χείρ Φωτίου Κόντογλου
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2016
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Η ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ
Η δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή του Ασώτου, όπως μας είναι γνωστή, η 17η στη σειρά των Ευαγγελικών περικοπών του Ευαγγελιστού Λουκά.
Είναι πολύ σπουδαία, ωφέλιμη και διδακτική η παραβολή, του Ασώτου υιού,
διότι αφ᾽ενός μεν καταδεικνύει την τρισμέγιστη δύναμι και αξία της αληθινής συντριπτικής και αποφασιστικής μετανοίας ενός νέου ανθρώπου, που αποστασιοποιήθηκε από τον Θεό Πατέρα και απεμπόλησε την σωτηρία του, και αφ᾽ετέρου το ανυπολόγιστο μέγεθος της άπειρης και απέριττης πατρικής αγάπης και ευσπλαγχνίας του Πανάγαθου Ουράνιου Πατέρα, ο οποίος μπροστά στην πραγματική και συγκλονιστική μετάνοια του πρώην ασώτου γιου τα λησμονεί όλα και χαρίζει την «πρώτη στολή» και τα πρότερα χαρίσματα.
Θα ιδούμε στη συνέχεια επιλεκτικά τον λόγο στην παραβολή του Ασώτου του Στουδίτου Υποδιακόνου του Δαμασκηνού σε απλουστευμένη έκφρασι.

«Είναι μεγάλο κακό, Άγιοι Πατέρες και ευλογημένοι Χριστιανοί, η απόγνωσις. Και τόσο μεγάλο κακό είναι, ώστε γίνεται αιτία κολάσεως για τον άνθρωπο. Στερέωμα και θεμέλιο όλων των αμαρτιών είναι η απόγνωσις αυτή. Διότι όταν κάποιος αμαρτήση και σφάλη σοβαρά μπροστά στον Θεό, έπειτα δε δεν έλθη σε μετάνοια και εξομολόγησι, αλλά πέση σε τέλεια απόγνωσι και λέει ότι δεν βρίσκει σωτηρία τι άλλο μεγαλύτερο και χειρότερο κακό είναι απ᾽αυτό;

» Κάποιος άνθρωπος είχε δύο υιούς, λέγει η παραβολή του Κυρίου μας. Ποιός είναι αυτός ο άνθρωπος; Ο Θεός ο εύσπλαγχνος και μακρόθυμος, Αυτός που αγαπά την σωτηρία του ανθρώπου, ο Πατέρας όλων των ανθρώπων. Ποιά παιδιά δε είχε; τους Δικαίους και τους αμαρτωλούς. Και ο μεν πρεσβύτερος υιός είναι οι Δίκαιοι, γιατί από την αρχή ο Θεός έκανε τον άνθρωπο Δίκαιο και αγαθό και καλό. Ο νεώτερος δε υιός είναι οι αμαρτωλοί, επειδή ύστερα, αφού εξέπεσε ο άνθρωπος από τον Παράδεισο, έγινε αμαρτωλός και ένοχος μπροστά στον Θεό. Ο νεώτερος υιός εζήτησε το μερίδιό του και καλά έκανε, που το εζήτησε, αλλά κακώς το εξόδευσε. Εμοίρασε ο Ουράνιος Πατέρας τον βίον του. Πως; Ο Θεός δηλ. όλο του τον κόσμο και τα δημιουργήματά του τα διαμοίρασε δωρεάν στους ανθρώπους, και στους Δικαίους και στους αμαρτωλούς, τους έδωσε ψυχή, να κυβερνώνται με την λογική, και χωρίς γνώσι και συμβουλή να μη κάνωμε τίποτε. Τους έδωσε εξουσία, γιατί τους έπλασε αυτεξούσια. Τους έδωσε ελευθερία, για να είναι ελεύθεροι και αυτεξούσιοι να μη εμποδίζωνται από τον Θεό και όταν θέλουν να κάνουν το καλό η το κακό. Τους έδωσε και δυό νόμους, τον φυσικό, με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος γνωρίζει από την φύσι του το αγαθό, και τον γραπτό, τον οποίο έγραψαν οι Άγιοι από το στόμα, τον λόγο του Θεού, για να παιδαγωγούνται απ᾽αυτούς και να κάνουν το θέλημα του Θεού.

