Μεγάλες μάσκες στα σχολεία: Τι έμπλεξε υπεύθυνους και κατασκευαστές

Μάσκες στα σχολεία: «Οι διαστάσεις είναι σύμφωνες με τις αντίστοιχες διεθνείς προδιαγραφές. Πλην όμως, αφορούσαν στο μέγεθος του υφάσματος πριν από τη συρραφή του και όχι το τελικό μέγεθος των δύο τύπων μασκών», ανέφερε εκ των υστέρων η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας.

Μάσκες στα σχολεία

Τρία υπουργεία, σύμπασα η ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση και το εκπαιδευτικό και μαθητικό δυναμικό της χώρας στο σύνολό τους κλήθηκαν να λύσουν το «γρίφο της μάσκας», δηλαδή της δωρεάν και έγκαιρης προμήθειας τριών μασκών ανά μαθήτρια και μαθητή με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, γρίφος που κατέληξε, ωστόσο, σε ανέκδοτο.

Και αυτό γιατί κατά χιλιάδες ανεκδοτολογικού χαρακτήρα σχόλια κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αμέσως μόλις ήχησε το πρώτο σχολικό κουδούνι, αφού οι μάσκες που διανεμήθηκαν στον μαθητικό πληθυσμό ανά την επικράτεια ήταν τελικά μεγαλύτερες των παιδικών προσώπων και σίγουρα ακατάλληλες για την ηλικία και τη σωματική τους διάπλαση.

Παρά το γεγονός ότι διατέθηκαν 6 εκατομμύρια ευρώ από το υπουργείο Εσωτερικών αποκλειστικά και μόνο για αυτό το σκοπό, οι προδιαγραφές παραγωγής για τις σχολικές μάσκες αποδείχθηκαν εντελώς ακατάλληλες, χωρίς ωστόσο κάποιος από τους κρίκους της αλυσίδας προμήθειας και διάθεσής τους να αναλάβει επωνύμως τις ευθύνες που του αντιστοιχούν.

Οι τελευταίες πάντως βαραίνουν περισσότερα του ενός πρόσωπα, αφού λάθη και παραλείψεις καταγράφηκαν σε όλα τα βήματα της γραμμής παραγωγής, αρχής γενομένης από την κυβερνητική εξαγγελία, την υλοποίησή της οποίας ανέλαβε εθελοντικά η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, λαμβάνοντας 6,2 εκατομμύρια ευρώ ως έκτακτη επιχορήγηση από το υπουργείο Εσωτερικών. Η οικονομική στήριξη δεν συνοδεύτηκε, ωστόσο, από την αντίστοιχη διοικητική και τεχνική υποστήριξη από την κεντρική διοίκηση, καθώς τον άθλο της δωρεάν προμήθειας και διανομής 4.802.044 μασκών στα σχολεία ανέλαβαν να εκτελέσουν σε συνθήκες απόλυτης πίεσης χρόνου οι διοικητικές υπηρεσίες της ΚΕΔΕ, χωρίς να διαθέτουν ούτε ανάλογη εμπειρία, αλλά και τους ανθρώπινους πόρους για να δρομολογήσουν έναν διαγωνισμό τέτοιου μεγέθους με απευθείας ανάθεση.

Το χρονόμετρο, άλλωστε, άρχισε να κυλά αντίστροφα από τις 22 Αυγούστου, οπότε με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αποφασίζονται οι πιστώσεις προς την ΚΕΔΕ για την προμήθεια μασκών, με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας να δημοσιοποιεί την διαδικασία υποβολής προσφορών 5 ημέρες μετά, δηλαδή στις 27 Αυγούστου.

Στην πρόσκληση υποβολής ενδιαφέροντος ανταποκρίθηκαν αρχικά 93 εταιρίες, καταθέτοντας τα σχετικά δικαιολογητικά, που από την διαγωνιστική διαδικασία ήταν ουκ ολίγα. Το αντίθετο μάλιστα, αφού ο διαγωνισμός έτρεχε με προδιαγραφές ενός κανονικού ανοιχτού διαγωνισμού, με αναγκαστικές όμως ταχύτητες φωτός, καθώς όλοι οι ενδιαφερόμενοι έπρεπε μέσα σε 3 ημέρες, δηλαδή μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου, να καταθέσουν οικονομικές προσφορές για συμμετοχή τους στο διαγωνισμό.

Μάλιστα, αρχική προϋπόθεση για το δικαίωμα κατάθεσης προσφοράς ήταν κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να προσφέρει κατ’ ελάχιστον 10.000 μάσκες ανά ομάδα, εξαιρώντας από τη διαδικασία μικρές μονάδες παραγωγής που θα μπορούσαν να αποκεντρώσουν την παραγωγή, εξοικονομώντας χρόνο και για το δίκτυο διανομή τους πανελλαδικά.

