Με μεγάλη θλίψη πληροφορηθήκαμε τις μέρες του Πάσχα το θάνατο τριών σημαντικών ανθρώπων των γραμμάτων και μαχητικών διανοουμένων: του Γκύντερ Γκρας, του Φρανσουά Μασπερό και του Εδουάρδο Γκαλεάνο.

Ο Γκύντερ Γκρας υπήρξε με την πρωτοποριακή γραφή του, στην οποία ενσωμάτωνε τις ανατρεπτικές παραδόσεις του γερμανικού μπαρόκ και του γερμανικού εξπρεσιονισμού, ένας μεγάλος ανανεωτής της γερμανικής και ευρωπαϊκής λογοτεχνίας μετά τον Πόλεμο. Στο έργο του αναμετρήθηκε με αποφασιστικότητα με το ναζισμό και τις σκοτεινές πλευρές της νεότερης γερμανικής ιστορίας. Στρατεύθηκε πολιτικά στο πλευρό του Βίλλυ Μπραντ για τη δημοκρατία, την ειρήνη και τη συνεργασία των λαών, και δεν δίστασε ποτέ να συγκρουστεί στον δημόσιο διάλογο όταν έβλεπε τις αξίες αυτές να απειλούνται. Στη Ελλάδα θα τον θυμόμαστε, πέραν των άλλων, για τη συμπαράστασή του στον αντιδικτατορικό αγώνα και τη θαρραλέα ομιλία του κατά της χούντας το 1972 στην Αθήνα, καθώς και για την ποιητική του έκκληση το 2012 υπέρ μιας αληθινά ευρωπαϊκής προσέγγισης στο ζήτημα της ελληνικής κρίσης.

Ο θρυλικός εκδότης Φρανσουά Μασπερό σφράγισε με το ελεύθερο και μαχητικό του πνεύμα, με τον εκδοτικό του οίκο και το βιβλιοπωλείο του την πνευματική, αλλά και την πολιτική ζωή της Γαλλίας τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Το περιοδικό Partisans, η σειρά Theorie, που διεύθυνε ο Λουί Αλτουσέρ, και προπάντων βιβλία όπως του Φραντς Φανόν, που αναδείκνυαν τα απελευθερωτικά κινήματα του Τρίτου Κόσμου και την πραγματικότητα του πολέμου της Αλγερίας, δίνουν το στίγμα των εκδόσεών του. Ο Μασπερό αντιμετώπισε ασυμβίβαστα και γενναία τις συνεχείς λογοκριτικές απαγορεύσεις, διώξεις και καταδίκες. Ως παρακαταθήκη αφήνει επίσης το σημαντικό συγγραφικό και μεταφραστικό έργο, στο οποίο έστρεψε τη διανοητική του δύναμη και περιέργεια από τη δεκαετία του ’80.

Ο Ουρουγουανός συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο έδειξε στο έργο του με το δάχτυλο τα αίτια της οικονομικής δυσπραγίας και της κοινωνικής αιμορραγίας των χωρών της Λατινικής Αμερικής. Κυνηγήθηκε από τις χούντες της Ουρουγουάης και της Αργεντινής, αλλά συνάρπασε και ενέπνευσε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με την πάλη του κατά της ιστορικής αμνησίας και της κοινωνικής αδικίας. Στα γραπτά του συνδύασε με τρόπο εντελώς ιδιαίτερο τη λογοτεχνική μορφή με τη δημοσιογραφική γραφή και με την πολιτική σάτιρα, ενώ τα κείμενά του για το ποδόσφαιρο ανήκουν στα ομορφότερα που έχουν γραφτεί ποτέ γι’ αυτό το θέμα.