» Τίποτε δεν άφησε απρονόητο ο Θεός, αλλά όλα τα έδωσε στους ανθρώπους, τις βασιλείες, τις αυθεντίες και τις εξουσίες ο Θεός τις εχάρισε στους ανθρώπους. Αλλά και αυτά τα μεγάλα χαρίσματα, προφητείες, αποστολές στο έργο του Θεού, διδασκαλίες, δυνάμεις, χαρίσματα ιαμάτων και όσα είναι τα έργα των Αγίων και αυτά τα διαμοίρασε ο Θεός…

» Ο νεώτερος υιός χωρίσθηκε από τον Θεόν Πατέρα, αλλά ο Θεός δεν χωρίσθηκε απ᾽αυτόν, γιατί ο Θεός κανένα δεν εξαναγκάζει, για να τον δουλεύη. Άφησε ο νεώτερος υιός το πατρικό του σπίτι και πήγε στις κατοικίες των δαιμόνων. Καταφρόνησε την Εκκλησία και έτρεξε σε διασκεδάσεις και χορούς και αισχρές πράξεις. Άφησε την πρώτη του τιμή, που από την αρχή του χάρισε ο Θεός, και απέκτησε ατιμία από τα έργα του. Έχασε την παρθενία, που του έδωσε ο Θεός, και έπεσε σε ασωτίες και παρανομίες. Άφησε την πατρική ευσπλαγχνία και προτίμησε την διαβολική σκληρότητα. Πήγε σε μακρινή χώρα…

» Σ᾽αυτή τη χώρα σκόρπισε ο νεώτερος υιός την πατρική του κληρονομία. Εκεί εξεδύθη την χάρι του Αγίου Βαπτίσματος και φόρεσε το ένδυμα της αμαρτίας. » Έτσι, άρχισε να πεινά ο άσωτος υιός.

Κανένα καλό δεν του έμεινε πια. Μόνο τα έργα της αμαρτίας και της εντροπής. Εκείνα έμειναν στην ψυχή του. Και επειδή πεινούσε, πήγε και έγινε δούλος του διαβόλου, του άρχοντα της χώρας της μακρινής της αμαρτίας και αυτός τον έστειλε στους αγρούς του να βόσκει χοίρους.

» Ποιοί είναι οι αγροί, και ποιοί είναι οι χοίροι; Αγροί του διαβόλου είναι οι κρυφοί τόποι, στους οποίους γίνονται οι πορνείες και οι φόνοι· το τελώνιο της αδικίας, ο τόπος της αρπαγής, η κατοικία των κλεπτών, η ανάπαυσις και η τρυφή του διαβόλου, εκείνοι είναι οι αγροί του.

Όταν βρήκε τον καλό του εαυτό ο άσωτος και απόκτησε την αυτογνωσία δεν του άρεσε πια να κάνη τα θελήματά του και να τον υπηρετή. Γι᾽αυτό και είπε· «Αρκεί ο καιρός τον οποίο πέρασα κάνοντας αμαρτίες. Φθάνει ο χρόνος που έζησα σε ασωτίες. Τώρα θα επιστρέψω καλά, εκεί από όπου έφυγα με κακό τρόπο».

Ας προσφύγω στους οικτιρμούς του, γιατί από πολύ χρόνο με περιμένει. Ας πορευθώ προς τον Πατέρα μου, διότι αυτός είναι μακρόθυμος και δεν επιφέρει την οργή του κάθε ημέρα (Ψαλμ. 3´12). Ας πάω να ταπεινωθώ, γιατί αυτός ώρισε · «Ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται» (Λουκ. ιδ´11).

