Σύσσωμες οικογένειες μεταναστεύουν την ίδια ώρα που η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό καταρρέει εξαιτίας του νόμου Διαμαντοπούλου που το 2011 κατήργησε ουσιαστικά τα Λύκεια του εξωτερικού. Τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας για τις μετεγγραφές μαθητών στα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού δίνουν ανάγλυφη εικόνα της αιμορραγίας της χώρας αλλά και της στήριξης που χρειάζονται οι ελληνικές οικογένειες που μεταναστεύουν για να διατηρήσουν τα παιδιά την εθνική τους ταυτότητα.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Πέρα από τους οικονομικούς μετανάστες που έκαναν οικογένεια στην Ελλάδα και επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους κυρίως στην Αλβανία και τις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, η μεγάλη φυγή των ελληνικών οικογενειών έχει προορισμούς στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία. Πρώτος προορισμός και για τις ελληνικές οικογένειες όπως και για τους νέους επιστήμονες η Γερμανία. Συνολικά, το 2013-2014, 1130 μαθητές εγγράφηκαν ή μετεγγράφηκαν σε δομές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης 43 χωρών και 565 μαθητές από 50 χώρες γράφτηκαν σε ελληνικά Γυμνάσια και Λύκεια.

Μια προσεκτική παρατήρηση αυτών των στοιχείων δίνει σημαντικές δημογραφικές και κοινωνιολογικές αλλά και οικονομικές πληροφορίες για τις αιτίες, το προφίλ, και τις επιδιώξεις των ανθρώπων που μεταναστεύουν. Η Αττική, η Κεντρική Μακεδονία και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατέχουν τα πρωτεία στην μετανάστευση ολόκληρων οικογενειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το σύνολο των παιδιών που μετεγγράφηκαν σε σχολεία της Τουρκίας, 48 στο αριθμό, προέρχονται από την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη.

Οι σύγχρονοι Έλληνες μετανάστες ακολουθούν τα ίδια μονοπάτια που ακολούθησαν οι συμπατριώτες μας τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Ο μεγάλος όγκος κατευθύνεται εκεί όπου όπου υπάρχουν ρίζες, συγγενικοί πυρήνες από Έλληνες μετανάστες παλαιότερων γενιών που τον πρώτο καιρό μπορούν να παράσχουν την πολλαπλή στήριξη που χρειάζονται οικογένειες με παιδιά σε ηλικία σχολείου.

Το περιβόητο brain drain, η διαρροή επιστημόνων η οποία συζητείται ευρύτατα στην ελληνική κοινωνία αλλά και στην κεντρική πολιτική σκηνή, δεν είναι, όπως φαίνεται, η μοναδική αιμορραγία σε έμψυχο υλικό που υφίσταται η χώρα μας εξαιτίας των πολιτικών αυστηρής λιτότητας και της συνεχώς αυξανόμενης ανεργίας. Οικογένειες με παιδιά ακόμη και στην εφηβεία αναγκάζονται να αλλάξουν βίαια περιβάλλον και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στη Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία.

Διαλυμένη η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό

Τι γίνεται όμως όταν αυτές οι οικογένειες φθάνουν στις χώρες προορισμού και αναζητούν λύση για την μόρφωση των παιδιών τους; Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση καταρρέει όχι μόνο υπό το βάρος της έλλειψης χρημάτων και προσωπικού αλλά και από την παράλογη ρύθμιση του που αντιμετώπισε την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό ως ακριβή πολυτέλεια. Το παράδειγμα της Γερμανίας που αποτελεί και τον νούμερο ένα προορισμό για τις οικογένειες που μεταναστεύουν είναι αποκαρδιωτικό.

Στο εκτενές ρεπορτάζ της, η ιστοσελίδα , δίνει απογοητευτικά στοιχεία για την κατάσταση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στη Γερμανία. Το Λύκειο της Φρανκφούρτης όπως και όλα σχεδόν τα Λύκεια που έχουν απομείνει στη Γερμανία έχουν διπλασιάσει το μαθητικό πληθυσμό τους λόγω της αθρόας μετανάστευσης οικογενειών από την Ελλάδα, αλλά η λειτουργία τους βρίσκεται στον αέρα. Λειτουργούν με άτυπες παρατάσεις από το 2012 όποτε ο νόμος απλά τα έκλεισε.

Οι οικογένειες που μεταναστεύουν βρίσκονται λοιπόν σε αδιέξοδο, σε όποια ηλικία και αν βρίσκονται τα παιδιά τους, για δύο λόγους

  • Τα παιδιά των νέων μεταναστών φτάνοντας στη Γ” Λυκείου δεν μπορούν να δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις με το σύστημα των ομογενών καθώς οι γονείς τους δεν πληρούν τα κριτήρια που ορίζει ο νόμος, δηλαδή 5ετή διαμονή και εργασία στη Γερμανία.
  • Η παρατεινόμενη εκκρεμότητα στα Λύκεια επηρεάζει και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση η οποία συρρικνώνεται δραματικά τα τελευταία χρόνια. Οι γονείς παίρνουν τα παιδιά τους και τα γράφουν σε γερμανικά σχολεία ώστε να ενταχθούν ομαλά στο γερμανικό σύστημα εκπαίδευσης αφού δεν θα μπορούν να συνεχίσουν σε ελληνικό Λύκειο.

Χαρακτηριστικά, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, το δημοτικό σχολείο της Φρανκφούρτης πριν δύο χρονιές είχε 140 μαθητές, σήμερα έχει 35 και είναι τριθέσιο. Η Ελλάδα λοιπόν ουσιαστικά διώχνει τους πολίτες της, ελέω κρίσης και δεν φροντίζει τουλάχιστον να διευκολύνει την ενσωμάτωσή τους στις χώρες που κατευθύνονται ούτε καν στο επίπεδο της μόρφωσης των παιδιών. Οι έφηβοι μαθητές, ξεριζώνονται από τα σχολεία τους και καλούνται να τα βγάλουν πέρα σε ένα νέο περιβάλλον σχολικό και κοινωνικό χωρίς να έχουν καν την ευνοϊκή αντιμετώπιση που δικαιούνται οι ομογενείς για την εισαγωγή τους στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Οι οικογένειες με μικρότερα παιδιά, είτε νέοι είτε παλαιότεροι μετανάστες αναγκάζονται, λόγω της διάλυσης στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση, να στρέφονται στα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών που διαμένουν. Στην Ελλάδα της αυστηρής λιτότητας των μνημονίων, η διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και της γλώσσας έγινε και αυτή πολυτέλεια.