Της Μαρίας Σπανού. Πρόεδρος του Συλλόγου Αναπληρωτών Νηπιαγωγών
Μπαίνουμε σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τη δημόσια εκπαίδευση, αυτή του εθνικού και κοινωνικού διαλόγου. Όπως είχαν προαναγγείλει οι Υπουργοί της πρώτης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και φαίνεται να ξεκινά ο σημερινός Υπουργός, ο σχεδιασμός του σχολείου και του πανεπιστημίου για όλες και όλους τους μαθητές, για όλους τους φοιτητές, ξεκινά μέσα από αυτή τη διαδικασία. Και μετά τις πρώτες εμβαλωματικές νομοθετικές ρυθμίσεις μιας κυβέρνησης που παράλαβε στα μέσα της χρονιάς μεταξύ άλλων ένα πολύ απαιτητικό Υπουργείο με σωρευμένα προβλήματα δεκαετιών.
Η αγωνία των δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών είναι μεγάλη. Όπως μεγάλη είναι και η διάθεση τους να στηρίξουν μια ειλικρινή προσπάθεια που θα γυρίσει σελίδα στην πολύπαθη δημόσια εκπαίδευση της χώρας μας. Και αυτό η ηγεσία του Υπουργείου πρέπει να το καταλάβει.
Πρέπει δηλαδή να καταλάβει ότι παρά τις μεγάλες περικοπές των μισθών σε όλο το δημόσιο, που έπληξαν ιδιαίτερα τους ανέκαθεν χαμηλόμισθους εκπαιδευτικούς, παρά την επί χρόνια άρση κάθε δυνατότητας εκπαιδευτικής άδειας ή δωρεάν επιμόρφωσης τους(πχ. στα Διδασκαλεία), παρά την πρωτοφανή επέκταση του με συνθήκες γαλέρας απάνθρωπου θεσμού του αναπληρωτή, οι εκπαιδευτικοί της τάξης όλα αυτά τα χρόνια στηρίζουν (ίσως οι μόνοι) το δημόσιο νηπιαγωγείο, το δημόσιο σχολείο, το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Σήμερα δε, που η κυβέρνηση η οποία στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό από το χώρο των εκπαιδευτικών ανακοινώνει εθνικό και κοινωνικό διάλογο, υπάρχει η απαίτηση η γνώση του εκπαιδευτικού της τάξης να αξιοποιηθεί επιτέλους για τους όποιους νέους σχεδιασμούς της. Υπάρχει η αυτονόητη απαίτηση αυτός ο εθνικός διάλογος να μην είναι σας τους «διαλόγους» των προηγούμενων κυβερνήσεων, προσχηματικός, επικοινωνιακός και όχι διάλογος!
Στον ευαίσθητο χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης τα προβλήματα είναι πολλά και ίσως δύσκολο να λυθούν τάχιστα. Πρέπει όμως να γίνει μια σημαντική αρχή. Η διακυρηγμένη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για δίχρονη προσχολική αγωγή πρέπει να …μπει στα σκαριά. Γιατί σύμφωνα με όλες τις έρευνες και παιδαγωγικές θεωρίες, η προσχολική ηλικία αποτελεί κρίσιμη και ουσιαστική περίοδο για την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού. Είναι η σημαντικότερη περίοδος του ανθρώπου για την ανάπτυξη θεμελιωδών κινητικών δεξιοτήτων, για την απόκτηση σταθερού συναισθηματικού υπόβαθρου, για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη νοητική και γλωσσική ανάπτυξη.
Γι’ αυτό η προσχολική αγωγή δεν θεωρείται απλώς πρόδρομος του σχολείου, αφού στη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του το παιδί μαθαίνει και αναπτύσσεται σε όλους τους τομείς: φυσικό, κοινωνικό, συναισθηματικό, αισθητικό και νοητικό. Η καλύτερη ανάπτυξη σε αυτή την περίοδο συμβαίνει όταν τα παιδιά έχουν ευκαιρίες να αναπτύσσουν θετικές σχέσεις με άλλα νήπια και ενηλίκους και να εξερευνούν ενδιαφέροντα περιβάλλοντα, όπου έχουν πολλά πράγματα να κάνουν και να μάθουν. Οι εμπειρίες των παιδιών στην προσχολική ηλικία δεν επηρεάζουν μόνο την κατοπινή σχολική διαδρομή τους, αλλά ολόκληρη τη ζωή τους.
Τα αποτελέσματα πολλών και μακροχρόνιων ερευνών έδειξαν ότι μικρό ποσοστό από παιδιά που είχαν τύχει καλής προσχολικής αγωγής αντιμετώπισε αργότερα μαθησιακά προβλήματα ή εκδήλωσε αντικοινωνική συμπεριφορά ή σταμάτησε το σχολείο. Η προσχολική αγωγή επιτρέπει την πρώιμη ανίχνευση πιθανών δυσκολιών του μαθητή και έτσι αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο στην πρόληψη της σχολικής εγκατάλειψης.