» Επειδή Πατέρας μου είναι ο Πανάγαθος Θεός, δεν ημπορεί να με αποδιώξη. Επειδή είναι εύσπλαγχνος, όταν ακούση ότι έσφαλα, δεν είναι δυνατόν να μη μου συγχωρήση το φταίξιμό μου….

…. Ας σηκωθώ και ας πάω κι᾽εγώ κοντά σου. Σηκώθηκε λοιπόν και πήγε. Γιατί δεν είναι πρέπον μόνο να σκεπτώμαστε το καλό, αλλά και να το κάνωμε.

» Ήταν μακρυά ο άσωτος υιός από τον Πατέρα του για τις αμαρτίες του, αλλά με την μετάνοιά του επλησίασε. Δεν είχε να βάλη μεσίτες, ούτε ικέτες, παρά μόνο τα δάκρυά του. Χτυπούσε το στήθος του, τα μάτια του τα είχε καρφωμένα στη γη. Και όμως ο φιλάνθρωπος Θεός τον είδε, επειδή δεν αποστρέφεται τους αμαρτωλούς. Τον λυπήθηκε, επειδή ήταν πατέρας του και εκείνος γυιός του. Τον εφίλησε, επειδή τον αγαπούσε, αν και ήταν αμαρτωλός. Τον προϋπάντησε ακόμη, επειδή είναι πολυεύσπλαγχνος. Δεν σιχάθηκε τον λαιμό του, που ήταν γεμάτος αμαρτίες, αλλά έβαλε τα άγια χέρια του σ᾽αυτόν και τον εφίλησε με πατρική στοργή, όπως ο Ιακώβ τον Ιωσήφ. Ω μεγάλης αγάπης και φιλανθρωπίας του Θεού!

…. «Ήμαρτον, Πάτερ, εις τον ουρανόν», είπε ο άσωτος, γιατί είναι θρόνος σου· έσφαλα μπροστά σου, γιατί γνωρίζεις τις ανομίες μου. Δεν είμαι πια άξιος να ονομασθώ παιδί σου. Μόνος μου γίνομαι απόκληρος. Τον εαυτό μου καταδικάζω, τον εαυτό μου κατακρίνω.

» Και λοιπόν δεν είμαι άξιος, Κύριε, να ονομασθώ υιός σου. Γιατί πως θα μπορέσω να ιδώ την Εκκλησία, που τόσον καιρό εγκατέλειψα; Πως να λάβω τα άχραντά σου Μυστήρια, που τα χέρια μου είναι μολυσμένα από αμαρτίες;…. Δεν είμαι πλέον άξιος να ονομασθώ υιός σου…

Έπειτα από την περιγραφή της περιπετειώδους και δραματικής, αλλά και της ευλογημένης και ζηλευτής τελικά πορείας του Ασώτου υιού της παραβολής του Κυρίου μας, Ιησού Χριστού, ύστερα από την ολόθερμη και καρδιακή υποδοχή που επεφύλαξε στο παραστρατημένο παιδί του ο πολυεύσπλαγχνος Ουράνιος Πατέρας το μήνυμα της σημερινής Κυριακής είναι να ζούμε και να απολαμβάνωμε τις γνήσιες και πνευματικές χαρές της πατρικής εστίας του Ουράνιου Πατέρα μας, που είναι και μας τις χαρίζει η Μεγάλη Μητέρα μας Εκκλησία, και να μη αλλάζωμε ποτέ με τίποτε άλλο η με φτηνές και επιδερμικές κοσμικές χαρές και εξαλλοσύνες, την αγνή και αυθεντική χαρά και ευφροσύνη, που μας χαρίζει ο Χριστός, «η πάντων χαρά», και η εν Χριστώ πνευματική ζωή η ζωή της μετανοίας, η ευλογημένη ζωή, της Θείας Χάριτος.
Σεβ. Κυθήρων Σεραφείμ