ ὁ ἀλάστωρ, ἀλλ’ ἡ Ἁγιωτάτη μας Ἐκκλησία νά ἐξέλθῃ ἐνδυναμωμένη καί δεδιδαγμένη.

Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε,

Ἀδελφοί καί Πατέρες ἅγιοι Συνοδικοί,

Σᾶς κατεπόνησα διά τῆς ἐκτεταμένης μου αὐτῆς ἐπιστολῆς, ἡ ὁποία βαθυσεβάστως ἐπεσήμανε τά ἀνωτέρω βαρυσήμαντα καί περισπούδαστα θεολογικῶς θέματα, τά ὁποῖα κατ’ αὐτόν τόν καιρόν ἐξόχως ἀπασχολοῦν τόν Ὀρθόδοξον Χριστιανικόν κόσμον.

Εὑρισκόμεθα, κατά κοινήν ὁμολογίαν, πρό μιᾶς κρισίμου καμπῆς τῆς θαλασσοδρομίας τῆς νοητῆς Νηός τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία χρῄζει σοφῶν καί διακριτικῶν χειρισμῶν πρός ἀποφυγήν προσκρούσεων εἰς ὑφάλους … Προέχει ἡ Ὁμολογία τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως ἡμῶν καί ἡ πορεία μας ἐπί τῆς ὀρθῆς καί ἀσαλεύτου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιολογικῆς βάσεως καί κατευθύνσεως. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης ὁ Παλαμᾶς, διακρίνων τρία εἴδη ἀθεΐας, ἐφιστᾷ τήν προσοχήν τῶν ποιμένων καί διδασκάλων εἰς τήν ἀποφυγήν τοῦ τρίτου εἴδους, ἰδιαιτέρως. Δέν ἀρκεῖ, δηλαδή, τό νά μήν εἴμεθα ἄθεοι (τό νά μή δηλώνωμεν ἄθεοι – ἄπιστοι καί τό νά μή ἀρνούμεθα τήν πατρῴαν πίστιν, προσχωροῦντες εἰς ἄλλην θρησκείαν, αὐτά εἶναι τά δύο πρῶτα εἴδη ἀθεΐας), ἀλλά πρέπει νά ἀποφεύγωμεν καί τό τρίτον εἶδος ἀθεΐας˙ τό νά μή ὁμολογῶμεν τήν Ὀρθόδοξον Πίστιν ἡμῶν καί νά μή προασπιζώμεθα ταύτην, ὑπερμαχοῦντες αὐτῆς, ἐνώπιον τῶν ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν.

Ὁ ἑκασταχοῦ Ἐπίσκοπος καί ἡ ὑπ’ αὐτόν Ἐπισκοπή δέον νά διέπωνται ὑπό τοῦ Θείου Νόμου τῆς Ἁγιογραφικῆς καί Ἁγιοπατερικῆς Διδασκαλίας, νά φυλάσσουν ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ τήν Θεοπαράδοτον Ὀρθόδοξον Πίστιν καί Παράδοσιν, «ἑπόμενοι τοῖς Ἁγίοις Πατρᾶσι» καί «μή μεταίροντες ὅρια αἰώνια, ἅ οἱ Πατέρες ἔθεντο» καί νά σέβωνται τήν Δογματικήν Διδασκαλίαν καί τούς Θείους καί Ἱερούς Κανόνας τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας.

Ὡς γνωστόν, κατά τήν Ὁμολογίαν Πίστεως, τήν ὁποίαν κάμνει ὁ Ἐπίσκοπος πρό τῆς χειροτονίας του, ὁμολογεῖ «ἵνα τηρῇ τήν ἑνότητα τῆς Πίστεως ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης, πάντα μέν, ὅσα ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία τῶν Ὀρθοδόξων πρεσβεύουσα δογματίζει … μηδέν προστιθείς, μηδέν ἀφαιρῶν, μηδέν μεταβάλλων, μήτε τῶν δογμάτων, μήτε τῶν Παραδόσεων, ἀλλά τούτοις ἐμμένων καί ταῦτα μετά φόβου Θεοῦ καί ἀγαθῆς συνειδήσεως διδάσκων καί κηρύττων, πάντα δέ ὅσα Ἐκείνη κατακρίνουσα ὡς ἑτεροδιδασκαλίας ἀποδοκιμάζει, ταῦτα (κἀκεῖνος) ἀποδοκιμάζει ἀποδιοπομπούμενος διά παντός»[9].

Ὅ,τι συνᾴδει καί δέν προσκρούει εἰς τά ἀνωτέρω καθομολογηθέντα πρό τῆς φρικτῆς ὥρας τῆς εἰς Ἐπίσκοπον χειροτονίας, θά φυλάξῃ χάριτι Θεοῦ καί ἡ μικρά καί παραμεθόριος πρός νότον Ἐπισκοπή τῶν Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων καί ὁ ταπεινός Ἐπίσκοπος αὐτῆς ἀντί πάσης θυσίας.

Κατακλείων τήν παροῦσαν παραθέτω τόν λόγον τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου˙ «Εἰμί μέν ποιμήν ὀλίγος, καί ποιμνίου μικροῦ προεστηκώς, καί πολλοστός ἐν ὑπηρέταις τοῦ Πνεύματος. Ἡ Χάρις δέ οὐ στενή, οὐδέ τόποις περιγραπτή»[10].

Ἐπί δέ τούτοις ὑποσημειοῦμαι,

Μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ

Ἐλάχιστος ἐν Ἐπισκόποις

† Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ

Κοινοποίησις εἰς ἅπαντα τά Μέλη τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[1] Πρβλ. Λουκ. β’ 34.

[2] Αὐτόθι.

[3] Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὁμιλία ια’ εἰς τήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολήν (βλ. Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἱερόν Πηδάλιον, σελ.19, ὑποσημ. 2).

[4] Ἔνθ’ ἀνωτέρω.

[5] Ἱωάν. η’ 32.

[6] Ἰωάν. ιδ’ 6.

[7] Πρβλ. Ἰωάν. ιη’ 23.

[8] Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἱερόν Πηδάλιον, Κανών ΙΕ’ τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου, σελ. 206.

[9] Ἀρχιερατικόν Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1999, Τάξις γινομένη ἐπί χειροτονίᾳ Ἐπισκόπου, σελ. 111.

[10] Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, PG 37, Ἐπιστ. ΜΑ’, σελ. 84.