Όμως η προσβασιμότητα των 4χρονων παιδιών της χώρας μας σε δομές της προσχολικής εκπαίδευσης γίνεται σε ποσοστό 67% και ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρώπη είναι στο 95%! Και η ακαταλληλότητα των κτιρίων στα οποία στεγάζονται τα νηπιαγωγεία στη χώρας μας είναι μεγαλύτερη του 60%!
Για την Ευρώπη αρκεί να δούμε ότι την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, σε επίπεδο δημοσίων δαπανών για την προσχολική αγωγή, η χώρα μας, με 0,1% επί του ΑΕΠ της, κατέχει το αρνητικό ρεκόρ στην Ε.Ε. των «27», της οποίας τα κράτη-μέλη δαπανούν κατά μέσον όρο το 0,5% του ΑΕΠ τους – ενώ η Μάλτα δίνει το 1,5% του ΑΕΠ της και η Δανία το 1%.
Την ίδια χρονική περίοδο – σύμφωνα πάντα με τη Eurostat – η Ε.Ε. των «27» δαπάνησε κατά μέσο όρο σχεδόν 4.000 ευρώ για την προσχολική αγωγή κάθε παιδιού, ενώ ηΕλλάδα δίνει περίπου 1.500. Τα ρεκόρ ανήκουν στηΜάλτα με πάνω από 9.000 ευρώ για κάθε παιδί, στη Δανία και στη Νορβηγία με σχεδόν 6.000. Στη δε Γαλλία η εισηγητική έκθεση νόμου για την προσχολική εκπαίδευση αναφέρει ότι «το νηπιαγωγείο παίζει ρόλο καταφανώς υπέρ των λιγότερο ευνοούμενων παιδιών κατά την πρόσβασή τους στη γνώση».
Για να στηριχθεί το δημόσιο νηπιαγωγείο σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες του πρέπει να γίνουν και αρκετοί μόνιμοι διορισμοί. Για εκπαιδευτικούς με αξιοπρεπείς όρους εργασίας, χωρίς την ανασφάλεια που έχουν οι δεκάδες χιλιάδες αναπληρωτές που δεν ξέρουν αν και που θα βρεθούν κάθε χρόνο, για εκπαιδευτικούς με δυνατότητα οικογενειακού προγραμματισμού. Είναι προφανές ότι οι στοιχειώδεις, αξιοπρεπείς εργασιακές συνθήκες θα πολλαπλασιάσουν τις δυνατότητες των εκπαιδευτικών, που σήμερα όντας εμβαλωματικοί σε μια πάσχουσα παιδεία έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Αλλά και στους διορισμούς των αναπληρωτών που δεν θα εκλείψουν σύντομα, όσοι μόνιμοι διορισμοί και αν γίνουν, απαιτείται να ληφθούν άμεσα απλά μέτρα που θα στηρίξουν το έλλειμμα δικαιοσύνης που διευθύνθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Όπως ο περιορισμός των πολλών «φάσεων» διορισμών που υψώνει τεράστιες αδικίες και άρση κάθε λογικής ότι ο έχων μεγαλύτερη προϋπηρεσία τοποθετείται στην καλύτερη επιλογή διορισμού του σε σχέση με αυτόν που έχει μικρότερη προϋπηρεσία.
Όπως η προσμέτρηση προϋπηρεσίας που έχει υπηρετηθεί στην ειδική εκπαίδευση λόγω ενός σεμιναρίου 400 ωρών ή λόγω ενός εξ αποστάσεως μεταπτυχιακού, τόσο στους πίνακες γενικής όσο και ειδικής εκπαίδευσης. Επειδή οι εκπαιδευτικοί αυτοί χάρη σε ένα «μεταπτυχιακό» προσόν τους και όχι χάρη στο βασικό πτυχίο τους προσελήφθησαν κατά προτεραιότητα στην ειδική αγωγή, δεν είναι δίκαιο να μεταφέρουν την μοριοδοτημένη προϋπηρεσία τους και στην γενική εκπαίδευση, προσπερνώντας πολλές φορές συναδέλφους τους που δεν είχαν την «πρόβλεψη» και την οικονομική δυνατότητα να στραφούν στις «μεταπτυχιακές» λύσεις!
