Νίκος Φίλης σε Ειδικά Σχολεία και στο συνέδριο των μαθηματικών στα Χανιά: Η μαθηματική σκέψη ενδυναμώνει τη δημοκρατική κοινωνία

04-11-16 Νίκος Φίλης σε Ειδικά Σχολεία και στο συνέδριο των μαθηματικών στα Χανιά: Η μαθηματική σκέψη ενδυναμώνει τη δημοκρατική κοινωνία

Στη σημερινή του επίσκεψη στα Χανιά, ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλος, εγκαινίασε τους νέους χώρους στέγασης του 2ου Ειδικού Νηπιαγωγείου και του 2ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Χανίων. Ο υπουργός μίλησε με παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς και είπε πως κάθε νέο σχολείο είναι γιορτή, ειδικά σε περιόδους κρίσης όπου Παιδεία και Υγεία αποτελούν προτεραιότητες για το κοινωνικό πρόσωπο της κυβέρνησης.

Στη συνέχεια ο κ. Φίλης επισκέφθηκε το Μουσείο Ελευθέριου Βενιζέλου και κατόπιν παρέστη στην έναρξη του συνεδρίου που διοργάνωσαν η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία μαζί με την Περιφέρεια Κρήτης, με τίτλο «Μαθηματικά, θεμέλιο της ανθρώπινης σκέψης». Ο Νίκος Φίλης χαιρέτισε το 33ο Πανελλήνιο Συνέδριο, λέγοντας:

Κύριε Πρόεδρε της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας,

Αγαπητές και αγαπητοί σύνεδροι,

Κυρίες και Κύριοι,

Χαίρομαι ιδιαίτερα που παρευρίσκομαι στο 33ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής μαθηματικής Εταιρείας, με θέμα: “Μαθηματικά, θεμέλιο της ανθρώπινης σκέψης”.

Νομίζω ότι κανείς δε θα μπορούσε να αμφισβητήσει την αλήθεια του ισχυρισμού που αναφέρεται στο θέμα του συνεδρίου, ότι τα Μαθηματικά αποτελούν το θεμέλιο της ανθρώπινης σκέψης.

Κανείς δε θα μπορούσε να αμφισβητήσει την αλληλεπίδραση των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν σε κάθε εποχή με την ανάπτυξη των μαθηματικών, καθώς και το γεγονός ότι τα μαθηματικά συνετέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του σύγχρονου πολιτισμού και ότι η ομορφιά των μαθηματικών συμβαδίζει με τη δύναμη των εφαρμογών τους, σε όλες σχεδόν τις περιοχές της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Ο A. Renyi στο βιβλίο του «Διάλογοι για τα Μαθηματικά» θεωρεί ότι «ο κόσμος των μαθηματικών είναι μια αντανάκλαση του πραγματικού κόσμου στο μυαλό μας», ενώ από την άλλη ο Γαλιλαίος σημειώνει ότι «το βιβλίο της Φύσης είναι γραμμένο στη γλώσσα των μαθηματικών».

Εκτός όμως από τη σχέση του κόσμου των μαθηματικών με τον πραγματικό κόσμο, αρκετοί είναι επίσης αυτοί που συνδέουν την ανάπτυξη της μαθηματικής σκέψης και των μαθηματικών με τη δημοκρατία. Οι συλλογιστικές πρακτικές και οι αποδεικτικές διαδικασίες που διδάσκονται μέσα από τα μαθηματικά βοηθούν τους μαθητές να γνωρίσουν τη μαθηματική αυστηρότητα, αλλά και να εφαρμόσουν τις δεξιότητες του λογικού συλλογισμού στην καθημερινή ζωή. Έτσι, στα βασικά επιχειρήματα υπέρ της διδασκαλίας της απόδειξης στο μάθημα των μαθηματικών προστίθεται και το γεγονός ότι, μέσα από τη μελέτη της λογικής θεμελίωσης των μαθηματικών, ενδυναμώνεται και η κριτική και δημιουργική σκέψη των μαθητών ώστε στη συνέχεια να μετατρέπονται σε σκεπτόμενους πολίτες μιας δημοκρατικής κοινωνίας.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα, με την ευκαιρία αυτού του χαιρετισμού, να επισημάνω το γεγονός ότι τα προβλήματα της εκπαίδευσης είναι αντικείμενο ευρύτερων αναζητήσεων και προβληματισμών, όχι μόνο των εκπαιδευτικών, αλλά όλης της κοινωνίας γενικότερα και να καταθέσω ορισμένες σκέψεις για τη μαθηματική παιδεία.

Πόσο πολύπλοκο ζήτημα είναι η μαθηματική εκπαίδευση αποδεικνύεται από τα αρνητικά αποτελέσματα που εμφανίζονται σε διεθνές επίπεδο, παρά τις σημαντικές προσπάθειες μεταρρυθμίσεων της ύλης, των βιβλίων ή της κατάρτισης των εκπαιδευτικών.