Παρόλα αυτά, ο διαγωνισμός προέβλεπε την υποβολή προσφορών για 2 ομάδες μασκών:

1. Μάσκα βαμβακερού υφάσματος πυκνής ύφανσης >180 TC, διαστάσεων 10Χ18 εκ., Τεμάχια 1.680.715 και τιμή χωρίς Φ.Π.Α 2.016.858,00

2. Μάσκα βαμβακερού υφάσματος πυκνής ύφανσης >180 TC, διαστάσεων 12Χ22 εκ., Τεμάχια 3.121.329 και τιμή χωρίς Φ.Π.Α: 5.762.452,80

Το συνολικό κόστος των 4.8 εκατομμυρίων μασκών ανέρχεται σε 6.108.199,97, με απαιτούμενες προδιαγραφές τις εξής:

«Ειδικότερα, στην πρόσκληση οριζόταν οι ως «Προδιαγραφές των υπό προμήθεια μασκών καθορίζονται οι κάτωθι:

1.Καλής ποιότητας βαμβακερό ύφασμα (100%) πυκνής ύφανσης >180 TC

2.Τουλάχιστον 2 στρώματα βαμβακερού υφάσματος. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί λινό τουλάχιστον δύο στρωμάτων.

3. Τα δύο στρώματα πρέπει να είναι διαφορετικού χρώματος για να είναι διακριτή η φορά εφαρμογής της μάσκας (λ.χ. πιο σκούρα η εξωτερική πλευρά και ανοιχτόχρωμη ή λευκή η εσωτερική πλευρά, άλλως, εάν και οι δύο πλευρές έχουν ίδιο χρώμα να υπάρχει διακριτή σήμανση- στάμπα ή άλλη ένδειξη). Είναι σκόπιμο για τα παιδιά νηπιαγωγείου, δημοτικού η εξωτερική πλευρά να είναι πολύχρωμη και με σχέδια, φιγούρες , ήρωες κλπ.

4. Διαστάσεις:

i. για ηλικίες <10 ετών 10Χ18 +/-1 εκ. ii. για ηλικίες >10 ετών 12Χ22 +/-1 εκ.

«(όπως οι διαστάσεις καθορίστηκαν με την το Πρακτικό- θέμα 2α – της 109ης Συνεδρίασης της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας έναντι κορωνοϊού COVID-19)», δηλαδή όπως είχαν υποδείξει οι λοιμωξιολόγοι.

5. Κατασκευασμένες με τρεις πιέτες στο μέσον τους ώστε να δύναται να ξεδιπλώνουν κατά την εφαρμογή της μάσκας.

6. Να έχουν έλασμα στην πάνω πλευρά ώστε να σταθεροποιείται στη μύτη

7. Να φέρουν μαλακά και ανθεκτικά λάστιχα για την συγκράτηση στα αυτιά και να δοθεί έμφαση στο σημείο επαφής της μάσκας με τα λάστιχα ώστε να είναι σταθερά.

8. Κάθε μάσκα θα πρέπει να είναι συσκευασμένη σε ξεχωριστή ασφαλή συσκευασία. Σε κάθε περίπτωση οι ανωτέρω προδιαγραφές ορίζονται ως κατ΄ ελάχιστες και θα πρέπει επί ποινή αποκλεισμού να είναι σύμφωνες με τις ως άνω προδιαγραφές όπως τέθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών και Υγείας, καταλήγουν οι συντάκτες των προσφορών, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως «ο υποψήφιος Ανάδοχος θα πρέπει επί ποινή αποκλεισμού πριν την υπογραφή της σύμβασης να προσκομίσει δείγμα του είδους που πρόκειται να προμηθεύσει, στην Υπηρεσία της Κ.Ε.Δ.Ε. εντός προθεσμίας που θα οριστεί με σχετική πρόσκληση».

Με όλες τις ασφαλιστικές δικλείδες να συμπεριλαμβάνονται στην πρόσκληση υποβολής προσφορών, από την 1 Σεπτεμβρίου, οπότε έληγε η προθεσμία για την κατάθεσή τους μέχρι το πρώτο κουδούνι στις 14 Σεπτεμβρίου μεσολαβούσαν μόνο 10 εργάσιμες, μειώνοντας δραματικά τα περιθώρια ελέγχου στα ενδιάμεσα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας. Τα χρονικά πλαίσια διάθεσης των μασκών υπήρξαν τόσο ασφυκτικά, που η διανομή των μασκών στην Περιφέρεια Αττικής άρχισε, σύμφωνα με πληροφορίες το πρωί της Κυριακής 13 Σεπτεμβρίου, με τους αιρετούς κατά τόπους να επιδίδονται σε αγώνα ταχύτητας.

Προ ή μετά σιδερώματος;

Την ίδια ώρα, ο διάβολος για τις σχολικές μάσκες κρύφτηκε και στις υγειονομικές λεπτομέρειες, καθώς δήμαρχοι και υπάλληλοι της ΚΕΔΕ δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ότι οι διαστάσεις αφορούν τις μάσκες αφού έχουν σιδερωθεί, γνώση η οποία κατακτάται καθοδηγούμενη από την υγειονομική εμπειρία.

