«Μάθε παιδί μου γράμματα»!

Δεν έχει περάσει ούτε μια εβδομάδα από την ανακοίνωση των στοιχείων για τη Μαθητική Διαρροή στην Ελλάδα. Σε μια μελέτη που προσπάθησε να καλύψει το κενό από την τελευταία έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (2008), το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής κατέγραψε την τάση: οι Έλληνες μαθητές μέσα στην κρίση συσπειρώθηκαν γύρω από τα σχολεία.

avgi.gr

Για τις αιτίες η μελέτη του ΙΕΠ δεν κάνει λόγο, φαίνεται όμως ότι το «μάθε παιδί μου γράμματα» υπήρξε για την ελληνική οικογένεια πολύ πιο σημαντικό από το πορτοφόλι της.

Μιλώντας με την ερευνητική ομάδα του αρμόδιου Παρατηρητηρίου του ΙΕΠ μετέφεραν στην «Α» τί αποτιμούν ως σημαντικό λόγο υπέρ της μείωσης της μαθητικής διαρροής. Πρόκειται για τα μέτρα «εκδημοκρατισμού» της σχολικής ζωής, από τη μείωση της ύλης μέχρι τα σχολικά γεύματα. Ακόμη, θετικά συμβάλλουν στοχευμένες ενέργειες τόσο για τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όσο και μέτρα αντισταθμιστικά για όσους -ενήλικες πια- οι δομές δια βίου μάθησης προσελκύουν εκ νέου.

[irp posts=”113113″ name=”Η μαθητική διαρροή στην Ελλάδα”]

«Σαφώς μέτρα όπως τα σχολικά γεύματα καταφέρνουν να συγκρατήσουν τους μαθητές, κυρίως σε περιοχές ιδιαίτερα πληγείσες από τη βαρβαρότητα των μνημονίων», λέει στην «Α» σχετικά ο Γιάννης Σαρρής, γραμματέας της Ομοσπονδίας Συλλόγων Γονέων Αττικής. Θίγει ταυτόχρονα όμως τον παράγοντα των εκπαιδευτικών, όσο και της ελληνικής οικογένειας. «Οι δάσκαλοι με αυταπάρνηση εξακολουθούν σήμερα να κάνουν το σχολείο ελκυστικό και τους το οφείλουμε», λέει, και συνεχίζει.

«Σε περίοδο κρίσης η εκπαίδευση κρίνεται ως θέμα επιβίωσης»

«Στη μέση ελληνική οικογένεια είναι πιο έντονη η ανάγκη για το σχολείο. Πολλές φορές, μαθητές δεν καταφέρνουν να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια. Όμως χρειάζονται εφόδια», εξηγεί ο Γ. Σαρρής, τονίζοντας: «Σε περίοδο κρίσης η εκπαίδευση κρίνεται ως θέμα επιβίωσης. Γι’ αυτό και βλέπει κανείς τις οικογένειες να έχουν μια επιμονή να ολοκληρώνει το παιδί τους τη δευτεροβάθμια, μέχρι και το Λύκειο».

Εξάλλου, ο τζίρος της παραπαιδείας ετησίως είναι πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.

«Φταίει η αντίληψη για μια ολόκληρη εκπαιδευτική βαθμίδα»

Πάντως, όσον αφορά στην ανώτερη δευτεροβάθμια, στην Ελλάδα καταγράφεται απόσταση ανάμεσα στα χαμηλά ποσοστά της διαρροής των Γενικών Λυκείων και των ΕΠΑΛ. «Στα ΕΠΑΛ δε φταίνε τα μαθήματα για το γεγονός ότι οι μαθητές εγκαταλείπουν. Είναι η γενικότερη αντίληψη για τον τύπο αυτό του σχολείου. Οι μαθητές το βλέπουν ως κάτι “δεύτερο”, ως κάτι χαλαρό, κάνουν απουσίες, και σταδιακά δεν ξαναέρχονται. Θέλω να πω, ως προγράμματα σπουδών, αυτά των ΕΠΑΛ είναι πολύ δυνατά. Αυτό που φταίει είναι η αντίληψη για μια ολόκληρη εκπαιδευτική βαθμίδα». Έτσι ερμηνεύει το γεγονός η Στεφανία Τ., μαθήτρια στο 2ο ΕΠΑΛ Αθηνών. Τι θα ζητούσε μόνο να αλλάξει; «Θέλουμε περισσότερες ειδικότητες, ειδικά σε ΕΠΑΛ λίγων μαθητών, όπως το δικό μου», λέει.

Νέα έρευνα του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ: Το μορφωτικό επίπεδο των παιδιών σχετίζεται με τη μόρφωση, και όχι το πορτοφόλι, των γονέων

Μια νέα έρευνα, αυτή του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ που αναμένεται να έρθει στο φως της δημοσιότητας στις 25 Απριλίου, επιβεβαιώνει τις θυσίες της ελληνικής οικογένειας και δείχνει ότι δεν υπάρχει ευθεία συσχέτιση ανάμεσα στο οικονομικό επίπεδό της και το μορφωτικό επίπεδο των παιδιών της. Η έρευνα του ΚΑΝΕΠ αφορά στα έτη 2002-2014 και καταγράφει, κατά τις πληροφορίες της “Α”, ότι το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων μαθητών σχετίζεται περισσότερο με το μορφωτικό επίπεδο των γονέων τους και τη δική τους αντίληψη για τη γνώση. Γι’ αυτό και στην Ελλάδα καταγράφονται μεγάλες ανισότητες εντός του ίδιου σχολείου πολλές φορές, αντί ανά περιοχές.