Μια «πρόβλεψη» που όπως γνωρίζει το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας και όχι μόνο, αφορά μεταπτυχιακά που είτε δεν έχουν ώρα πρακτικής άσκησης (στην ειδική αγωγή!), είτε έχουν ληφθεί χωρίς ώρα παρουσίας του φοιτητή στην πανεπιστημιακή σχολή(!). Πληρώνεις 6 –7.000 ευρώ και το παίρνεις με κούριερ! Είναι πολύ σημαντική η εξαγγελία του Υπουργείου για έλεγχο όλων των σχετικών μεταπτυχιακών τίτλων από αρμόδια επιτροή του ΙΕΠ. Περιμένουμε με αγωνία τις εργασίες της επιτροπής.
Κορυφαία πολιτική επιλογή για την αποφυγή κάθε αδικίας, θα αποτελέσει και το σύστημα των μόνιμων διορισμών που σύμφωνα με τους αρμόδιους Υπουργούς (Φίλης, Βερναρδάκης) θα γίνουν το 2016. Η επιτροπή, που συγκροτήθηκε και λειτούργησε από το Υπουργείο Παιδείας, ανακοίνωσε πόρισμα που αποτελεί τη μέση λύση ανάμεσα στις δυο μεγάλες δεξαμενές εκπαιδευτικών που έχουν κατά καιρούς κατοχυρώσει μόνιμο διορισμό και έχει χαθεί με την πολύχρονη αδιοριστία.
Η λύση της μοριοδότησης με ένα μόριο για κάθε βαθμό της επιτυχίας του τελευταίου διαγωνισμού του ΑΣΕΠ που έγινε, με πρόσθεση των μορίων της προϋπηρεσίας (ένα για κάθε μήνα προϋπηρεσίας) σε ένα μεταβατικό σύστημα (πχ διετίας) θα αποκαταστήσει εν μέρει μακροχρόνιες αδικίες, ώστε να μπορέσει να υπάρξει μετά ένα μονιμότερο σύστημα διορισμών που θα αφορά και τους νεώτερους εκπαιδευτικούς. Σήμερα όμως υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικοί με 3 ή 4 επιτυχίες διαγωνισμών ΑΣΕΠ και δεκάδες χιλιάδες με δεκάδες μήνες προϋπηρεσίας! Σε κάθε περίπτωση η απορρόφηση των εναπομείναντων διοριστέων του ΑΣΕΠ 2008 θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα,πριν από την όποια απόφαση και επιλογή του τρόπου μόνιμων διορισμών.
Θα πρέπει,τέλος, να ληφθούν υπόψιν και οι εκατοντάδες δικαστικές προσφυγές αναπληρωτών , που έχουν έννομο συμφέρον, ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου μετά την απόφαση 527/2015 του ΣτΕ και η έκβαση αυτών.
Εξίσου σημαντικό θέμα αποτελεί ο διαχωρισμός μεταξύ μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών,με τους δεύτερους να έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις αλλά διαφορετικά δικαιώματα από αυτά των μονίμων συναδέλφων τους,με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό των αδειών μητρότητας.
Οι αναπληρώτριες εκπαιδευτικοί που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης λαμβάνουν μόλις 119 ημέρες άδειας συνολικά ,ενώ σε περίπτωση επαπειλούμενης κύησης λαμβάνουν επιπλέον μόλις 15 ημέρες αναρρωτικής άδειας.Εκ των πραγμάτων λοιπόν,μια αναπληρώτρια εκπαιδευτικός που αντιμετωπίζει προβλήματα στην εγκυμοσύνη της κινδυνεύει να χάσει τόσο χρήματα όσο και προϋπηρεσία, καθώς θα αναγκαστεί να λάβει επιπλέον άδεια ανευ αποδοχών.Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ.Η ειδική παροχή μητρότητας,6μηνη άδεια ΟΑΕΔ,που προβλέπεται για τους ασφαλισμένους ΙΚΑ ,θα πρέπει συνεπώς να παρέχεται και στις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς κατά τρόπο ανταποδοτικό.
Οι πρώτες διορθωτικές νομοθετικές ρυθμίσεις από το Γενάρη μέχρι σήμερα είναι λίγες αλλά σημαντικές στο χώρο της παιδείας. Στο χώρο των αναπληρωτών η άρση της διετούς ποινής μετά από άρνηση τοποθέτησης, η δυνατότητα χορήγησης κάποιων αδειών που δεν έπαιρναν οι αναπληρωτές, το ξεκλείδωμα των πινάκων προϋπηρεσίας 2010-2012 αποτελούσαν αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος και έγιναν πραγματικότητα. Η ώρα των βαθύτερων τομών από την κυβέρνηση όμως έχει έρθει. Οι εκπαιδευτικοί της τάξης είμαστε όλοι παρόντες για να στηρίξουμε τη δημόσια εκπαίδευση.
Ακολουθείστε το iPaidia στο Google News