Στην παραδοχή… του σιδερώματος, άλλωστε, προχώρησε εμμέσως η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, αναφέροντας σε σχετική ανακοίνωσή της:

«Στο πλαίσιο της διαδικασίας επανέναρξης της σχολικής χρονιάς και της ασφαλούς ένταξης των μαθητών στη σχολική κοινότητα, οι αρμόδιες Επιτροπές που δίνουν καθημερινά την επιστημονική στήριξη για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, μεταξύ άλλων, συνέστησαν τις διαστάσεις για τις μάσκες των μαθητών και των εκπαιδευτικών.

Οι διαστάσεις είναι σύμφωνες με τις αντίστοιχες διεθνείς προδιαγραφές. Πλην όμως, αφορούσαν στο μέγεθος του υφάσματος πριν από τη συρραφή του και όχι το τελικό μέγεθος των δύο τύπων μασκών.

Η διατύπωση της συγκεκριμένης διάκρισης μεταξύ αρχικής και τελικής διάστασης δεν ήταν σαφής, με αποτέλεσμα αριθμός από τις μάσκες που διανεμήθηκαν να έχει μέγεθος μεγαλύτερο του ενδεδειγμένου.

Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας επαναδιατύπωσε ευκρινώς τις σωστές προδιαγραφές και θα τις αποστείλει εκ νέου στην ΚΕΔΕ, που είναι αρμόδια για το διαγωνισμό της προμήθειάς τους, ώστε οι μάσκες που θα διανεμηθούν στη συνέχεια να έχουν το σωστό μέγεθος».

Η εκ των υστέρων διαπίστωση της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας ανταποκρίνεται πλήρως στα πραγματικά γεγονότα, αφού φτάνει στη ρίζα του κακού, αν και οι υπηρεσίες της δεν έσπευσαν να προλάβουν τις όποιες παρανοήσεις, συνδράμοντας το πρωτόγνωρο έργο της ΚΕΔΕ με τεχνογνωσία και καταρτισμένο προσωπικό.

Στον αντίποδα, ο υφυπουργός Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης δήλωσε χθες ότι υπήρξε «μία παρεξήγηση σε ό,τι αφορά το μέγεθος της μάσκας πριν από τη συρραφή και όχι το τελικό μέγεθος των δύο μασκών. Αυτό θα διορθωθεί. Άλλωστε η επιτροπή θα δώσει διευκρινίσεις επί των προδιαγραφών», χωρίς να επεκταθεί εις βάθος, ενώ σε ερώτημα για το αν έγινε έλεγχος των μασκών πριν φτάσουν στους μαθητές, ο κ. Κοντοζαμάνης απάντησε ότι το υπουργείο Υγείας διαβίβασε απλώς τις προδιαγραφές στην αρμόδια Αρχή διενέργειας του διαγωνισμού -«δείχνοντας» την ΚΕΔΕ- και δεν έχει λάβει κάποιο αίτημα για διευκρίνιση επί των προδιαγραφών.

Έμπειρος, ωστόσο, στις αυτοδιοικητικές υπηρεσίες, ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, Νίκος Χαρδαλιάς, πρόσθεσε ότι την ευθύνη των διαγωνιστικών διαδικασιών είχε η ΚΕΔΕ, αλλά και ο μηχανισμός του υπουργείου Εσωτερικών, ενώ ο Λοιμωξιολόγος, Γκίκας Μαγιορκίνης ανέφερε ότι για το θέμα των μασκών έγινε εκτεταμένη συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή και οι διαστάσεις που επιλέχθηκαν συγκρίθηκαν με αυτές από το αμερικανικό CDC και ήταν πανομοιότυπες. Ο ίδιος έσπευσε να προσθέσει ότι «έτσι δίνονται οι διαστάσεις διεθνώς, αν ο κατασκευαστής είχε κάποια διαφορά θα έπρεπε να ζητήσει διευκρινίσεις», πετώντας με ευκολία το μπαλάκι των ευθυνών στους κατασκευαστές.

«Δεν είμαι από τους ανθρώπους που μου αρέσει να αποποιούμαι των ευθυνών μου. Στη συγκεκριμένη φάση όμως δεν ήταν ευθύνη της ΚΕΔΕ οι προδιαγραφές των μασκών. Θα ήταν ευθύνη της ΚΕΔΕ αν δεν κάναμε τον διαγωνισμό, αν κάναμε λάθη στη διαδικασία του διαγωνισμού, θα ήταν ευθύνη μας αν δεν προλαβαίναμε την έγκαιρη παράδοση» δήλωσε από πλευράς του ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Παπαστεργίου, ενώ άμοιρη ευθυνών εμφανίστηκε και η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, απαντώντας σχετικά πως «θα σας παραπέμψω στις εξηγήσεις που έχουν δοθεί και από τη ΓΓ Δημόσιας Υγείας. Εμείς ως υπουργείο Παιδείας συνεργαζόμαστε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με στόχο την προστασία των μαθητών και των εκπαιδευτικών μας».

Ωστόσο, ο κ. Παπαδόπουλος είναι ιδιοκτήτης εταιρίας με μάσκες και απορρίφθηκε από τον διαγωνισμό παρόλο που οι μάσκες του πληρούσαν τις προδιαγραφές σε σχέση με το μέγεθός τους.