Η πολυπλοκότητα των προβλημάτων της μαθηματικής εκπαίδευσης μας υποχρεώνει να βαδίζουμε προσεκτικά, αποφασιστικά, με προσήλωση στα ερευνητικά πορίσματα και με σεβασμό στις τοπικές συνθήκες. Μπορεί να μην είναι δυνατόν να περιγράψουμε μια ολοκληρωμένη λύση, διότι η λύση στα εκπαιδευτικά προβλήματα προκύπτει μαζί με την σχεδιασμένη δράση και τον πειραματισμό, γνωρίζουμε όμως τί οφείλουμε να αποφύγουμε.

Να αποφύγουμε την ασκησιολογία που έχει οδηγήσει σε αφυδάτωση του μαθήματος των μαθηματικών από τους τρεις άξονες που προανέφερα.

Να ελευθερώσουμε την μαθηματική εκπαίδευση και την μάθηση από τις πιέσεις μιας αγοράς που απλά ανακυκλώνει ασκήσεις και διαγωνίσματα.

Να αποφύγουμε την πρακτική της επιβολής αλλαγών και διεθνών στάνταρ χωρίς στοχασμό και χωρίς να σταθμίσουμε τις συνθήκες και τις δυνατότητες.

Η εκπαιδευτική κοινότητα –και όχι μόνο η μαθηματική- έχει τραυματιστεί από την επιβολή μοντέλων που δεν έχουν σχέση με την ελληνική πραγματικότητα.

Μοντέλα που συμπίεσαν και περιόρισαν την ευελιξία των εκπαιδευτικών και των σχολείων, που επέτειναν τον σχολικό αποκλεισμό και την σχολική αποτυχία. Στο όνομα ενός ψευδεπίγραφου ελιτισμού, μέσα σε συνθήκες εργασιακής ανασφάλειας και ανθρωπιστικής κρίσης, ανέπτυξαν φοβικές διαδικασίες αξιολόγησης και οδήγησαν σε μαρασμό το ενδιαφέρον για μάθηση και τη διάθεση για διδασκαλία.

Εμείς θέλουμε να αναζωογονήσουμε τη συνοχή και τη δημιουργική διάθεση του εκπαιδευτικού κόσμου με την ενθάρρυνση των συνεργασιών ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων και ανάμεσα στους μαθητές και τις μαθήτριες. Για να πετύχουμε αυτή την αναζωογόνηση της δημιουργικότητας και μέσα σε αυτό το πλαίσιο την βελτίωση της μαθηματικής εκπαίδευσης στοχεύουμε στην αλλαγή του συγκεντρωτικού μοντέλου με την ενίσχυση της ταυτότητας και του ρόλου των σχολικών μονάδων.

Στοχεύουμε σε σχολικές μονάδες ανοιχτές με ισχυρό αλλά παιδαγωγικά διαχειρίσιμο μέγεθος που θα είναι ελκυστικές και θα εντάσσουν όλα τα παιδιά της περιοχής τους.

Σε αυτή την κατεύθυνση θα κινούνται και τα προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και υποστήριξης των σχολικών μονάδων, τα οποία σχεδιάζονται από το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και τα οποία επιδιώκουμε να υλοποιηθούν το συντομότερο δυνατό.

Θα ήθελα να κλείσω τονίζοντας την πολυεπίπεδη προσφορά της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας στην ελληνική εκπαίδευση και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία. Σε πρόσφατη συνάντηση που είχαμε μαζί στο Υπουργείο ενημερώθηκα ότι σύντομα συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση του ιστορικού επιστημονικού σας σωματείου. Αναγνωρίζοντας την προσφορά της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας και με βαθιά συνείδηση της σημασίας της μαθηματικής εκπαίδευσης, σας ενημερώνω ότι το Υπουργείο προτίθεται να ανακηρύξει το έτος 2018, έτος μαθηματικών για την Ελλάδα. Με τη συμβολή σας και τη συμμετοχή σημαντικών προσωπικοτήτων θα σχεδιάσουμε μια μεγάλη ποικιλία εκδηλώσεων σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Για να αναδείξουμε τη σημασία της μαθηματικής επιστήμης και έρευνας, τις συνδέσεις της με την τεχνολογία, την οργάνωση της κοινωνίας και τον πολιτισμό.

Σήμερα γνωρίζουμε την πολυπλοκότητα του εκπαιδευτικού ζητήματος. Βλέπουμε καθημερινά και διεθνώς τη βία, την μισαλλοδοξία και την άναρχη πλευρά της αγοράς να περικυκλώνει επικίνδυνα το δημόσιο σχολείο. Χρειάζεται σταθερό, ελεύθερο και ήπιο περιβάλλον η εκπαίδευση. Γνωρίζουμε πόσο πολύτιμη είναι η συνεισφορά της μαθηματικής και της εκπαιδευτικής κοινότητας στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό. Στο περιεχόμενο, στις διαδικασίες, στους στόχους. Αναγνωρίζοντας αυτή τη συνεισφορά η κυβέρνησή μας, ακολουθεί την συμμετοχική και δημοκρατική διαδικασία επεξεργασίας προτάσεων με στόχο την ουσιαστική μεταρρύθμιση και αναβάθμιση της εκπαίδευσης.

Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας και αναμένω τα πορίσματά του.