Το 51% των νηπιαγωγών είναι άνω των 40 ετών

Η έκθεση καταγράφει την κατάσταση όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο ως τα ΑΕΙ και μετράει και την ηλικία του εκπαιδευτικού προσωπικού. Χαρακτηριστικά, κατά πληροφορίες της “Α” το 51% των νηπιαγωγών είναι άνω των 40 ετών. Αν, δε, κοιτάξει κανείς άλλους δείκτες, όπως αυτούς για την κατάσταση των υποδομών της χώρας, τότε πραγματικά απογοητεύεται. Αξίζει μόνο να θυμίσουμε ότι κατά την περσινή έκθεση του ινστιτούτου 9 χρόνια τα ελληνικά σχολεία δεν έχουν καν συντηρηθεί.

Καθημερινές ιστορίες: Πρόβλημα η ασταθής φοίτηση

Κι όμως, μέσα σε τόσο δύσκολες συνθήκες οι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν. Μικρές καθημερινές ιστορίες ανθρώπων που κάνουν με ανιδιοτέλεια τη δουλειά τους, υπάρχουν σε κάθε γειτονιά. Στη Δυτική Αττική για παράδειγμα. Στο Ζεφύρι. Εκεί, όπου η Μαθητική Διαρροή κατέγραψε υψηλά ποσοστά σε σχέση με όμορες περιοχές. «Είμαστε με ένα τηλέφωνο στο χέρι όλη μέρα. Ψάχνουμε τους μαθητές, τους γονείς τους. Πολλές φορές έχουμε στείλει την αστυνομία όταν παιδιά λείπουν από το σχολείο. Κι άλλες, έχουμε απευθυνθεί σε εισαγγελέα ανηλίκων. Ξέρετε, είμαι 15 χρόνια σε αυτό το σχολείο, και έχουμε κάνει όλοι τα πάντα. Ναι, η μαθητική διαρροή εδώ είναι υψηλότερη, όμως έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Από τα 228 παιδιά του σχολείου, δεν έχουμε δει τα 23 φέτος. Και μιλάμε για ένα “δύσκολο” πληθυσμό». Πρόκειται για εξ’ ολοκλήρου μαθητές Ρομά.

Με τα λόγια αυτά η Βασιλεία Καλαρχάκη, διευθύντρια του 3ου Δημοτικού Σχολείου στο Ζεφύρι μας περιγράφει μια τυπική καθημερινότητα. «Ψάχνουμε τα παιδιά κάθε μέρα. Έχουμε κυρίως πρόβλημα με την ασταθή φοίτηση, όχι με την πλήρη διαρροή. Και ενώ έχει μειωθεί, η κρίση γεννάει κόντρες, συγκρούσεις στις οικογένειες, και όσον αφορά αυτές τις περιπτώσεις μαθητών, είναι κι αυτός ένας λόγος για τον οποίο δεν έρχονται συχνά σχολείο», εξηγεί. Πάντως, όπως προσθέτει θετικά έχουν συμβάλλει και τα σχολικά γεύματα που παρέχει το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο σχολείο.

Η μαγιά της οικογένειας 

«Μέτρα σαν κι αυτά, είτε παρέχονται από την πολιτεία, είτε από ιδιωτικούς φορείς, πάντα λειτουργούν θετικά», λέει ο Π. Μαρίνος, ένας νεαρός εκπαιδευτικός. Επαναλαμβάνει κι αυτός ότι ρόλο σημαντικό παίζει και «η αυταπάρνηση των γονέων μέσα στην κρίση». «Κάνουν ό,τι μπορούν για το παιδί τους, ακόμη κι αν δεν έχουν χρήματα», συμπληρώνει. Ο Π. Μαρίνος έχει εργαστεί σε ιδιωτικά σχολεία και όπως λέει έχει δει γονείς με σοβαρά οικονομικά προβλήματα να στερούνται τα πάντα, «προκειμένου να δώσουν εφόδια στο παιδί τους».

Τελικά, είναι η μαγιά της οικογένειας που βοηθάει στην κρίση. Φαίνεται πολλές φορές ότι στην Ελλάδα ως θεσμός λειτουργεί πιο «αποτελεσματικά» από την εκπαίδευση. Ακόμη και σήμερα. Όπως στις περιπτώσεις της παραπαιδείας. Η οικογένεια ως «Ιδεολογικός Μηχανισμός του Κράτους» (κατά τον Αλτουσέρ του 1970) είναι κυρίαρχα παρούσα στην αναπαραγωγή της κοινωνίας. Όσο αυτό βοηθάει την εκπαίδευση, πάντως, ας το κρίνουμε ως θετικό.